به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام)، این نشست که بخشی از سلسله نشست‌های «پدر دختری در آینه علم و دین ۲» است، به بررسی نسبت پدرانگی با تحولات اجتماعی ناشی از مدرنیته، تأثیر آن بر زیست شهری دختران، چالش‌های رشیده شدن در فضای مدرن و راهکارهای تربیتی در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی پرداخت.
تحولات اجتماعی و دگرگونی نقش‌ها؛ نگاهی تاریخی به ورود زنان به فضای شهری
دکتر کارپرور در آغاز سخنان خود، با ارائه تعریفی از «تغییر اجتماعی» به عنوان دگرگونی مستمر و قابل مشاهده در ساختارهای اجتماعی، ورود مدرنیته به ایران را از مهم‌ترین نقاط عطف در شکل‌گیری نظم نوین شهری دانست.
وی تأکید کرد: با آغاز دوره قاجار و جنبش مشروطه، مدرنیته با خود خیابان‌ها، مدارس، فضاهای عمومی و سبک زندگی جدیدی را وارد کرد که زنان و دختران را نیز به عرصه عمومی کشاند.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: این تغییرات هرچند فرصت‌هایی همچون آموزش، رشد اجتماعی و حضور عمومی را برای دختران فراهم آورد، اما در مقابل، چالش‌هایی از جمله فروپاشی نظم سنتی جنسیتی و تنش میان نقش‌های جدید و انتظارات سنتی را نیز پدید آورد.
هویت شهروندی دختران و نقش حضور اجتماعی
یکی از نکات کلیدی نشست، تأکید بر «هویت شهروندی زنان» بود. دکتر کارپرور با اشاره به نقش آموزش و حضور در فضاهای عمومی، گفت: حضور زنان و دختران در فضاهای شهری، نظیر مدارس، کتابخانه‌ها، مراکز خرید و فضاهای تفریحی، تنها به معنای استفاده از خدمات نیست، بلکه بخشی از فرآیند شکل‌گیری هویت شهروندی آنان است؛ هویتی که بر آگاهی اجتماعی، مطالبه‌گری و مشارکت عمومی استوار است.
پدران؛ تسهیل‌گرانی در مسیر رشد اجتماعی دختران
دکتر کارپرور در ادامه به نقش مهم و چندلایه پدران در این مسیر پرداخت و پدر را نه صرفاً حامی مالی، بلکه هدایت‌گر و همراه دانست. وی خاطرنشان کرد: از آغاز شکل‌گیری مدارس دخترانه در ایران تا امروز، پدران در جایگاه تصمیم‌گیرندگان اصلی درباره آموزش، سبک زندگی و نحوه مواجهه دختران با جامعه نقش‌آفرین بوده‌اند.
وی همچنین با اشاره به تغییر سبک پدری در دوران معاصر گفت: پدری مدرن، صرفاً تأمین‌گر اقتصادی نیست؛ بلکه نیازمند فهم دقیق از تحولات روانی، اجتماعی و فرهنگی است که دختران در بستر آن رشد می‌کنند.
رشیده شدن؛ رشد واقعی یا توهم بلوغ؟
از دیگر بخش‌های مهم این نشست، واکاوی مفهوم «رشیده شدن» از منظر فقهی و اجتماعی بود. دکتر کارپرور ضمن تبیین این مفهوم گفت: رشیده شدن یعنی رسیدن به سطحی از رشد عقلانی و اجتماعی که فرد بتواند تصمیمات درست و مستقل بگیرد؛ اما گاه حضور گسترده در فضای شهری منجر به توهم بلوغ می‌شود، نه بلوغ واقعی.
وی افزود: برخی دختران، صرف مشارکت در جامعه یا تجربه روابط اجتماعی را معادل با رشد عقلانی می‌دانند؛ در حالی که رشد واقعی نیازمند تحلیل، مهارت تصمیم‌گیری، مدیریت احساسات و عقل معاش است.
راهبردهای عملی پدرانه برای رشد متوازن دختران
در پاسخ به پرسش مجری نشست درباره راهکارهای عینی برای پدران، دکتر ریحانه کارپرور سه راهبرد کلیدی را پیشنهاد کرد: نخست، «آگاهی‌بخشی پیشینی» که به معنای ارائه آموزش‌های دقیق و واقع‌بینانه پیش از ورود دختران به موقعیت‌های اجتماعی است، نه صرفاً هشدارهای دیرهنگام؛ دوم، «همراهی دوستانه» یعنی حضور فعال، عاطفی و غیرکنترل‌گرانه پدر در کنار دختر به‌عنوان الگویی همدل نه ناظری سخت‌گیر؛ و سوم، «ارزیابی مستمر رشد عقلانی» که شامل گفت‌وگو درباره تصمیمات روزمره، تحلیل انتخاب‌های دوستانه و سنجش واکنش‌ها در موقعیت‌های دشوار برای تقویت توانمندی تصمیم‌گیری در دختران است.
هدایت، نه کنترل؛ انتخاب آگاهانه، نه آزادی بی‌قید
سخنران نشست با جمع‌بندی نکات خود تأکید کرد: نقش پدر، هدایت‌گری است نه سلطه‌گری. دختر باید بتواند در چارچوب‌های روشن اخلاقی، انتخاب آگاهانه داشته باشد؛ و این تنها از مسیر گفت‌وگو، همراهی و اعتمادسازی حاصل می‌شود.
در پایان این نشست، دکتر ریحانه کارپرور ضمن تحسین طراحی و اجرای علمی سلسله نشست‌های «پدر دختری»، آن را تلاشی موفق در پیوند علم و دین با واقعیت‌های خانواده ایرانی دانست و اظهار امیدواری کرد: با ادامه‌دار شدن این نشست‌ها و پرداختن به موضوعات نوپدید، می‌توان به نیازهای پیچیده‌تر خانواده‌ها در دنیای امروز پاسخ دقیق‌تر و عمیق‌تری داد.