به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام، یکی از محورهای کاری پژوهشکده، تهیه نگاشت دانشی تجارب فرهنگی و تبلیغی موفق نیرو‌های انقلاب اسلامی است که تحولی بارز ولو در گستره اندک را رقم زده‌اند.
به همین منظور کارگروه «تجربه‌نگاری تبلیغی- فرهنگی انقلاب اسلامی» تشکیل و تاکنون حدود ۶۰ موضوع کاری از سوی این کارگروه برای اقدامات بعدی شناسایی شده است که از آن‌ها ۱۲ خروجی حاصل شده و ۱۳ مورد در دست اقدام است.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای محققان علاقه‌مند ورود به این میدان، قراردادن کارشناس تأیید سوژه‌ها در فرایند و نیز مربی و ناظر همراه محققان جهت ارتقای تحقیقات جزو مراحل جدی فرایند‌های طی شده توسط کارگروه بوده است.
در زیر تازه‌ترین آثار کارگروه تجربه‌نگاری تبلیغی فرهنگی انقلاب اسلامی که در فروشگاه اینترنتی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام و سایر کتابفروشی‌ها در حال عرضه است، معرفی می‌شوند:
تلاش فرهنگی با دستان خالی
نویسنده کتاب «تلاش فرهنگی با دستان خالی»، حاصل چهل سال فعالیت فرهنگی و تربیتی خود در مراکز مختلف را تجربه‌نگاری کرده است تا به عنوان الگو و یک حرکت و کار عملی راهگشای زندگی و انتقال تجربه به دیگران، به خصوص نسل جوان باشد.
این اثر شامل شرح فعالیت‌های مختلف فرهنگی نویسنده از سال‌های بعد از انقلاب و از سن هجده تا شصت و یک سالگی است که با هدف نشان دادن حجم کوشش و تلاش‌های وی در قالب خاطرات تجربه‌نگاری شده به مخاطبان تدوین شده است.
محتوای کتاب که بیشتر جنبه داستانی به خود گرفته در قالب خاطره و داستان شامل آثار مکتوب مثل جزوه، کتاب، نشریات (مجلات)، محصولات چاپی و غیرچاپی، آثار نرم‌افزاری، تولید فیلم، نمایشگاه‌ها، تقدیرنامه و کسب رتبه، اردو، مصاحبه‌ها و خبرها، مسئولیت‌های اجرایی، غیراجرایی و مشاوره‌ای و تدریسی است و مباحث متنوع و گوناگون دیگر در دل‌نوشته‌ها و متون آن به چشم می‌خورد.
نویسنده اثر در نوشتار خود تلاش کرده است در هر قسمت، مدارک و مستنداتی که داشته را ضمیمه کارهایش نماید تا جنبه الگویی و استفاده بیشتری به خصوص برای مربیان جوان داشته باشد.
تجربه‌نگاری چهل سال فعالیت فرهنگی و تربیتی شامل عناوین زیر است:
تجربیات پرورشی مدرسه؛
تجربیات فرهنگی در مساجد؛
تجربیات کلاس‌ها و دوره‌های فرهنگی؛
تجربیات اردویی؛
تجربیات مرکز تربیت مربی؛
تجربیات تولید فرهنگی؛
تجربیات نمایشگاهی؛
تجربیات مکتوبات فرهنگی؛
تجربیات فرهنگی دیجیتال؛
تجربیات خیریه‌ای؛
تجربیات اجرایی.
پلمب
این کتاب روایتی است داستانی از تجربیات یک مؤسسۀ تبلیغی و جریان شکلگیری و فراز و فرود آن. این روایت در واقع برگرفته از مصاحبه‌ها و مشاهدات چند مؤسسۀ تبلیغ مذهبی است که برخی نقاط قوت و ضعف آن‌ها به مثابۀ منشأ یک ماجرای پلیسیِ ساختگی شکل داستانی گرفته است؛ بنابراین، داستان را نه به صورت روایت مستند که تلفیقی از خیال و واقعیت باید در نظر گرفت.
