به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام، نیمه شعبان سالروز تولد حضرت مهدی(عج)، امام دوازدهم شیعیان است که در دوران غیبت به سر می‌برد. در برخی روایات، شب نیمه شعبان پس از شب قدر برترین شب‌ها دانسته شده است. گروهی از شیعیان در این شب به شب زنده‌داری و اعمال مذهبی مشغول می‌شوند. برخی از اهل‌سنت و طریقت‌های تصوف نیز به فضیلت این شب معتقدند.

جشن نیمه شعبان از جشن‌های بزرگ شیعیان است که به مناسبت میلاد امام مهدی(عج) برگزار می‌شود. در ایران، مسجد جمکران و در عراق، کربلا محل تجمع شیعیان در نیمه شعبان است. پس از انقلاب ۱۳۵۷ش روز نیمه شعبان در تقویم ایران تعطیل رسمی اعلام شده است.

نیمه شعبان از مناسبت‌های مهم شیعیان که براساس گزارش‌های تاریخی و طبق دیدگاه مشهور شیعه، امام مهدی(عج) در ۱۵ شعبان سال ۲۵۵ یا ۲۵۶ق به دنیا آمده است. امام مهدی(عج)، دوازدهمین امام شیعیان و به اعتقاد آنان مهدی موعود است. گروهی از شیعیان به همین مناسبت این شب را جشن می‌گیرند. همچنین شب نیمه شعبان از شب‌های بافضلیت شناخته می‌شود و در روایات به انجام اعمال عبادی خاصی در آن توصیه شده است.

فضیلت نیمه شعبان

در روایتی از امام صادق(ع) شب نیمه شعبان برترین شب‌ها پس از شب قدر معرفی شده است. روایات نقل‌شده از پیامبر اکرم(ص) و امامان شیعه نیز بر اهمیت شب‌زنده‌داری و عبادت در شب نیمه شعبان تأکید دارد؛ از جمله در روایتی آمده است: جبرئیل در شب نیمه شعبان پیامبر(ص) را از خواب بیدار کرد و به برپایی نماز، قرائت قرآن، دعا و استغفار در این شب سفارش نمود. در روایتی دیگر، یکی از همسران پیامبر(ص) از عبادت خاص و سجده‌های طولانی پیامبر در شب نیمه شعبان خبر داده است. در احادیثی از امام علی(ع) و امام صادق(ع) نیز بر عبادت و انجام اعمال خاص شب نیمه شعبان سفارش شده است.

بنا بر روایات: گشایش درهای خشنودی، بخشش، روزی و نیکی؛ تقسیم روزی و ثبت‌شدن زمان مرگ انسان و بخشیدن همه انسان‌ها غیر از مشرک، قمارباز، قطع رحم‌کرده، شراب خوار و فردی که بر انجام گناه اصرار می‌ورزد، بخشی از فضیلت‌های شب نیمه شعبان برشمرده شده است.

اعمال شب نیمه شعبان

• غسل کردن که باعث تخفیف گناهان می‌شود.
• احیاء این شب به نماز، دعا و استغفار.
• خواندن دعای کمیل.
• زیارت امام حسین(ع) که باعث بخشش گناهان می‌شود. بر اساس برخی از روایات، روح ۱۲۴ هزار پیامبر ایشان را در این شب زیارت می‌کنند. در شرایطی که امکان زیارت نیست به مکان بلندی رفته و به سمت راست و چپ نگاه کند سپس سر را به سمت آسمان بلند نموده و امام حسین را با این کلمات زیارت کند
• خواندن دعای زیر که در حکم زیارت امام زمان(عج) است:

اَللّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنا (هذِهِ) وَ مَوْلُودِها وَ حُجَّتِکَ وَ مَوْعُودِهَا الَّتی قَرَنْتَ اِلی فَضْلِها فَضْلاً فَتَمَّتْ کَلِمَتُکَ صِدْقاً وَ عَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِکَ وَلا مُعَقِّبَ لاِیاتِکَ نُورُکَ الْمُتَاَلِّقُ وَ ضِیاَّؤُکَ الْمُشْرِقُ وَ الْعَلَمُ النُّورُ فی طَخْیاءِ الدَّیْجُورِ الْغائِبُ الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ وَ کَرُمَ مَحْتِدُهُ وَالْمَلائِکَةُ شُهَّدُهُ وَالله ناصِرُهُ وَ مُؤَیِّدُهُ اِذا آنَ میعادُهُ وَالْمَلائِکَةُ اَمْدادُهُ سَیْفُ الله الَّذی لا یَنْبوُ وَ نُورُهُ الَّذی لا یَخْبوُ وَ ذوُالْحِلْمِ الَّذی لا یَصْبوُا مَدارُ الَّدهْرِ وَ نَوامیسُ الْعَصْرِ وَ وُلاةُ الاْمْرِ وَالْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ ما یَتَنَزَّلُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ اَصْحابُ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ تَراجِمَةُ وَحْیِهِ وَ وُلاةُ اَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی خاتِمِهْم وَ قآئِمِهِمُ الْمَسْتُورِ عَنْ عَوالِمِهِمْ اَللّهُمَّ وَ اَدْرِکَ بِنا أیّامَهُ وَظُهُورَهُ وَقِیامَهُ وَاجْعَلْنا مِنْ اَنْصارِهِ وَاقْرِنْ ثارَنا بِثارِهِ وَاکْتُبْنا فی اَعْوانِهِ وَ خُلَصائِهِ وَ اَحْیِنا فی دَوْلَتِهِ ناعِمینَ وَ بِصُحْبَتِهِ غانِمینَ وَ بِحَقِّهِ قآئِمینَ وَ مِنَ السُّوءِ سالِمینَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ وَالْحَمْدُ لِله رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَواتُهُ عَلی سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِیّینَ وَ الْمُرْسَلینَ وَ عَلی اَهْلِ بَیْتِهِ الصّادِقینَ وَ عِتْرَتِهَ النّاطِقینَ وَالْعَنْ جَمیعَ الظّالِمینَ واحْکُمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَهُمْ یا اَحْکَمَ الْحاکِمینَ النّاطِقینَ وَالْعَنْ جَمیعَ الظّالِمینَ واحْکُمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَهُمْ یا اَحْکَمَ الْحاکِمینَ.

