به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام، این پژوهشکده در سال ۱۴۰۲ در بخش فعالیت‌های علمی و پژوهشی، اقدام به چاپ 15 کتاب در کارگروه‌های علمی مکتب امام، مطالعات تبلیغ، تاریخ و سیره، تاریخ اجتماعی، مطالعات اجتماعی، ادیان و فرق و گفتمان توحید کرده است؛ همچنین 4 شماره فصلنامه «نامه جمهور» را به چاپ رسانده است. توضیح اینکه: نامه جمهور با دوره انتشار فصلنامه، به صاحب امتیازی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه السلام، با مدیر مسئولی روح‌الله رشیدی و سردبیر مجتبی نامخواه هر سه ماه منتشر می‌شود.
کتاب‌های چاپ شده در سالی که گذشت:
مجموعه دو جلدی حکمرانی نوین
مجموعه دو جلدی حکمرانی نوین صورت‌بندی دیدگاه جمعی از اندیشه‌ورزان انقلاب اسلامی پیرامون هویت و کارکرد حلقه‌های میانی است که از سوی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام به زیور طبع آراسته شده است.
در این اثر دو جلدی موضوعاتی مانند تحول در حکمرانی، دوگانه توسعه و پیشرفت، نظام دولت ملت، نظام امت امامت و مردم‌سالاری دینی، دولت‌سازی اسلامی، مشارکت اجتماعی، عقلانیت راهبری و خلق اراده ملی، مبهم بودن تصویر از دولت در ایده حکمرانی مردم، مردمی سازی دولت تنها راه مبارزه با فساد، حلقه‌های میانی ایده گام دومی رهبر انقلاب برای تحول در حکمرانی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
1. حکمرانی نوین (جلد اول)
جلد نخست کتاب شامل مجموعه گفتگوهای مختلف و مفید پیرامون هویت و کارکرد حلقه‌های میانی است و جلد دوم به صورت‌بندی دیدگاه‌ها و تقاطع‌گیری مضمونی گفتگوهای پیرامون هویت و کارکرد حلقه‌های میانی اختصاص دارد، در ابتدا متون فراوری‌شده مصاحبه‌ها به همراه فهرست‌زنی و برخی رسیدگی‌ها به‌صورت یکجا عرضه شده و در مجلد اول تنظیم دیدگاههای مطرح‌شده در قالب دو بخش مجزای «صورت‌بندی» و نیز «تقاطع‌گیری مضمونی» تقدیم علاقه‌مندان شده است.
شناسایی و فرآوری دیدگاههای ناظر به هویت و کارکرد حلقه‌های میانی، تقویت اندیشه پشتیبانی‌کننده از پدیده حلقه‌های میانی، ابهام‌زادیی از فرآیند تشکیل و ساماندهی جریان حلقه‌های میانی، بررسی چالش‌ها و آسیب‌های مسیر تحقق حلقه‌های میانی، دستیابی به پیشنهادات جهت ارتقاء و تکمیل جریان حلقه‌های میانی و صورت‌بندی ایده‌ها پیرامون آینده حلقه‌های میانی از اهداف حاکم بر این پژوهش به شمار می‌رود.
2. حکمرانی نوین (جلد دوم)
جلد دوم کتاب حکمرانی نوین در دو بخش تنظیم شده است که بخش نخست آن هفت گفتار «زمینه صدور و طرح مسئله حلقه‌میانی در کلام رهبر معظم انقلاب»، «اندیشه پشتیبان این فکر و طرح»، «نقش‌های کارکردی حلقه‌های میانی»، «تدابیر مرتبط با مدیریت و فعالیت حلقه‌ها»، «سازوکارهای حمایت و سازماندهی‌شان»، «خلأهای و چالش‌های احتمالی فعالیت و بلکه فعالیت بهینه و مطلوبشان» و «برخی استعاره‌های حکایتگر حلقه‌ها و نیز برخی الگوهای آنها و نوعی لایه‌بندی برای انواع حلقه‌ها» را وارسی می‌کند.
گرچه چینش این عناوین هفت‌گانه تا حدی منطقی و خود برخوردار از ترتّب است، اما محتواهای ذکرشده ذیل هریک از این عناوین از متن مصاحبه‌ها اصطیاد شده و نوعی کار استقرایی شکل گرفته است. نکته مهم آن است که در ذیل هر گفتار ، سرفصل‌ها از خود محتوای مصاحبه‌ها استخراج شده‌اند و در عمل نظمی پیشینی بر آن حاکم نبوده است، گرچه ممکن است برخی ترتّب سرفصل‌ها هم پس از حصول در چینش مدنظر بوده باشد.