آنچه در این قصه آمده منحصر به یک مؤسسۀ تبلیغی خیالی است که البته الهام‌گرفته از چند تجربۀ واقعی و آمیخته با داستان‌سرایی است. از این منظر، تعمیم اتفاقات به همه یا حتی اغلب مؤسسات تبلیغی وجاهت ندارد و نهایتاً می‌توان به شکل مطالعۀ موردی بدان نگریست. چه بسا مؤسساتی که از جهت آسیب‌شناسی‌های زیرلایۀ این داستان وضعیتی بهتر و بلکه بی‌نقص داشته باشند؛ کما اینکه ممکن است برخی موارد مشابه یا حتی آسیب‌پذیرتر نیز به چشم بیایند.
این کتاب در پی روایت دراماتیک و داستان‌پردازی مبتنی بر چند تجربۀ واقعی است که در بهترین حالت شَمایی نه چندان کامل و فقط در حد بضاعت فرم داستانی و قلم مؤلف از همان تجربیات معدود و منحصربه‌فرد را پیش روی مخاطب می‌گذارد. و البته تلاش نویسندۀ توانای کتاب بر ارائۀ یک روایت جذاب در قالب نامه‌نگاری‌های اداری و متون مکتوب‌شدۀ بازجویی است که تا جای ممکن بر محتوا و مفاهیم برگرفته از تجربیات نیز تحفظ داشته باشد.
در بخشی از این اثر خطاب به آقای معصومی می‌خوانیم:
«احتراماً، همان‌طور که مستحضرید، چندی پیش بازرس استانداری، حین انجام دادن مأموریت، در ملکی ظاهراً مجهول‌المالک گروگان گرفته شد. از معدود شاهدان محلی و اصحاب رسانه خواسته شده تا اطلاع ثانوی از نشر خبر این اتفاق پرهیز کنند.
پرونده حاضر بخش‌هایی از متن نامه‌ها، گزارش‌ها، صورت جلسات، و گفتگو با گروگان‌گیران و شاهدان محلی و دیگر افراد مرتبط با ماجراست. این متون به ترتیب زمانی شماره‌گذاری شده تا روند پیشرفت کار مشخص شود. از آنجا که حضرت‌عالی را فردی صالح و امین می‌دانم، این مجموعه را به رسم امانت در اختیارتان قرار می‌دهم تا خواسته‌ای که به اراده حقیر عملی نشد، به همت امثال شما، پی‌گیری شود.»
درست مثل یک زن
تجربه‌نگاری مهارتی ارزشمند است که باعث ثبت درس‌های روزگار برای ما می‌شود. ثبت تجربهها می‌تواند سرمشقی برای آیندگان و مانع تکرار اشتباه‌ها و پلی از دانش برای رد شدن از سختی‌ها باشد. ثبت تجربههای «فعالیت‌های جهادی گروه بانوان فیسبیلالله در بحران کرونا» یکی از این موارد است.
درست مثل یک زن به روایت تجربههای مؤثر زنانی معمولی از جنس همین مردم در شهر قم می‌پردازد که در عین سادگی در کنار هم جمع شدند و توانایی‌هایشان را خالصانه به توان هم رساندند و با ازخودگذشتگی و ایثار به کمک مردم شتافتند تا شاید مرهمی اندک بر دردهای انبوه آن‌ها باشند.
