به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع)، جام جهانی فوتبال 2022 قطر در تاریخ 21 نوامبر 2022 (30 آبان 1401) آغاز و در تاریخ 18 دسامبر 2022 (27 آذر 1401) پایان خواهد یافت؛ این برای اولین بار در تاریخ است که این مسابقات در فصل پاییر برگزار می‌شود و تاکنون تمامی دوره‌های جام جهانی در ماه‌های ژوئن و جولای (خرداد و تیر) برگزار شده است.
جام جهانی قطر و حضور صدها هزار هوادار و ورزشکار در این کشور، فرصت‌های رسانه‌ای و فرهنگی بسیار خوبی را برای معرفی فرهنگ، هویت ایران و نیز نشان دادن جلوه‌های زیبای فرهنگی کشورمان پیش‌روی ما قرار می‌دهد، با این هدف، پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام از سلسله نشست‌های ایران آینده نشست حاشیه خلیج فارس را سه‌شنبه سوم آبان 1401 به صورت مجازی برگزار کرد.
در این نشست حجت‌الاسلام علی احدی مدیرکل فرهنگی وزارت ورزش، محسن اثیمی مدیرکل ورزش خبرگزاری تسنیم و محمدرضا فاضل مدیرکل فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های فرهنگی برگزاری جام جهانی قطر برای ایران پرداختند که خود از تلاش مسئولان در این زمینه حکایت دارد.
در ابتدای نشست محسن اثیمی مدیرکل ورزش خبرگزاری تسنیم با اشاره به فرصت‌های فرهنگی پیش‌روی جمهوری اسلامی ایران در جام جهانی فوتبال 2022 به برنامه‌ریزی‌های انجام شده در این زمینه اشاره کرد و گفت: مسئولان در بخشهای مختلف از ورزش تا گردشگری، امور فرهنگی، اقتصادی و توریسم، جام جهانی را بهترین فرصت برای کشور دانستند، اما استفاده مناسبی از آن نکرده‌اند.
وی با بیان اینکه اواخر آبان ماه جام جهانی آغاز می‌شود، با ابراز تأسف از عدم رزرو حتی یک هتل در کیش برای این مسابقات که هیچ ارتباطی هم به وقایع اخیر ندارد، اظهار داشت: تمام نشست‌ها، هزینه‌ها و کارهایی که بخشی از آن جنبه نمایش داشت، امروز به حقیقت نپیوسته و در این زمینه کار ایده‌آلی صورت نگرفته است.
ظرفیت ورزش فوتبال مغفول واقع شده است
مدیرکل ورزش خبرگزاری تسنیم شناخت صحیح فرهنگ و ارائه تعریف جامع از آن را لازمه استفاده مناسب از فرصت‌ها و برون‌رفت از چالش‌های فرهنگی برگزاری جام جهانی عنوان کرد و افزود: متأسفانه کار فرهنگی در ایران به چند بنر و یک مراسم یک ساعته، یا پیراهن و پرچم خلاصه شده است؛ آیا فعالیت فرهنگی این است؟
اثیمی با بیان اینکه ما شرایط لازم برای استفاده از این فرصت بی‌نظیر را نداریم، خاطرنشان کرد: از سال‌های قبل می‌دانستیم که کشور قطر میزبان جام جهانی است اما هر دولت، وزارتخانه یا بخشی که آمد، کارهایی را انجام داد و وقتی دوره‌اش تمام شد و مسئول بعدی آمد، آن کارها را بی‌نتیجه رها شد یا نفرات بعدی به آن بی‌توجهی کرده و کارهای جدیدی را شروع کردند.
وی گفت: پیش‌بینی این بود که از جزیره کیش به عنوان مقصد گردشگری استفاده شود تا بتوانیم درآمدزایی داشته و از جام جهانی نهایت استفاده لازم را ببریم، اما این بحث از ابتد و به دلایل متعدد اشتباه بود؛ چون افرادی که به جام جهانی می‌روند، می‌خواهند یک تورنمنت و مسابقه را از نزدیک ببیند و در شرایط کامل آن مسابقه قرار گیرند.