3. حال و آینده مسلمانان در اروپای غربی
کتاب حاضر، شامل همه اطلاعاتی است که درباره مسلمانان اروپای غربی لازم است بدانید. از تاریخچه حضور مسلمانان در کشورهای این منطقه گرفته تا وضعیت فعلی و آینده احتمالی آنها. مسائلی همچون: جمعیت مسلمانان، مساجد، رسانه‌ها، شیوه هویت‌نمایی، وضعیت اجتماعی و سیاسی، سازمان‌های اسلامگرا، احزاب و سازمان‌های اسلام‌ستیز. در این اثر انواع سناریوهای ممکن از خوش‌بینانه تا بدبینانه درباره آتیه مسلمانان اروپای غربی مطرح شده است.
در این کتاب، تلاش شده است تا به ابعاد گوناگون حضور اسلام و مسلمانان در اروپای غربی و نقش و جایگاه مسلمانان در تحولات اجتماعی و سیاسی این کشورها در طول چهار دهه پس از انقلاب اسلامی ایران پرداخته شود. هدف، بررسی و تحلیل وضعیّت و جایگاه فعلی و آتی مسلمانان در اروپا و آینده‌کاوی وضعیّت اسلام در اروپای غربی است. درخلال اثر نیز، دیدگاههای مختلف درباره ماهیّت حضور مسلمانان در اروپا و اهداف و برنامه‌های دولت‌های اروپایی و سایر دولت‌های مرتبط، برای مواجهه یا تعامل با مسلمانان مطرح می‌شود.
مقصود از اروپای غربی، تعریف اصطلاحی (و نه جغرافیایی) آن است. اصطلاحی که در زمان جنگ سرد ابداع شد و در مقابل مفهوم اروپای شرقی قرار دارد. طبق این تعریف، اروپای غربی شامل 19 کشور در شمال و غرب اروپا است که جزء اردوگاه کمونیسم نبوده‌اند. در این کتاب، وضعیّت مسلمانان در 13 کشور اروپای غربی شامل: بریتانیا، فرانسه، آلمان، بلژیک، اسپانیا، دانمارک، فنلاند، نروژ، سوئد، سوئیس، هلند، ایتالیا، اتریش مورد بررسی قرار گرفته و کشورهای ایسلند، ایرلند، موناکو، مالت، لوکزامبورگ و پرتغال به‌دلیل جمعیّت اندک مسلمانان لحاظ نشده‌اند.
آینده اسلام و مسلمانان در اروپای غربی بر مبنای وضعیّت کنونی و تغییرات وضعیّت آنها در طول چهار دهه گذشته (پس از انقلاب اسلامی ایران)، تغییرات جمعیّتی مسلمانان و تازه‌مسلمانان اروپای غربی، روند هویّتیابی و هویّت‌نمایی آنها، جایگاه و تأثیرات سیاسی، اجتماعی و وضعیّت حقوقی آنها، نقش قدرت‌های سیاسی مؤثّر بر وضعیّت این مسلمانان، چالش‌ها و معضلات اصلی فکری و اجتماعی آنها و در نهایت آینده‌کاوی وضعیّت آنها، محتوای اثر حاضر را تشکیل می‌دهد.
4. هیئت و دانشگاه
هیئت‌های مذهبی و مجالس عزاداری در طول حیات تکامل‌یافته خود در بین اقشار مختلف مردمی، در برهه‌های حسّاس تاریخ، نقش‌ها و کارکردهای متفاوتی ایفا کرده‌اند. هیئت‌های مذهبی دانشجویی نیز ازجمله هیئت‌های مذهبی هستند که در ادامه روند تکامل و گسترش متنوع هیئت‌های مذهبی و مجالس عزای حسینی علیه‌السلام، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در محیط دانشگاهی شکل‌گرفته و باتوجّه‌به نقش‌ها و کارکردهای گوناگون خود از‌سوی دانشجویان اداره می‌شوند.
نویسنده این اثر تلاش کرده است که با نگاه علمی و جامع در پنج بخش مجزّا (یک مقدمه و چهار فصل) به بررسی تحلیلی مفاهیم و مبانی نظری و انواع کارکردهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هیئت‌های مذهبی دانشجویی بپردازد.
فصل نخست کتاب با عنوان «مبانی نظری و تاریخچه هیئت‌های مذهبی» به مفاهیم و مبانی نظری هیئت‌های مذهبی، تاریخچه هیئت‌های مذهبی، فرایند شکل‌گیری هیئت‌های مذهبی دانشجویی و کارکردهای هیئت‌های مذهبی دانشجویی می‌پردازد و به این پرسش پاسخ می‌دهد که مفاهیم و مبانی نظری مرتبط با هیئت‌های مذهبی دانشجویی کدام‌اند.
