به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیهالسلام، فلسفه غرب حاصل کار و تفکر فلسفی جهان غرب بوده و از فلسفههای شرقی و انواع فلسفههای بومی متمایز است. از دیدگاه تاریخی، این واژهٔ نوساخته برای اشاره به اندیشهٔ فلسفی غرب به کار میرود که از فلسفه یونان در یونان باستان آغاز میشود و در نهایت، گسترهٔ وسیعی از جهان، از آمریکای شمالی گرفته تا استرالیا را دربرمیگیرد.
برخی بر این باورند که فلسفهٔ مناطقی نظیر شمال آفریقا، برخی نواحی خاورمیانه، اروپای شرقی و غیره نیز زیرمجموعهٔ فلسفهٔ غربی قرار میگیرد. کلمهٔ فلسفه، خود برگرفته از زبان یونان باستان است. (فیلوسوفیا) به شکل تحتاللفظی به معنای «دوستداری دانش (دوست داشتن دانش)» است و به علم فلسفه منتهی میشود. فیلوسوفوس= فیلسوف (بر مبنای اسم فاعل) به معنای دوستدار دانش است.
قلمرو فلسفه، به معنای باستانی آن و بر مبنای نوشتههای فیلسوفان باستان (یا دستکم برخی از آنان)، هرگونه تلاش فکری را شامل میشد؛ یعنی مسائل فلسفی، به معنای امروزی آن، را دربرمیگرفت ولی بسیاری نظامهای دیگر نظیر ریاضیات محض و علوم طبیعی مانند فیزیک، اخترشناسی و زیستشناسی را نیز پوشش میداد. عبارت «فلسفه غربی» گاه غیرسودمند و مبهم است چون به گسترهٔ وسیعی از سنتهای متمایز، گروههای سیاسی، گروههای مذهبی، و تکنویسندهها در طول هزاران سال اشاره دارد.
مطالعه فلسفه غرب از دو نظر اهمیت دارد؛ نخست، پیشینه فلسفه اسلامی و برخی اندیشههای کلامی، برگرفته از این دیدگاهها یا در تقابل و یا در تعامل با آنهاست. از سوی دیگر، شناخت مکاتب فلسفی شکلگرفته در سدههای اخیر در غرب که به نوعی امتداد اجتماعی فلسفه اندیشمندان فلسفی غرب است، در گرو شناخت زمینهها و عوامل شکلگیری این مکاتب است.
با وجود اهمیت شناخت مباحث فلسفی غرب، گستردگی و سختی فهم برخی از دیدگاههای مهم موجود در تفکر فلسفی غرب، به صورتی است که استفاده از آن برای عموم دانشآموختگان و قشر فرهیخته آسان نیست. به همین سبب، گروه پژوهه پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیهالسلام در اواخر دهه هشتاد شمسی طرح نگارش مدخلهای فلسفه غرب را در ضمن کلانطرح «فرهنگنامه جامع علوم اسلامی انسانی» پیشنهاد داد.
طرح و اجرای این مجموعه در سال 1387 شمسی برعهده بخش فلسفه و کلام قرار گرفت و این کار بعد از مدخلیابی و بررسی و تنظیم آنها، در سال 1388 شمسی بهطور رسمی آغاز شد و بعد از سه سال کار پیوسته در سال 1391 شمسی به پایان رسید.
بیشتر مقالات این کتاب به قلم جناب آقای دکتر مهدی افضلی و برخی از آنها، قلمرنجه دیگر نویسندگان متخصص در منطق است که نامشان در ابتدای هر مقاله به چشم میخورد.
این اثر با ساختار و روشی دگرگون، پس از ارزیابی استادان، نخست در وبگاه علمی پژوهه منتشر میشود و سپس توسط دکتر حسن رضایی، مدخلهای لازمی که روند منطقی و علمی مباحث کتاب در گرو آنها بوده، نگاشته، به مجموعه افزوده و در مرحله سوم، مجموعه مقالات بازبینی، اصلاح و پس از ویرایش علمی، برای انتشار در قالب کتاب، فصلبندی میگردد.
در استخراج مدخلها – حدود 130 مدخل – سعی شده است به تمامی مباحث مهم فلسفه غرب پرداخته شود.
از مزایای این مجموعه، دسترسی آسان به موضوعات و مدخلهای مرتبط با فلسفه غرب و مکاتب فلسفی مغربزمین است. همچنین در این طرح در نظر بوده است که مباحث مهم و اساسی مطرح در فلسفه غرب، تبیین و در عین قابل فهم و استفاده بودن برای عموم طلاب و دانشجویان؛ در طرح مباحث، وزانت علمی آنها حفظ شود.
کتاب «فرهنگنامه فلسفه غرب» به کوشش حسن رضایی در قطع وزیری، 672 صفحه، شمارگان 1000 نسخه به تازگی توسط انتشارات پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیهالسلام منتشر و راهی بازار کتاب شده است.
- برای تهیه اثر به فروشگاه اینترنتی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیهالسلام به نشانی زیر مراجعه شود:
- www.pbshop.ir