مدیرکل ورزش خبرگزاری تسنیم افزود: برخی مطرح می‌کردند که در جزیره کیش میزبانی کمپ تیم‌های فوتبال را به عهده بگیریم در حالی که این جزیره عاجز از زمین استانداراد و مناسب است که حتی تیم‌های باشگاهی ما در فصل زمستان بتوانند به جای رفتن به کشورهای خلیج فارس در آنجا اردو بزنند، افزون بر اینکه محدودیت‌ها و قوانین کشور، مقداری شرایط اسکان و آمدن گردشگران به ایران را دشوار می‌کند.
وی در ادامه با اشاره به ظرفیت ورزش فوتبال برای فرهنگ‌سازی اظهار داشت: پرچم کشورها تنها در میادن ورزشی و دیدار سران کشورهای مختلف به اهتزاز در می‌آید؛ اگر در اقتصاد، سیاست و فرهنگ به موفقیت‌های بزرگی برسیم هیچ‌گاه پرچم بالا نمی‌رود اما زمانی که یک ورزشکار در یک رشته انفرادی یا تیمی روی سکو قهرمانی رفت، پرچم بالا می‌رود.
اثیمی تصریح کرد: ورزش توریسم صنعت اقتصاد و فرهنگ است و جا دارد تمام دستگاه‌های مسئول از مجلس شورای اسلامی و دولت پای کار بیایند، مقدار بودجه آن را کم نگیرند و به آن به عنوان بازی نگاه نکنند.
وی با بیان اینکه با زبان ورزش و در دوره خاص کنونی از طریق فوتبال می‌توان با دنیا صحبت و پیام خود را منتقل کرد، با طرح این سئوال که کدام پدیده اجتماعی را سراغ دارید که مردم به خاطر آن به شادی در خیابان‌ها می‌پردازند، تأکید کرد: ظرفیت ورزش فوتبال مغفول واقع شده و لازم است دستگاه‌ها و نهادهای مختلف در این زمینه برنامه‌ریزی کنند.
فوتبال و ورزش ابزاری برای انتقال پیام صلح و دوستی
مدیرکل ورزش خبرگزاری تسنیم گفت: هرچند جام جهانی 2022 چند روز دیگر آغاز می‌شود، اما می‌دانیم که جام جهانی 2026 در چه کشورهایی برگزار می‌شود، بنابراین بررسی کنیم که آنجا می‌توانیم چه میزان تبلیغات کنیم، چه تعداد ایرانی در آنجا حضور دارند و با سفارت و کنسول‌گری ارتباط بگیریم و برنامه‌ریزی مناسب‌تری داشته باشیم.
وی با بیان اینکه وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال به تنهایی نمی‌تواند در این زمینه کاری انجام دهند، خواستار همکاری و هماهنگی مجموعه‌ای از افراد دغدغه‌مند در این زمینه شد و گفت: فوتبال و ورزش ابزاری برای انتقال پیام صلح و دوستی و بیان ظرفیت‌های کشور است.
دیگر کارشناس حاضر در نشست حاشیه خلیج فارس محمدرضا فاضل معاون مدیرکل همکاری‌های فرهنگی و امور ایرانیان خارج از کشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بود که با اشاره به تشکیل کارگروه فرهنگی، هنری و رسانه‌ای جام جهانی همزمان با جام جهانی قطر، گفت: کمیته برون‌مرزی این کارگروه در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به دبیری معاونت همکاری‌های علمی و فرهنگی شکل گرفته است.
وی افزود: این کارگروه مدیریت برنامه‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای تیم‌های ایرانی اعزامی به جام جهانی را در خارج از مستطیل سبز و منطقه فیفازون بر عهده دارد و در قطر نیز با مدیریت سفیر محترم و دبیری رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ستادی را تشکیل داده‌ایم و کار میدانی را با مدیریت متمرکز رایزنی فرهنگی با هدایت سفارت برعهده دارند.
فاضل با اشاره به برگزاری جلسات متعددی که از اوایل سال برای ترکیب‌بندی گروه‌های فرهنگی و هنری تشکیل شده است، اظهار داشت: برای این منظور سازمان فرهنگ و ارتباطات با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با عاملیت مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر و همکاری وزارت میراث فرهنگی و گردشگری به عاملیت کانون ایران‌گردی و جهان‌گردی و معاونت فرهنگی وزارت ورزش و جوانان جلساتی را برگزار کردند تا بتوانند در این ایام برنامه‌های فرهنگی و هنری ارائه کنند.
