آنچه باید در مورد «آداب و احکام طلا و جواهر» بدانید
دین برنامه زندگی آحاد بشر است که خداوند توسط حجج الهی در اختیار آنها قرار داده است. در هر دوره از زندگی بشر براساس شرایط و استعدادهای موجود بشر، دین برنامه های بهینه سازی زندگی را در اختیار همه قرار می دهد. در این دوره نیز فقهای عظام جهت سهولت استفاده از دین برخی از دستورات شرعی را در قالب دانش فقه به مخاطبان عرضه می کنند.
دین برنامه زندگی آحاد بشر است که خداوند توسط حجج الهی در اختیار آنها قرار داده است. در هر دوره از زندگی بشر براساس شرایط و استعدادهای موجود بشر، دین برنامه های بهینه سازی زندگی را در اختیار همه قرار می دهد. در این دوره نیز فقهای عظام جهت سهولت استفاده از دین برخی از دستورات شرعی را در قالب دانش فقه به مخاطبان عرضه می کنند.
فقه همه ابعاد و جزئیات زندگی انسانها را در بر می گیرد. کاربردی نمودن احکام تدوین شده می تواند زندگی روزمره مردم را بیشتر منطبق بر دین نماید. چه آن که گاه ناآگاهی مومنین از احکام خاص مورد نیاز به غفلت از ادای تکلیف منجر می گردد. تدوین و آداب احکام اصناف یکی از بسته بندی های کاربردی و نو در فقه است که کمک شایانی به ترویج و فرهنگ سازی سبک زندگی اسلامی می نماید.
در همین راستا،کارگروه ابواب فقه پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه السلام بر آن شد تا جهت آشنایی هر چه بیشتر مومنین با آداب کسب و کار و احکام اصناف، کتاب " آداب و احکام طلا و جواهر" را برای سازندگان، فروشندگان و استفاده کنندگان زیورآلات تدوین و گرد آوری نموده است.
برای هر بیشتر از محتویات این کتاب با حجت الاسلام عبدالاحد رضایی والا یکی از تدوین گران این کتاب گفت و گویی انجام شده که به این شرح است:
به عنوان شروع گفت‌وگو پس از معرفی خودتان شمه ای از زندگی علمی و فرهنگی خود(یا گروه علمی تان) را بیان نمایید.
اینجانب عبدالاحد رضایی والا طلبه حوزه علمیه دارای کارشناسی ارشد تبلیغ و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره اسلامی هستم. حدود ۱۲ سال است که به صورت تخصصی در زمینه احکام شرعی فعالیت دارم و در زمینه ابواب فقهی کتابهایی با همکاری برخی از پژوهشگران از جمله کتاب احکام تقلید، احکام اموات و احکام روزه و ثبوت هلال به چاپ رسیده است و همچنین در گروه اصناف فقهی نیز آداب و احکام انتخابات، آبزیان، حمل و نقل، دفاتر ازدواج و طلاق و... در شرف چاپ هستند.
گروه فقهی اصناف پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه السلام با استمداد از الطاف الهی بیش از ده سال است که شروع به کار کرده است، تا بتواند پاسخگوی سوالات شرعی اصناف و مشاغل گوناگون باشد.
پژوهشگران گروه اصناف، برای تدوین احکام صنف مربوطه مراحل زیر را انجام می دهند:
۱. شناخت اولیه صنف مورد نظر و جمع آوری سؤالات مبتلا به آن:
ابتدا پژوهشگر اموری از قبیل وظایف، اختیارات و قوانین هر صنف را مورد مطالعه قرار می دهد تا بتواند نیازهای مخاطب را شناسایی نموده و سؤالات مورد نیاز آنها را استخراج نماید همچنین با تحقیق میدانی سوالات شرعی و دغدغه های دینی شاغلین صنف مربوطه را شناسایی و گردآوری می کند.
۲. جواب دهی به سؤالات براساس منابع موجود:
در این مرحله، پژوهشگر طبق سوالات شرعی گردآوری شده سعی می کند براساس منابع فقهی موجود اعم از کتب، سایت های مرتبط و استفتاء، جواب سؤالات مطرح شده را به آنها ضمیمه کند.
۳. تدوین سؤال های فقهی:
پژوهشگر بعد از جمع آوری سؤالات موجود، اقدام به طراحی بقیه ی سؤالاتی می کند که مورد نیاز صنف مورد نظر است ولی در کتب و منابع مذکور وجود ندارد؛ به عنوان مثال برخی از امور حرام در بین مردم به قدری رایج شده که توجهی به آن ندارند و سؤالی در مورد آنها نمی پرسند. لذا پژوهشگر، این نکات را استخراج نموده و در دسترس مخاطبین قرار می دهد.