نویسنده اثر علاوه بر آشنایی با جوانب و عواقب بحران کرونا، به دنبال بررسی چگونگی راه‌حل‌ها و شیوه مواجهه «گروه بانوان جهادی فیسبیلالله» با مشکلات ناشی از این بحران است. پرسش درباره چگونگی جمع‌‌شدن و فعالیت‌های این بانوان در بحران کرونا است؛ این افراد چه ویژگی‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی داشتند که آن‌ها را از بقیه متمایز ساخت و به کنشگری رساند؟ این تشکل با چه انگیزه‌ها و اهداف و برنامه‌هایی شکل گرفت و برای رسیدن به اهداف خود چه سازوکاری داشت؟
از دیگر پرسش‌های مطرح در این پژوهش می‌توان به مدیریت و برنامه‌ریزی در فعالیت‌های جهادی چگونه باید باشد؟ شیوه شناسایی مسائل و نیازها چگونه بوده است؟ کارهای صورت‌‌گرفته و محورهای فعالیت گروه چیست؟ گلوگاه‌های مهم و حساس فعالیت گروه چیست؟ نحوه مدیریت و سازماندهی یک گروه جهادی متشکل از بانوان چگونه است؟ موانع و مشکلات چیست و چگونه باید با آن‌ها مواجه شد؟ اشاره کرد.
ممکن است افرادی بخواهند کنشگری اجتماعی داشته باشند، ولی یا اعتمادبه‌نفس لازم را ندارند و یا نمی‌‌دانند چطور و از کجا باید شروع کنند؛ ازاین‌‌رو، مطالعه احوال و تجربههای شخصیت‌های این اثر، می‌تواند سرمشقی برای آن‌ها باشد.
تجربههای گروه جهادی بانوان فیسبیلالله که از محتوای گفتگو با اعضای این گروه به دست آمده، در 6 فصل سامان یافته است. پژوهشگر ابتدا به بررسی «شکلگیری فعالیت جهادی در کرونا» پرداخته و سپس «اهداف و محورهای عملیات» آن‌ها را واکاوی کرده است. تبیین «اصول مدیریت فعالیت جهادی» از دید افراد گروه، سومین مضمون از تجربههای باارزش این گروه جهادی است.
چهارمین مضمون، «فعالیت‌های گروه جهادی فیسبیلالله» است که در آن به چگونگی و نحوه فعالیت‌های آنان پرداخته شده است. در پنجمین مضمون «آسیب‌ها و ضعف‌های فعالیت جهادی» تبیین می‌شود تا با ثبت تجربهها و توصیه‌ها، امکان بهره‌مندی برای دیگر فعّالان جهادی فراهم آید. نویسنده در پایان برای جمع‌بندی و تکمیل بحث، از مجموع مصاحبه‌ها، تحلیل‌ها و تجربهها، «پیشنهادهایی» به گروه‌ها و فعّالان جهادی و نهادهایی که می‌توانند نقش سیاستگذاری را برای جهادی‌ها ایفا کنند، ارائه می‌کند.
اینجا خانه عشق است
تشکّل‌های فرهنگی و تربیتی که درون مسجدها شکل و رشد یافته‌اند و نیروها و مخاطبان‌شان را از همین مکان مقدس به دست آورده‌اند، همیشه با این پرسش‌های اساسی روبه‌رو هستند که چرا حضور مردم در مسجد کمرنگ شده است، چرا نسل جدید رغبت چندانی به مسجد نشان نمی‌دهد و عمده مسجدی‌ها، پیرمردها و پیرزن‌ها هستند، چه کاری انجام بدهیم که نوجوان و جوان امروزی دوباره با مسجد آشتی کند و به‌صورت ثابت در آن حاضر شود، مشکل از کجا شکل گرفته، چگونه نوجوانان و جوانان را به مسجد جذب کنیم؟
کتاب حاضر، مجموعه‌ای است از تجربههای فعالان و امامان جماعت مسجدهای مشهد مقدس، همدان و اهواز که به کمک مصاحبه، در پاسخ به آن پرسش‌ها و دغدغه‌ها استخراج شده است.
در این مجموعه تلاش شده است گفته‌های فعالان مسجدی (امام جماعت، هیئت‌أمنا، عموم افراد شرکت‌کننده در مسجد، خادم و اعضای تشکل‌های مسجدی) در مورد فضای مسجد، برنامه‌ها و فعالیت‌ها در مسجد و نیز عامل‌های مؤثر بر جذب، ملاحظه‌ها و شیوه‌های جذب، در قالب 72 تجربه در سیر مشخصی تدوین شوند.