مجموعه اقدامات فرهنگی در ایام جام جهانی 2022 قطر
معاون مدیرکل همکاری‌های فرهنگی و امور ایرانیان خارج از کشور گفت: 150 نفر در قالب پنجاه گروه در گونه‌های فرهنگی، هنری، رسانه‌ای و ورزش‌های سنتی انتخاب شده‌اند که با توجه به محدودیت حضور تیم‌ها در ایام جام جهانی در قطر، گروه‌ها در سه هیئت پنجاه نفری و هر هیئت به مدت 10 روز در قطر برنامه خواهند داشت و امیدواریم بتوانیم بخشی از فرهنگ و هنر کشور را در این ایام ارائه کنیم.
وی از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان تنها نهاد فرهنگی که در خارج از کشور نمایندگی دارد نام برد و افزود: رایزن فرهنگی براساس وظایف ذاتی خود، گروه‌ها و تیم‌هایی که اعزام می‌شوند را مدیریت کرده و پس از تأمین شرایط و ضوابط لازم با طرف قطری وارد مذاکره شده تا برنامه‌های سرگرمی، تفریحی، رویدادهای هنری و فرهنگی در بین مردم و در جاهایی که بیشتر جنبه ارائه خیابانی دارد، اجرا شود.
فاضل همچنین گفت: وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فضایی را در مجموعه فرهنگی «کتارا» اجاره کرده است که افزون بر اجرای کارهای نمایشی، بخشی از صنایع دستی هنرمندان در آن فضا به نمایش گذاشته و برای فروش عرضه خواهد شد.
وی با بیان اینکه در زمینه بعد رسانه‌ای، اعزام خبرنگاران ورزشی با هماهنگی معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و فدراسیون انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: درباره ساخت مستند با طرف قطری مذاکراتی انجام شده است که تیم رسانه‌ای برای مستندسازی و تجربه‌نگاری در کنار تیم‌های فرهنگی و هنری حضور دارند تا این دستاورد برای دوره‌های بعدی ثبت و ضبط شود.
جلوگیری از ورود پرچم‌های متفرقه به استادیوم‌های ورزشی
حجت‌الاسلام علی احدی مدیرکل فرهنگی وزارت ورزش نیز به ارائه گزارشی از فعالیت‌های فرهنگی انجام شده با توجه به در پیش بودن جام جهانی فوتبال گفت: معاون اول رییس جمهور در این زمینه قرارگاهی را تشکیل داده که در آن قرارگاه وظایف هر دستگاه مشخص شده است. البته در آن قرارگاه بیشتر فرصت‌های اقتصادی جام جهانی قطر را مدنظر داشتند و کارهای خوبی هم انجام شد.
وی با بیان اینکه عمده کارهای فرهنگی به وزارت ارشاد سپرده شده است و این وزارتخانه مسئولیت پیدا کرده است که برای کارهای فرهنگی در جام جهانی قطر برنامه‌ریزی ویژه‌ای داشته باشد، افزود: به وزارت ورزش و جوانان دو وظیفه مهم محول شده است که یک وظیفه برنامه‌های مربوط به مباحث ورزشی تیم است و بخش دیگری مطالب فرهنگی مربوط به هواداری و مباحث روی سکوها است.
مدیرکل فرهنگی وزارت ورزش در ادامه خاطرنشان کرد: فدراسیون بازوی اجرایی وزارت ورزش است و وزارت ورزش اقدام خاصی را انجام نمی‌دهد؛ البته در این دوره با توجه به اینکه فدراسیون فوتبال با چالش‌هایی مواجه بود و در دورانی سرپرست داشت، ورود جدی‌تری داریم.
وی به بیان اهم فعالیت‌های مربوط به هواداران و اقلام تحویلی به آنان پرداخت و با اشاره به حوادث اخیر گفت: شاید جریان نفاق و دشمن برنامه‌ریزی‌هایی داشته باشند، بنابراین به هواداران گفته‌ایم که پرچم‌های منقش به آرم جمهوری اسلامی ایران و آرم الله را همراه بیاورند و ما نیز پیش‌بینی لازم را داشتیم که پرچم‌های لازم را طراحی و در اختیار هواداران قرار دهیم و از پرچم‌های با غیر آرم الله ممانعت شود.