در فصل دوم، کارکردهای اجتماعی هیئت‌های مذهبی دانشجویی با همین عنوان در ذیل مؤلفه‌های مختلف موردبررسی قرار گرفته است که این مؤلفه‌ها برگرفته از برخی شاخص‌های سرمایه اجتماعی است. درواقع این فصل ازمنظر سرمایه اجتماعی و از طریق مؤلفه‌های اعتماد اجتماعی، شبکه‌سازی و همبستگی اجتماعی و مشارکت اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل سوم یعنی «کارکردهای سیاسی هیئت‌های مذهبی دانشجویی» این کارکردها در قالب مؤلفه‌های زمینه‌سازی برای فعالیت و مشارکت سیاسی، افزایش آگاهی و بصیرت سیاسی، حفظ، تقویّت و انتقال ارزش‌های اسلامی و انقلابی به نسل پسین، جذب و سازماندهی نیروهای انقلابی، رصد چالش‌های سیاسی و انقلابی مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل چهارم با عنوان «کارکردهای فرهنگی هیئت‌های مذهبی دانشجویی» کارکردهای فرهنگی هیئت‌های دانشجویی مانند تقویّت مبانی اعتقادی و دینی، هویّتیابی دینی، ترویج ارزش‌های اسلامی، ایجاد شورونشاط در دانشجویان در قالب فعالیت‌ها و اقدامات هیئت‌های مذهبی دانشجویی باتوجّه‌به مصاحبه‌ها، مشاهدات، نشریات و اسناد و مدارک موجود، موردبررسی قرار می‌گیرد.
5. فرهنگ جامع سخنان پیامبر اعظم
پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله روح همه انبیاء، اولیاء و شهدا بوده و جان این جهان است. شریعت او كامل‌ترین و جامع‌ترین شریعت‌ها و در بردارنده همه جنبه‌های فردی و اجتماعی آنان می‌باشد، از این‌رو چون خود، اعظم رسولان است، شریعت او نیز اعظم شرایع است و سیره‌های رفتاری و سلوك‌های فردی و اجتماعی او آیینه تمام‌نمای انبیای الهی است و سخنان او پیام‌رسان عظیم‌ترین مفاهیم الهی و راهنمای كمال و سعادت برای انسان‌ها است؛ فهم سخنانش انسان‌ها را از ظلمت جهل به نور هدایت می‌كشاند و فرموده‌هایش با فطرت انسان‌ها هموار بوده و به دل و جان آنها روح عبودیت و ذكر حق القا می‌كند.
در مجموعه پیش رو سعی شده است تمام سخنانی كه در متون شیعی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده است، گردآوری و براساس ساختار مخاطب‌محور تنظیم شود.
6. مرآت انقلاب
تبیین منظومه فکری رهبران انقلاب اسلامی با هدف آشنا کردن امت با اندیشه ولیّ، یک روش برای رسیدن به پیشرفت اسلامی است. آنچه در این باب اهمیت دارد شیوه پژوهش در اندیشه رهبران انقلاب است که این چگونگی باید توسط نخبگان رخ دهد و بعد از کشف این مقصود، شیوه مواجهه با اندیشه رهبری برای مردم تبیین گردد.
حاصل پژوهش، دستیابی به الگوریتم‌های مشابهی است که به الزام یکسان نیستند و قابلیت انعطاف و تغییر دارند، اما دارای اصول و بنیان مشترکی هستند؛ بنابراین، روش‌های بیان‌شده می‌توانند دستخوش تغییرات یا پیشرفت‌هایی قرار گیرد.
ویژگی ممتاز این اثر، بهره‌مندی از نظرات بیش از ده اندیشمند معاصر در مبحث نظام فکری با استفاده از قالب‌هایی مانند مصاحبه، گفت‌وگوی مستقیم، صوت سخنرانی یا سایر قالب‌ها است.
این اثر بدون پرداخت به جزئیات اندیشه و نگاه رهبری با نگاهی کلان‌نگر و فراشناختی به منظور طراحی چارچوب‌های کلی و تولید روش استخراج، به بررسی اندیشه رهبری و مکتب امام پرداخته است.
در تدوین و طراحی روش مورد نظر به‌ندرت از روش‌های آکادمیک غرب‌گرایانه استفاده شده و تا حد امکان شیوه‌های منظومه‌سازیِ مورد استفاده در حوزه فقه به‌کار گرفته شده است.
ساختار و گام‌های ارائه اثر این‌گونه است که بعد از شناخت مسئله و ضرورت مواجهه نظام‌مند با اندیشه رهبری، به بررسی ملزومات درک اندیشه رهبری و سپس روش استخراج نظام فکری پرداخته می‌شود. در قسمت‌های بعدی، طرح دیگری از شیوه استفهام و استخراج اندیشه رهبری ذیل عنوان منظومه مولد مطرح شده است که مرتبه‌ای بالاتر از سایر موارد مطرح شده دارد.
