اسما بنت عُميس [1]
اسما و خبر شهادت جعفر
اسما و نقل حديث (بازگردان خورشيد)
اسما و خبر دادن از نيرنگ خليفه
اسماء بنت عُميس:
اسماء بنت عميس بن معد بن الحارث بن تيم بن كعب، [2] اصالتاً يمنى [3] و يكى از بانوان بزرگ اسلام است كه زندگى عجيبى داشته است. او در ابتدا به دعوت پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) لبيك گفت و همراه همسرش جعفر بن ابى طالب (كه پس از شهادت به جعفر طيار ملقب شد) به حبشه مهاجرت كرد. [4] در دوران هجرت سـه فرزند به دنيـا آورد: عبدالله، كه بعدهـا همسر حضـرت زينب، دختر اميرالمؤمنين(عليه السلام) شد، محمـد و عون; و ظاهراً از جعفر همين سه فرزنـد را داشـت. [5] هنگـام فتح خيبر جعفر و اسمـاء از مهاجرت بازگشتنـد، در اين هنگـام پيامبـر (صلى الله عليه وآله)فرمـود: «ما ادرى بأيهمـا انا افرح اكثر بقدوم جعفر(عليه السلام)أم بفتح خيبر»; [6]
[1]. محقق: سید حمید روحانی.
[2]. الاستيعاب، ابن عبدالبر 4 : 1786.
[3]. اسد الغابة، ابن اثير 6 : 14.
[4]. رسائل المرتضى، شريف مرتضى 1 : 408; غنية النزوع، ابن زهره ى حلبى : 76 (پاورقى) و الاستيعاب، ابن عبدالبر 4 : 85 - 1784
[5]. الاستيعاب، همان; البته فرزندان اسماء از جعفر طيار را متعدد ذكر كرده اند; مثلا در الاحتجاج طبرسى (1 : 125) اين اسامى آمده است: عبدالله، عون (شهيد شده در كربلا)، محمد اكبر (شهيد شده در صفين)، محمد اصغر (شهيد شده در كربلا)، عبدالله اكبر (او يكى از افراد مشهور به اجواد (بخشندگان) بنى هاشم است; ديگر اجواد بنى هاشم عبارت اند از: امام حسن (عليه السلام)، امام حسين (عليه السلام)، عبدالله بن عباس، عبدالله اكبر (قطب السخاء) كه در جنگ هاى صفين و جمل شركت كرده است)، عبدالله اصغر، حميد و حسين.
[6]. الاحتجاج، طبرسى 1 : 172. ادامه مقاله در جلد سوم دایره المعارف صحابه