۴. نگارش نهایی سؤال:
با وجود اینکه پژوهشگراز ابتدای شروع به تدوین سؤالات، نکاتی از قبیل تناسب با موضوع، کاربردی بودن سؤال و تکراری نبودن، آن را مورد توجه قرار می دهند ولی در پایان کار نیز مجددا فایل خود را بازبینی کند تا فهرست و مطالب جمع آوری شده نهایی شود.
۵. ارزیابی فایل:
بعد از تمام شدن تدوین فایل، ارزیاب آن را بر اساس ضوابط نگارشی و محتوایی که در گروه وجود دارد مورد ارزیابی قرار می دهد.
چه شد که به نویسندگی روی آوردید و اولین تالیف شما (یا گروه علمی تان) چه بود؟
گروه اصناف از تدوین کتب خود، دو هدف مهم را دنبال می کند:
۱- جمع آوری سوالات و دغدغه های شرعی اصناف وشاغلین محترم و یافتن جواب های آنها.
۲- تدوین برخی از سوالات و نکات شرعی که گاها خود شاغلین در اصناف هم به آن توجهی نداشته و بی خبر هستند و لازم است که به آنها بیان شود.
از اولین کتب چاپ شده در این زمینه می توان به کتاب «آداب و احکام آرایشگران» و «آداب و احکام عزاداری و مداحی» اشاره نمود.
چرا این سوژه را برای نوشتن انتخاب نمودید؟(سوال اصلی)
با توجه به فراوانی افراد در جایگاه خریدار و فروشنده در جامعه بشری و مراجعات زیاد کسبه و مردم متدین برای دسترسی به جواب سؤالات شرعی در زمینه معاملات و مشکلات پیرامون آن، به دلیل نبود کتاب مدوّنی در این زمینه، ضرورت نوشتن کتاب «احکام اصناف» احساس شد و لذا شروع به تحقیق و تدوین در این راستا گردید.
وجه تمایز و مزیت های این کتاب با آثار مشابه آن چیست؟
از امتیازات مهم این کتاب ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
• استفاده از زبان روز و تبدیل زبان تولید به زبان توزیع در تدوین و تنظیم منابع فتوایی
• گردآوری و طرح سؤالات جدید اصناف که در منابع فقهی کنونی به آن پرداخت نشده
• کاربردی بودن سوال
• جمع آوری سؤال های افراد مشغول در صنف مربوطه
• تدوین آداب صنف مربوطه همراه احکام کاربردی آن
به نظر شما چه قشری از کتاب های شما علی الخصوص این اثر، بیشتر استقبال می کنند؟
طبیعتا اولین قشری که نیاز به این کتاب ها را دارند، شاغلین خود اصناف مربوطه هستند که سعی شده به سؤالات تخصصی و عمومی آنان در این کتاب اشاره شود و در مرحله بعدی مبلغین و مروجین احکام دینی می توانند به سهولت به احکام صنف مورد نظر رجوع کنند و بتوانند با رجوع به آن به سؤالات مشاغل مختلف پاسخگو باشند و تدوین احکام اصناف به صورت تخصصی در یک مجموعه آنها را تا حدودی از رجوع به منابع متعدد بی نیاز می کند.
به نظر شما برای پیوند عمیق تر نسل جوان با معارف دینی چه کارهای باید انجام شود؟
بیان شیوا و گفتار روان و بی حاشیه می تواند در جذب مخاطبین جوان به احکام فقهی مؤثر باشد. لذا یکی از اهداف تدوین این مجموعه فقهی، پرداختن به احکام روزمره و کاربردی نمودن آن می‌باشد که در کنار اشاره ی هرچند کوتاه به آداب صنف مربوطه در ابتدای کتاب جذابیت ویژه ای به خصوص برای نسل جوان در آگاهی و تعمیق بخشی به اطلاعات فقهی شغل خود و همچنین آشنایی او با سبک زندگی اسلامی در حیطه اقتصادی دارد.
آیا برای سال های آینده هم کتابی خواهید داشت؟
در این مجموعه فقهی حدود ۷۰ صنف، مورد پژوهش قرار گرفته که الحمدلله پژوهش و تدوین بیشتر اصناف به پایان رسیده است و در مرحله ارزیابی نهایی و گرفتن مهر تأیید از دفتر مقام معظم رهبری قرار دارند و ان شاءالله بزودی به چاپ خواهند رسید.