این کتاب در یک مقدمه و چهار بخش «ضرورت مواجهه نظام‌مند با اندیشه رهبران انقلاب»، «ویژگی‌های نظام فکری رهبران انقلاب»، «منظومه‌سازی بیانات رهبران انقلاب» و «منظومه فکری مولد» تدوین شده است. نویسنده در بخش نخست به دنبال شناخت نوع مواجهه با اندیشه رهبران انقلاب اسلامی است و در بخش‌های دوم تا چهارم به چند پرسش اساسی با هدف تبیین مباحث پاسخ می‌دهد.
7. در سایه روشن تبلیغ
جریان تبلیغ اسلام در طول تاریخ تا امروز، فرازونشیب‌های فراوانی را طی کرده است، ولی هیچ‌وقت خاموش نشده است. پس‌از پیروزی انقلاب اسلامی ایران این جریان به‌صورت نظام‌مندتری درآمد و مراکز فرهنگی فراوانی به این امر مهم مبادرت ورزیدند.
مراکزی مانند سازمان صداوسیما، سازمان تبلیغات، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و دیگر مراکز خودجوش و جهادی تلاش می‌کنند آموزه‌های اسلامی را در جامعه رواج دهند و به تبلیغ آموزه‌های دینی اهتمام دارند، اما با همه تلاش و کوششی که انجام می‌دهند، باز هم برخی افراد، گروه‌ها و مراکز از شمیم معارف اسلامی بی‌نصیب هستند و آموزه‌های ناب اسلامی در معرض آنها قرار نمی‌گیرد.
باتوجّه به اینکه یکی از مهم‌ترین وظایف مراکز حوزوی رساندن پیام دین به گوش همه افراد جامعه است و ازطرفی عملاً این مهم انجام نشده، لازم بود دراین‌زمینه تحقیقی انجام گیرد و مراکزی که زمینه تبلیغ دین در آنها وجود دارد، ولی به‌هردلیلی از این امر غفلت شده است شناسایی شوند و راه‌کارهای ورود به آنها مشخّص شود تا زمینه فعالیّت تبلیغی در این مراکز و افرادی که در آن مراکز هستند فراهم گردد.
مؤلف در کتاب حاضر، مراکز مغفول‌مانده در امر تبلیغ دین و ظرفیت‌های تبلیغی این مراکز و مکان‌هایی را که عدّه‌ای از مردم به‌طور ثابت یا موقت در آن مجموعه‌ها رفت‌وآمد می‌کنند یا مستقر هستند را معرفی می‌کند.
محصول نهایی این اثر که پیرامون ظرفیّت‌های موجود در مراکزی مانند مراکز بهزیستی، خانه‌های سالمندان، دبستان‌ها، دبیرستان‌های شبانه‌روزی، مهدکودک‌ها، اردوگاه‌های کشوری، مراکز توریستی، موزه‌ها و کاخ‌های حاکمان پهلوی برای تبلیغ دین به رشته تحریر درآمده، اضافه شدن مراکز جدید با مخاطبان تازه به حیطه فعالیّت‌های تبلیغی مُبلِّغان حوزه است.
باید توجه داشت که ملاک تعیین این مراکز، داشتن ظرفیّت بیشتر است، به این معنا که زمینه تبلیغ دین در آن مراکز بیشتر فراهم باشد و افرادی که منتسب به آن مرکز هستند آمادگی و استعداد بیشتری برای جذب آموزه‌های اسلام داشته و سرمایه‌گذاری فرهنگی نسبت به آنها مهم‌تر باشد.
8. از حکمت تا معنویت
آیین پیاده‌روی اربعین یک پدیده اجتماعی فرهنگی ویژه و چندوجهی است که هم از حیث ضریب نفوذ، هم از حیث میزان و سرعت انتشار، هم از حیث کارکردهایی که برای جهان تشیع به همراه دارد و نیز به سبب دامنه و گستردگی میان ملل مختلف و همچنین از نظر ماهیت و ساختار و سازوکارهای درونی، برای مطالعه از زوایا و مناظر مختلف پژوهشی، پراهمیت و شایسته توجه محسوب می‌شود.
کتاب حاضر با هدف استخراج الگوی مشارکت جمعی در پیاده‌روی اربعین، به مطالعه مشارکت ایرانیان در این آیین و به طور ویژه موکب‌داران و خادمان موکب‌های ایرانی به عنوان گروهی که بیشترین سطح و حوزه مشارکت را دارا بوده و تقریباً بستر برقراری ارتباط با همه انواع مشارکت محسوب می‌شوند، می‌پردازد.