برای استفاده بردن بیشتر از این تجربهها، در ذیل هر تجربه، چکیده آن با عنوان «کلید» آمده است. همچنین برای دقت بیشتر و تأمل عمیق‌تر خوانندگان محترم، نکته‌ها و پرسش‌هایی درباره موضوع مطرح‌شده و مسئله‌های پیرامون آن، با عنوان «ملاحظه» آمده است.
رزم سلامتی
کتاب رزم سلامتی در دو بخش تدوین شده است:
1. بخش داخل بیمارستان: تجربه‌هایی را شامل می‌شود که در محیط بیمارستان به دست آمده و به همراه پیام مربوط به آن، گزارش شده است.
2. بخش خارج بیمارستان: تجربه‌هایی را شامل می‌شود که در خارج از فضای بیمارستان و در شرایط بحران کرونایی رخ داده است.
این نوشتار که حاصل مشاهده‌های عینی نویسنده است، تجربه‌هایی را شامل می‌شود که در فضای کرونایی، به‌ویژه در بیمارستان سیدالشهدای شهرستان آران‌و‌بیدگل به دست آمده که خود حامل پیام‌های مفید و مؤثر است و با دو انگیزه به رشته تحریر درآمده است:
اول: ثبت شدن بخشی از خاطره‌هایی که در این فضای وحشتناک اتفاق افتاده، و حفظ و نشر آن برای نسل‌های آینده و کسانی که از دور نظاره‌گر این رخداد بوده‌اند.
دوم: هر واقعه تلخ و شیرینی، علاوه بر آسیب‌ها و منفعت‌ها، فرصت‌هایی را هم در کنار خود ایجاد می‌کند که صید کردن این لحظه‌های ناب می‌تواند انسان را در معرض نفحه‌های الهی قرار بدهد و نقش مؤثر و سازنده‌ای برای ادامه حیات مادی و معنوی انسان ایفا کند. این واقعه تلخ شیوع گسترده ویروس کرونا از این قاعده مستثنا نبوده است. آنچه از پیام‌ها که هنگام خدمت به بیماران کرونایی، همواره انیس جان بود، با آیه‌ها و روایت‌ها در‌آمیخته، و با قلمی روان و قابل استفاده برای عموم مردم، در ضمن بیان تجربهها، به نگارش درآمده است.
رودخانه ماهی و نهنگ
کتاب پیش رو روایتی است دراماتیک از حضور جهادی طلاب مدرسه علمیه حضرت بقیه‌الله الاعظم تهران در حادثه زلزله کرمانشاه در سال 1396.
این روایت با الهام از سبک مستند نگاری‌های خانم سوتلانا الکسویچ نگاشته شده که به ژانر «رمان جمعی» یا «رمان – سند» نامیده می‌شود. در این سبک از روایت، مجموعه خاطرات و گفتگوها و مشاهدات و اسناد که توسّط نویسنده جمع‌آوری شده، در قالب یک خط سیر دراماتیک روایت می‌شود و واقعیت و خیال را در هم می‌آمیزد. روایت حاضر البته تفاوت‌های مهمّی با سبک خانم الکسویچ نیز دارد و بیشتر سعی کرده به مؤلفه‌های داستان پایبند بماند و اسناد واقعی را در متن داستان و به عنوان جزئی از آن روایت کند. این نوع روایت ادبی که شاید بتوان آن را با ژانر «مستند داستانی» در سینما مقایسه کرد، جزو اوّلین نمونه‌هاست که از سوی تولیدکنندگان آثار داخلی، تألیف و عرضه می‌شود.
کتاب حاضر که یکی از مجموعه سه جلدی با رویکرد «روایت زندگی» است، به همت پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه السلام و از سوی انتشارات سوره مهر به زینت طبع آراسته شده است.
