در جغرافیای خط سیر امام رضا علیه‌السلام از مكه و مدینه و پایان سفر ایشان به طوس و سرخس و سرانجام مرو، اختلافی نیست، اما در حد فاصل بین این دو خط سیر، چند دیدگاه وجود دارد.

با جمع‌بندی روایات، به سه خط سیر عمده می‌توان دست یافت:

بنا بر خط سیر نخست كه مؤید آن روایات قوی و وجود قدمگاهها در طول خط سیر است، جغرافیای تاریخی هجرت امام رضا علیه‌السلام از مدینه تا مرو را می‌توان در چند مرحله آورد و برای هر مرحله با توجه به قراین موجود در روایات و اشارات صریح مورخان نیز مسافت‌های ذكر شده جغرافی‌دانان همراه با تطبیق گاهشماری تاریخی را تصور كرد.

هجرت امام رضا علیه‌السلام از مدینه به مرو در سال 200ق/195ش بود. امام حج تمتع آن سال را به جای آورد و در هنگام طواف حج، امام جواد علیه‌السلام (220 ـ 195ق) با وی بود. امام جواد در آن هنگام شش ساله بود.

امام رضا علیه‌السلام در نیمه محرم (سال 201ق/195ش) قبر رسول خداصلی‌الله‌علیه‌و‌آله را زیارت كرد و با آن حضرت وداع گفت.4 فاصله مدینه تا بصره 18 منزل (حدود 432 كیلومتر) است. بنابراین ورود امام رضا علیه‌السلام به بصره باید در روز شنبه 8 صفر 201ق/19 شهریور 195ش رخ داده باشد.

به قرینه درخواست نیشكر و بیماری امام و نیز تطبیق گاه‌شمار هجری قمری با هجری شمسی، ورود امام رضا علیه‌السلام به اهواز در اواخر تابستان رخ داد. از جهت دیگر، فاصله بصره تا سوق‌الاهواز نه منزل (حدود 216 كیلومتر) یا 36 فرسخ است؛ راه بصره تا اهواز (همان گونه كه امروز نیز چنین است) آبی می‌باشد كه باید به وسیله كشتی طی كرد. با توجه به موارد یاد شده، ورود امام رضا علیه‌السلام به اهواز در روز یكشنبه 16 صفر سال 201ق/27 شهریور 195ش خواهد بود.

امام رضا علیه‌السلام از طریق پل اربك (اربق) شهر اهواز خارج شد و به طرف رامهرمز رفت تا از آنجا به فارس برود، اما به اینكه از ارجان (بهبهان) عبور كرده باشند اشاره‌ای نشده است.

فاصله اهواز تا فارس (شیراز) یازده منزل و به مسافت 57 فرسخ است. فاصله فارس (شیراز) تا یزد نه منزل (حدود 216 كیلومتر) یا 54 فرسخ، و بنا به قولی دیگر 87 فرسنگ می‌باشد.

كاروان امام چند روز را در یزد توقف كرد و سپس راهش را به سوی نیشابور ادامه داد. حضرت رضا علیه‌السلام به قرینه درخواست انگور در غیر فصل آن و نیز تطبیق گاه‌شمار هجری قمری با هجری شمسی در اوایل زمستان سال 201ق/195ش به نیشابور وارد شد و مدتی در آنجا ماند.

فاصله یزد تا نیشابور شانزده منزل و فاصله نیشابور تا طوس ده فرسخ (حدود 60 كیلومتر) و فاصله طوس تا سرخس چهار منزل (حدود 100 كیلومتر) و در نتیجه فاصله نیشابور تا سرخس، شش منزل (حدود 144 كیلومتر) است.

امام رضا علیه‌السلام در سرخس زندانی بود و مدتی در آنجا ماند. فاصله سرخس تا مرو شش منزل (حدود 144 كیلومتر) است. مأمون عباسی در روز دوشنبه هفتم رمضان سال 201ق/14 فروردین 196ش امام رضا علیه‌السلام را در مرو ولیعهد خود اعلام كرد. امام به دستور مأمون نماز عید فطر را در روز پنج‌شنبه اول شوال 201ق/7 اردیبهشت 196ش در مرو خواند.

جدول زمانی حرکت حضرت رضا علیه‌السلام از مدینه تا مرو 201 ـ 200ق/196 ـ 195ش