• صلوات هر روز که در وقت زوال به خواندن آن سفارش شده است.
• خواندن دعای زیر که پیامبر(ص) در شب نیمه شعبان می‌خواندند:

اَللّهُمَّ اقْسِمْ لَنا مِنْ خَشْیَتِکَ ما یَحُولُ بَیْنَنا وَ بَیْنَ مَعْصِیَتِکَ وَ مِنْ طاعَتِکَ ما تُبَلِّغُنا بِهِ رِضْوانَکَ وَ مِنَ الْیَقینِ ما یَهُونُ عَلَیْنا بِهِ مُصیباتُ الدُّنْیا اَللّهُمَّ اَمْتِعْنا بِاَسْماعِنا وَ اَبْصارِنا وَ قُوَّتِنا ما اَحْیَیْتَنا وَاجْعَلْهُ الْوارِثَ مِنّا وَاجْعَلْ ثارَنا عَلی مَنْ ظَلَمَنا وَانْصُرنا عَلی مَنْ عادانا وَلا تَجْعَلْ مُصیبَتَنا فی دینِنا وَلا تَجْعَلِ الدُّنْیا اَکْبَرَ هَمِّنا وَلا مَبْلَغَ عِلْمِنا وَلا تُسَلِّطْ عَلَیْنا مَنْ لا یَرْحَمُنا بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.

• خواندن ده‌ ركعت‌ نماز بعد از نيمۀ شب‌، در هر ركعت‌ فاتحةُ الكتاب‌ يكبار و سورۀ توحيد ده‌ بار، و سپس‌ به‌ سجده‌ رود و بگويد:

اللَهُمَّ لَكَ سَجَدَ سَوَادِي‌ وَ خَيَالِي‌ وَ بَيَاضِي‌، يَا عَظِيمَ كُلِّ عَظِيمٍ اغْفِرْ لِي‌ ذَنْبِيَ الْعَظِيمَ، فَإنَّهُ لَا يَغْفِرُهُ غَيْرُكَ. «بار پروردگارا! سجده‌ كرد براي‌ تو سياهی من‌ و خيال‌ من‌ و سفيدی من‌،( تمام‌ مراتب‌ و درجات‌ وجود من‌، از طبع‌ و بدن‌، و از خيال‌ و مثال‌، و از نفس‌ و حقيقت‌ من‌ )ای بزرگ‌ هر بزرگی! بيامرز بر من‌ گناه‌ مرا كه‌ بزرگ‌ است‌، چون‌ نمی‌آمرزد آن‌را غير از تو.» رسول‌ خدا فرمود: كسی كه‌ اين‌ عمل‌ را بجای آرد هفتاد و دو هزار گناه‌ از ديوان‌ گناهانش‌ محو می‌شود، و به‌ اندازۀ آن‌ در ديوان‌ طاعاتش‌ نوشته‌ می‌شود، و از پدر و مادرش‌ هفتاد هزار گناه‌ خدا می‌آمرزد.

• ذکرهای "سُبْحانَ الله"، "الْحَمْدُلِلهِ"، "اللهُ اَکْبَرُ" وَ "لا اِلهَ اِلا الله" صد مرتبه گفته شود.
• خواندن نماز جعفر طیار .
• خواندن چهار رکعت نماز، در هر رکعت حمد و توحید صد مرتبه پس از نماز دعای زیر خوانده شود:

اَللّهُمَّ اِنّی اِلَیْکَ فَقیرٌ وَمِنْ عَذاِبکَ خائِفٌ مُسْتَجیرٌ اَللّهُمَّ لا تُبَدِّلْ اِسْمی وَلا تُغَیِّرْ جِسْمی وَلاتَجْهَدْ بَلاَئی وَلا تُشْمِتْ بی اَعْدائی اَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عِقابِکَ وَ اَعُوذُ بِرَحْمَتِکَ مِنْ عَذابِکَ وَ اَعُوذُ بِرِضاکَ مِنْ سَخَطِکَ وَ اَعُوذُبِکَ مِنْکَ جَلَّ ثَناؤُکَ اَنْتَ کَما اَثْنَیْتَ عَلی نَفْسِکَ وَ فَوْقَ ما یَقُولُ الْقآئِلُونَ.

اعمال روز نیمه شعبان

• زیارت امام زمان که در هر زمان و مکان نیز استحباب دارد.
• دعا برای تعجیل امام زمان(ع).

فرا رسیدن نیمه شعبان، میلاد سراسر نور منجی عالم بشریت آقا امام زمان (عج) بر تمامی منتظران آن حضرت مبارک