نگارنده برای نیل به این هدف، در گام اوّل طی واکاویِ نظری و مفهومی، به چیستی پدیده و مرور انواع مشارکت جمعی در ادبیات نظری مرتبط پرداخته است تا از قابلیت توضیح‌دهندگیِ دیدگاه‌ها و ایده‌های نظری، بهره‌برداری کافی حاصل شود.
در این مرحله، با استفاده از مفهوم «میدان» در ادبیات علوم اجتماعی، میدان مشارکت جمعی اربعین به سه لایه آشکار، نیمه‌آشکار و پنهان سطح‌بندی شده و در ادامه نیز با نظر به «مشارکت‌کنندگان»، این بخش هم به دو جریان «اصلی» و «حاشیه‌ای» تقسیم و مطالعه و بررسی گردیده است. توجه به این سطوح و ایجاد این تفکیک در دو سطح کلان میدان مشارکت از‌سویی و مشارکت‌کنندگان از سوی دیگر را می‌توان از جمله مزیت‌ها و دقت‌های نظری اثر پیش‌رو دانست.
در ادامه، پس از گردآوری داده‌های کیفی ازطریق مصاحبه‌های تفصیلی با موکب‌داران و خادمان ایرانی، طی فرایندی تطبیقی بین این یافته‌ها و دیدگاههای نظری، ضمن بررسی ساحت‌ها و گونه‌های مشارکت، به بیان «ویژگی‌های متمایز و منحصربه‌فرد ابعاد و اجزای جریان مشارکت»، «زمینه مشارکت» و «جهان ذهنی مشارکت‌کننده» پرداخته و از این رهگذر «الگوی مشارکت جمعی اربعین» شناسایی و در پایان پیشنهادهایی به سیاست‌گذاران، در خصوص چگونگی طراحی و مدیریت برنامه‌های مشارکت مردمی براساس وجوه کاربست‌پذیر این الگو ارائه شده است.
9. مغناطیس حسین
شاید آن روز که امام صادق علیه‌السلام، «زیـارت اربعیـن» را در کنار چهار نشانه دیگر از خصوصیات و ویژگی‌های شیعیان در فضای اجتماعی برشمردند، هیچکس فکر نمی‌کرد که بیش از هزار سال بعد در قرن بیست و یکم میلادی، چه حماسه شورانگیز و شگفت‌انگیزی در ایام زیارت اربعین، در سرزمین وعده داده شده قیام منجی موعود بشر (عج)، یعنی «کربلای معلی» رقم خواهد خورد.
کنگره بین‌المللی اربعینی حسینی، که واقعه‌ای کاملاً مردم‌نهاد، معنوی، حماسی و دارای ابعاد تمدنی است، با میزبانی ملت مخلص و ولایت‌مدار عراق و حضور میلیون‌ها انسان دلداده حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام از مذاهب، ادیان و ملل مختلف جهان، تعجب متفکرین، سیاست‌مداران و فرهنگ‌پژوهان جهان را برانگیخته است. این حرکت مردمی مملو از شور، ایثار، عشق و حماسه در دوران معاصر، هیچ بدیل و مانندی ندارد و بایسته است قبل از روایت‌ها و تحلیل‌های ضعیف و ناقص، به‌صورت عالمانه، دقیق و عمیق مورد مطالعه و واکاوی و تبیین قرار گیرد تا از رهگذر آن، ضمن تقویت و توسعه این حماسه متعالی، الگوی راهگشایی برای حل مسائل تمدنی جهان اسلام استخراج گردد.
کتاب مغناطیس حسین علیه‌السلام تحلیلی است بر بزرگ‌ترین اجتماع تاریخی و حماسی بشر در اربعین که مسلمانان و حتی غیرمسلمانان محبّ حضرت اباعبدالله‌الحسین علیه‌السلام از سراسر جهان با رنگ‌ها و مذاهب گوناگون، در آن حضور دارند.
نویسنده اثر معتقد است که این امنیت ویژه مردمی، این ایثارها و همیاری‌ها، این مدیریت و گردش اقتصادی مردمی که فقط و فقط به سبب ظهور پیوند ملل مسلمان با حقیقت ملکوتی سالار شهیدان، حضرت حسین علیه‌السلام رخ می‌دهد، از عمق تأثیرات فردی و اجتماعی پیوندهای طولی و عرضی «نظام ولایت» حکایت می‌کند و تحلیل آن جز با نظریه «نظام اجتماعی ولایت» امکان‌پذیر نیست.