حجت‌الاسلام احدی افزود: به فیفا اعلام و پرچم رسمی کشور را معرفی کرده‌ایم و گفته‌ایم که از ورود پرچم‌های دیگر به ورزشگاه ممانعت شود و این جزو قوانین فیفا است و فیفا هم در دوره‌های قبل نشان داده که نسبت به این مسئله همراهی خوبی دارد و در حال حاضر که جام جهانی در کشور دوست و برادر قطر برگزار می‌شود خیال ما نسبت به این مسئله راحت است.
وی یادآور شد: بسیاری از هوادارانی که به ورزشگاه می‌آیند و پرچم شیر و خورشید را همراه دارند لزوما با قصد خاصی نمی‌آیند و در آنجا اگر پرچم ایران را هم به دست آنها بدهیم با همان پرچم می‌آیند و این به سبب نبود پرچم است.
«تا پای جان برای ایران» شعار تیم ملی فوتبال
مدیرکل فرهنگی وزارت ورزش با اشاره به انتخاب لیدرهای کاربلد برای هدایت هواداران گفت: و به تمام باشگاه‌های لیگ برتری و حتی دسته یکی گفته‌ایم که لیدرهای خوب خود را از طریق فدراسیون به ما معرفی کنند، چراکه مؤثرترین افرادی که می‌توانند در سکوها به ما کمک کنند سرمشوقین و لیدرها هستند که برای آنها دوره آموزشی و هماهنگی برگزار خواهد شد.
وی بر لزوم هماهنگی رسانه‌ها با یکدیگر تأکید کرد و با اشاره به برگزاری مراسم بدرقه برای هواداران در فرودگاه و اهدای اقلام هواداری به آنان که در دوره‌های گذشته چنین برنامه‌ای انجام نشده است، تعداد تقریبی هواداران را حدود 10 هزار نفر اعلام کرد و گفت که لازم است برای تکریم آنان برنامه‌های مناسبی انجام و هنگام بازگشت نیز برنامه استقبال ویژه برگزار شود.
حجت‌الاسلام احدی همچنین از برگزاری مراسم بدرقه تیم ملی متناسب با نکات فدراسیون و مربی تیم خبر داد و گفت: سرود تیم ملی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما و فدراسیون فوتبال در نظر گرفته شده و شعار تیم ملی «تا پای جان برای ایران» است که هم روی اتوبوس تیم ملی و هم در بخشهای مختلف منقش می‌شود.
وی اظهار داشت: برنامه‌های فرهنگی ویژه با همکاری وزارت ارشاد تدارک دیده شده است به طوری که سه ساعت قبل از بازی و در صورت پیروزی بعد از بازی، گروه‌های هنری برای هواداران برنامه‌هایی را اجرا می‌کنند و برنامه‌های فرهنگی ویژه تیم ملی نیز در نظر گرفته‌ایم که با همکاری فدراسیون انجام خواهد شد و ممکن است این برنامه‌ها از طریق رسانه‌ها برای مردم نیز به نمایش گذاشته شود.
مدیرکل فرهنگی وزارت ورزش با اشاره به احتمال خرابکاری برخی هواداران مغرض، گفت که فیفا شدیدا با هرگونه رفتاری سیاسی و مذهبی در جام جهانی مخالفت می‌کند و قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌ای دارد و اگر کسانی بخواهند بر روی سکوها کار سیاسی انجام دهند با برخورد جدی فیفا و کشور قطر مواجه شده و پس از پرداخت جریمه‌های سنگین، از این کشور اخراج می‌شوند.
وی با بیان اینکه اغتشاش‌گران هیچ منطقی ندارند و طبیعی است دست به بعضی از رفتارهای زشت و سیاسی بد بزنند و هر کاری بتواند برای ضربه زدن به نظام انجام می‌دهند، از پویش حذف ایران از جام جهانی به عنوان یکی از اقدامات جدید گروه‌های تروریستی برای ایجاد مشکلات جدی برای کشور نام برد.