سختِ شیرین
کتاب «سختِ شیرین!» روایت تلاقی نقش مادری با رشد فردی و کنشگری اجتماعی است. روایتی از فراز و نشیب‌های این تلاقی، روایتی از سختی‌ها و شیرینی‌های این راه. این کتاب در یک کلمه روایت مقاومت است. مقاومت مادرانی که حرکت را با همه سختی‌هایش به جان خرید‌ه‌اند و در برابر رنج‌‌ها، نگرانی‌‌ها، تنهایی‌ها و شکست‌هایشان استواری و مقاومت پیشه کرد‌‌‌ه‌اند. مادرانی که به مادری خود افتخار می‌کنند و آن را موهبتی بی‌نظیر می‌دانند اما دریافته‌اند که خوب مادری کردن درگرو تنها مادری کردن نیست. مادرانی که دریافته‌اند مادری برای فرزندان‌شان از مسیر جامعه می‌گذرد پس برای جامعه نیز چون فرزندان‌شان مادری می‌کنند. ولی چرا همیشه خلأ آثار و پژوهش‌های کاربردی در برابر کثرت آثار و پژوهش‌های مبنایی این حوزه را احساس می‌کنیم؟ چرا کم‌تر کسی در این گستره و درباره افراد واقعی پیرامون‌مان سخن می‌گوید و همه حرف‌ها در حد نظریه‌های کاغذی باقی مانده است؟
نویسندگان کتاب «سخت شیرین» تجربیات 19 مادر را در جلسات مصاحبه، کند و کاو کردند و نقاط الهام‌بخش تجربیات آنان را از زبان خود مادران روایت کردند. زنانی که حالا نقششان بیش از گذشته پررنگ شده و رهبر معظم انقلاب نیز نقش پیشرانی اجتماعی زنان و دختران هم در تأسیس و هم در پیش‌برد انقلاب، بازیگری و رشد اجتماعی در نسبت با خود، خانواده، جامعه زنان، عموم جامعه و حتی عرصه بین‌المللی را پاس داشته‌اند.
کتاب حاضر که یکی از مجموعه سه جلدی با رویکرد «روایت زندگی» است، به همت و سفارش پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه السلام و از سوی انتشارات سوره مهر به زینت طبع آراسته شده است.
سیاحت سیل
ﻛﺘﺎب ﭘﻴﺶرو رواﻳﺘﻰ اﺳﺖ از ﺣﻀﻮر ﺟﻬﺎدی ﻃﻼب در ﺣﺎدﺛﻪ ﺳﻴﻞ ﻓﺮوردﻳﻦﻣﺎه ١٣٩٨.
ﺑﺨﺸﻰ از ﻛﺘﺎب، اﭘﻴﺰودﻫﺎﻳﻰ اﺳﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺎ ﻃﻼب ﺟﻬﺎدی ﺣﺎﺿﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﻴﻞزده ﻧﻮروز ٩٨ در اﺳﺘﺎنﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ درﮔﻴﺮ (از ﮔﻠﺴﺘﺎن و ﻣﺎزﻧﺪران ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻟﺮﺳﺘﺎن و ﺧﻮزﺳﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن). ﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮ اﻣﺎ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺨﻴّﻼت ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ از ﻣﺴﺘﻨﺪات واﻗﻌﻰ ﻧﻴﺰ اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ. اﭘﻴﺰودﻫﺎی اﻳﻦ داﺳﺘﺎن و آن ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ در ﻣﻴﺎن آﻣﺪه و ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً رواﻳﺘﻰ ﻣﺴﺘﻨﺪ - ﻣﺨﻴّﻞ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺟﻬﺎدی ﻃﻼب در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﻴﻞزده و آﺛﺎر ﺗﺒﻠﻴﻐﻰ آن را ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻰﻧﻤﺎﻳﺪ.
کتاب«سیاحت سیل» که یکی از مجموعه سه جلدی با رویکرد «روایت زندگی» است، به همت و سفارش پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه السلام و از سوی انتشارات سوره مهر به زینت طبع آراسته شده است.
- برای تهیه تازه‌ترین آثار کارگروه تجربه‌نگاری پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام روی عنوان کتاب کلیک کنید...