نگارنده کتاب با توجه به تحصیلات تخصصی در حـوزه نظام معارف انقلاب اسلامی و اندیشه امامین انقلاب، بهترین و عمیق‌ترین منبع معرفتی برای تحلیل و تبیین حماسه تمدنی را تقریر قرآنیِ عمیق حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از اصل اعتقادی «ولایـت» یافته و بر این اسـاس، در مقام توصیف و تحلیل حماسه زیارت اربعین برآمده و نوشتار حاضر را در سه فصل به رشته تحریر در آورده است.
10. پندار برساخته
داعش در فرایند تبلیغی و در دوره‌های فراز و نشیب خود از شیوه‌های مختلفی برای جذب نیرو بهره برده است؛ این شیوه تبلیغی، از یک دیدگاه، وامدار پیشینه رسانه‌ای جریان‌های سلفی جهادی از افغانستان تاکنون و از دیدگاه دیگر، چه‌بسا وامدار شیوه نگاه تبلیغی بعث عراق در ایجاد رعب و وحشت در میان مخاطبان است.
در این تحقیق که تأملی است در استراتژی جریان‌ها و سازمان‌های تبلیغ روش‌های جذب و سازماندهی داعش، تلاش می‌شود تا با استفاده از منابع دست اول و تولیدات تبلیغی و رسانه‌ای و با توجه به دسترسی به بسیاری بلکه بیشتر تولیدات رسانه‌ای این گروه، تبیین و تحلیلی درباره شیوه‌های تبلیغی آن بیان شود.
پرسش اصلی پژوهش این است که داعش از چه شیوه‌های تبلیغی بدیع و متمایزی برای جذب و اقناع مخاطبان خود بهره می‌برد؟
در این پژوهش ابعاد مختلف تبلیغ داعش، با توجه به منابع و اسنادی که در دسترس قرار دارند، بررسی می‌شوند. همچنین بیشتر بر اسنادی که داعش منتشر کرده و به ویژه تولیدات رسانه‌ای داعش تکیه شده است و با توجه به اینکه اخبار و گزارش‌های غیردقیق بسیاری درباره این گروه وجود دارد، در این نوشته تلاش شده است تا حد امکان از این‌گونه نوشته‌ها استفاده نشود و بیشتر بر اسناد خود داعش استناد شود.
این اثر دارای دو بخش اصلی است. نویسنده در بخش نخست به بررسی مبانی و کلیات تبلیغ داعش، شامل گفتمان و پادگفتمان و کلیاتی درباره دعوت و تبلیغ و مبلغان داعش و معرفی برخی مبلغان می‌پردازد و در بخش دوم جایگاه دعوت در ساختار داعش به ویژه در دیوان‌الدعوة و المساجد و دیوان‌الحسبه و به طور خاص دیوان الاعلام المرکزی را مورد تحلیل قرار می‌دهد.
11. پرچمداران هدایت
ائمه علیهم‌السلام مشعل‌های فروزان الهی برای تمام دوره‌ها و نسل‌ها هستند و با توجه به شرایط حاکم بر هر دوره، ایشان هر زمانی مصلحت اسلام و مسلمین را در نظر می‌گرفتند و با تغییر دوره‌ها و مقتضیات زمان و مکان، رفتار آنان نیز در برابر مسائل و رویدادها با توجه به مصالح نظام اسلامی تغییر می‌یافت و در هر زمان، جبهه‌ای مخصوص و شکلی نو از جهاد پدید می‌آمد و آنها با بصیرت کامل آن جبهه‌ها را تشخیص داده، به وظیفه اصلی خویش که حفظ اسلام عزیز از گزند انحرافات و دگرگونی ارزش‌های آن بود، عمل می‌کردند.
این اثر به بررسی نقش ائمه علیهم‌السلام در جلوگیری از انحرافات و تغییر ارزش‌ها می‌پردازد و در آن، دوران زندگی امام علی علیه‌السلام، امام حسن علیه‌السلام، امام حسین علیه‌السلام و امام سجاد علیه‌السلام در چهار فصل، مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل نخست که به دوران زندگی امیرمؤمنان امام علی علیه‌السلام اختصاص دارد، اوضاع سیاسی و اجتماعی بعد از رحلت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله واکاوی و نقش امام علی علیه‌السلام پیش از دوران خلافت، اقدامات فرهنگی و اصلاحی آن امام همام در دوران خلافت و اقدامات اجتماعی ایشان همچون ایجاد عدالت اجتماعی، مبارزه با تبعیض نژادی، رفاه‌زدگی و عافیت‌طلبی بررسی می‌شود.
فصل دوم به بررسی دوران امام حسن مجتبی علیه‌السلام اختصاص دارد که اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر امام سوم شیعیان و نقش آن حضرت در این دوره را در برمی‌گیرد و شامل اقدامات حضرت در قبل و بعد از امامت ایشان می‌شود.
اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر امام حسین علیه‌السلام در فصل سوم کتاب بررسی می‌شود. انحرافات اعتقادی بروزیافته در عصر امام حسین علیه‌السلام و نقش آن حضرت در برابر آنها، انحرافات فرهنگی در عصر امام و نقش ایشان در برابر آنها، نقش امام حسین علیه‌السلام در برابر انحرافات فرهنگی ـ اعتقادی معاویه و اقدامات سیاسی امام حسین علیه‌السلام بعد از امامت از محورهای اصلی این فصل است.
فصل چهارم کتاب با بازخوانی اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر امام زین‌العابدین علیه‌السلام آغاز می‌شود و به دنبال آن شرایط فرهنگی عصر آن حضرت و اقدامات فرهنگی و سیاسی ایشان مورد بررسی قرار می‌گیرد. تبیین ارزش‌های اسلامی و جلوگیری از انحرافات و بدعت با دعا، تربیت شاگردان، مبارزه با اندیشه‌های انحرافی، حفظ سنت پیامبر صلی الله علیه و آله درباره اذان و دفاع از جایگاه امامت و تبیین منزلت اهل‌بیت علیهم‌السلام، تلاش برای تشکیل حکومت اسلامی، روشنگری‌های امام علیه دستگاه یزید، مبارزه بر ضد حاکمان اموی با گریه‌های سیاسی و نقش ایشان در حمایت از قیام‌های مردمی از محورهای فصل چهارم است.
12. بسیج زنان آمریکای لاتین
زنان آمریکای لاتین دارای سابقه طولانی در بسیج عمومی در موضوع‌های مختلف اجتماعی و سیاسی هستند و در بسیاری از فعالیت‌های انقلابی، پروژه‌های مردمی، سازماندهی مجدد اقتصادی و جنبش گسترده‌تر ضدجهانی‌شدن نئولیبرال نقش اساسی دارند. زنان آمریکای لاتین هم‌اکنون در اعتراض‌های اجتماعی و مخالفت‌های عمومی نقش محوری دارند.
در بررسی کنش‌گری جنبش‌های زنان، بازیگران مختلف و متنوّعی در سطح ملّی و فراملّی فعالیت دارند که بر تلاش‌ها، دستاوردها و چالش‌های جنبش‌های زنان تأثیرگذار هستند. شناخت این جنبش‌ها، عوامل و پیشینه شکل‌گیری آنان برای بررسی چگونگی اقدام و امکان موفقیت این جنبش‌ها در مسائل مورد اهتمام آنان بسیار مهم است.
کتاب حاضر با توجه به اهمیت بررسی این نوع جنبش‌ها با نگاه راهبردی، مطالعه استراتژی‌ها و روش‌های آگاهی‌افزایی، جزئیات رفتاری و چگونگی نقش‌آفرینی آنان در عرصه اجتماع، روندهای جذب، دعوت نیروی انسانی و نیز مهارت سازماندهی، بسیج نیروها و ابزارهای به‌کار گرفته شده از سوی آنان به زیور طبع آراسته شده است.
در این پژوهش تجربیات زنان آمریکای لاتین در فاصله زمانی دهه‌های 1970 میلادی تاکنون در زمینه به‌کارگیری جنبش، نیروهای اساسی در بسیج و سازمان‌دهی‌ها در اعتراض‌ها موردبررسی قرار می‌گیرد.
13. تلاش فرهنگی با دستان خالی
نویسنده کتاب «تلاش فرهنگی با دستان خالی»، حاصل چهل سال فعالیت فرهنگی و تربیتی خود در مراکز مختلف را تجربه‌نگاری کرده است تا به عنوان الگو و یک حرکت و کار عملی راهگشای زندگی و انتقال تجربه به دیگران، به خصوص نسل جوان باشد.
این اثر شامل شرح فعالیت‌های مختلف فرهنگی نویسنده از سال‌های بعد از انقلاب و از سن هجده تا شصت و یک سالگی است که با هدف نشان دادن حجم کوشش و تلاش‌های وی در قالب خاطرات تجربه‌نگاری شده به مخاطبان تدوین شده است.
محتوای کتاب که بیشتر جنبه داستانی به خود گرفته در قالب خاطره و داستان شامل آثار مکتوب مثل جزوه، کتاب، نشریات (مجلات)، محصولات چاپی و غیرچاپی، آثار نرم‌افزاری، تولید فیلم، نمایشگاه‌ها، تقدیرنامه و کسب رتبه، اردو، مصاحبه‌ها و خبرها، مسئولیت‌های اجرایی، غیراجرایی و مشاوره‌ای و تدریسی است و مباحث متنوع و گوناگون دیگر در دل‌نوشته‌ها و متون آن به چشم می‌خورد.
نویسنده اثر در نوشتار خود تلاش کرده است در هر قسمت، مدارک و مستنداتی که داشته را ضمیمه کارهایش نماید تا جنبه الگویی و استفاده بیشتری به خصوص برای مربیان جوان داشته باشد.
14. اطلس ترکیه (به زودی)
به رغم اینکه سالانه صدها هزار نفر از ایرانیان به ترکیه سفر می‌کنند، هزاران شهروند ایرانی در این کشور ساکن هستند و صدها دانشجوی ایرانی به تحصیل در آنجا می‌پردازند، باید اعتراف کرد که شناخت ما از این کشور محدود و در مواردی همراه با نادرستی‌ها است. این محدودیت، به ویژه در حوزه‌های علوم انسانی، بیش از سایر عرصه‌ها است و شاید بتوان گفت که تصویر چندان واضحی از گذشته نزدیک و دوره کنونی ترکیه در دست نداریم. فضای دانشگاهی ترکیه در حوزه علوم انسانی در چند دهه اخیر بسیار متحرک و فعال بوده است و طبیعتا با توجه به قرابت‌های تاریخی و فرهنگی دو کشور و تجربه‌هایی که هر دو پشت‌سر گذاشته‌اند و تأثیر و تأثرهایی که برهم داشته‌اند، مطالعه و انتقال این دستاوردها و حداقل اطلاع از آنها از مهم‌ترین ضرورت‌های روز است.
ما به جبر تاریخ و جغرافیا، همسایگان هم بوده‌ایم و تا ابد نیز خواهیم بود. از سوی دیگر، تاریخ و گذشته‌مان به طرز عجیبی در هم بافته است و نمی‌توان تاریخ ایران و ترکیه را بدون درنظر داشتن هیچ‌کدام از این دو جغرافیا، به صورت کامل فهمید. از سوی دیگر، برای ارائه اندیشه‌ها و طرح‌های نو و آینده‌نگرانه نیز باز با توجه به این قرابت‌ها و مسائل مشابه در دو طرف، شناخت متفکران و اهالی قلم و اندیشه از یکدیگر به منظور هم‌افزایی و همکاری آینده‌نگرانه ضروری است.
کتاب اطلس ترکیه با چنین هدفی در مورد فضای دینی این کشور به نگارش درآمده و درپی آن است که تصویری تا حد ممکن جامع از فضای دینی اهل سنت ترکیه ارائه دهد. طبیعی است که این تصویر همه ترکیه نیست، بلکه قدری از آن چیزی است که نویسنده دیده و در ادامه توان انتقال آن را داشته است.
15. آسیب‌شناسی نقد وهابیت (به زودی)
تاریخ اسلام تا به حال شاهد جریان‌های فکری مختلفی در دل خود بوده است. برخی از این جریان‌ها مانند شیعه به اسلام راستین خدمت کرده و برخی نیز اسباب انحطاط و از بین رفتن مسلمین را فراهم کرده است. از خطرناک‌ترین و گمراه‌ترین جریان‌هایی که در بین مسلمین ظهور پیدا کرد و در صدد انحطاط جامعه اسلامی برآمد، خوارج بودند. اصل و اساس عقاید آنان با تعالیم اسلام در تعارض بود و با تلاش و مبارزه علمی و عملی ائمه دین و همراهی مسلمین از بین رفته و به تاریخ پیوستند. در عصر حاضر اما جریان تکفیری وهابیت در نهاد و اصل دین اسلام نفوذ پیدا کرده و با حرکتی مدیریت‌شده و هدفمند، خود را به عنوان مسلمان اصیل و راستین معرفی کرده و دیگر مسلمین را به شرک و کفر و بدعت و ضلالت متهم می‌کنند.
این جریان تکفیری با تکیه بر فهم غلط از مسائل توحید و شرک، بنیان‌گذار تکفیرهای بی‌رویه و مخالف کتاب و سنت در عصر حاضر شده است. اصول و مبانی عقیدتی وهابیت به‌گونه‌ای است که به غیر از آن هیچ مسلمانی در دایره اسلام باقی نمی‌ماند و همگی متهم به شرک و کفر و ضلالت می‌شوند. با در نظر گرفتن مطالب فوق، آنچه در کتاب «آسیب‌شناسی نقد وهابیت» به آن پرداخته شده، برخی از مهم‌ترین آسیب‌های موجود در نقد وهابیت است که در دو حوزه «آسیب‌شناسی شناختی» و «آسیب‌شناسی روشی» عرضه می‌شود.
برای تهیه آثار پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام به نشانی زیر مراجعه کنید:
www.pbshop.ir