تجربه نگاری عبارت است از توانایی، دانایی و مهارتهایی که در مواجهه با یک رخداد و حل مسئله مربوط به آن (به صورت فردی، گروهی، یا با مشاهده) از طریق تدبیر و تصمیم (در یک مقطع زمانی خاص) حاصل و به نتایج و دستاوردها و پیامدهایی میانجامد.
دانش تجربهنگاری از این جهت اهمیت دارد که باعث افزایش امکان عملکرد و افزایش دانش و یادگیری در رشتههای مختلف و نیز غنیسازی دانش بومی میشود و اشتراکگذاری دانش سازمانی و رشتهای را نیز ممکن میکند.
ثبت (مکتوب نمودن)، گردآوری، تنظیم و تدوین، دستهبندی و نگهداری اطلاعات و مفاهیمی که خود از فعالیتی هدفمند، دقیق و منظم حکایت دارد از جمله مراحل تجربهنگاری است.
پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه السلام، در رویکرد جدید خود در حال گردآوری تجربههای ناب تبلیغی است که در قالب کتاب ارائه کند تا الگوهای فراگیری را در این حوزه، به جامعه خاص و عام مخاطبان خود تقدیم نماید.
مجموعهای از این کتابها اکنون پس از تحقیق و پژوهش، به چاپ رسیده که هر کدام داستان شیرینی دارند و هر یک روایتی است از تلاشهای جهادی. این کتابها البته داستان و خاطره و روایت نیستند! تجربهنگاریهای علمی با روشهای پژوهشی هستند که میتوان از آنها قالبگیری کرد، تقاطعگیری کرد، الگوی فراگیر ساخت و حتی بایدها و نبایدها را استخراج کرد و در عین حال از خواندن آن لذت برد.
«با مامانت بیا»، «قدقامت المدرسه»، «تبلیغ در منطقه آزاد» و «رخصت»، از نخستین منشورات تجربهنگاری در این حیطه است که دانه به دانه آنها را مرور میکنیم.
کتاب «رخصت» پس از آن که در فصل اول به مفاهیم و اصطلاحات پرداخته، در فصل دوم ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی یک مبلّغ را مورد توجه قرار داده که در نوع خود جذاب است؛ چرا که تنها به اصل تبلیغ نپرداخته است. از این گذشته در همین فصل، عوامل ناکامی در امر تبلیغ و فعالیت فرهنگی میان ورزشکاران را نیز مطرح کرده است.
ویژگیهای علمی و مهارتی مبلغان و آسیبها و چالشهای تبلیغ در محیطهای ورزشی نیز فصلهای دیگر این کتاب را تشکیل دادهاند.
مثلاً مهم است که مبلّغ ورزشی بداند ورزشکاران چه چالشهایی دارند؛ از شهرتطلبی و غرور گرفته تا احساس پوچی و افسردگی، از ثروت و خودبرتربینی گرفته تا درگیریهای اردویی و هیجانات رسانهای.
همچنین این اثر به خوبی به برخی از نیازهای معرفتی ورزشکاران و شبهات دینی، اعتقادی و شرعی آنان توجه کرده و پاسخ داده است. از رواج دوستی میان پسر و دختر گرفته تا شبهه درباره صیغه و ازدواج موقت.
حکم موسیقی، اثر نماز و دعا، خالکوبی و تتو و حتی شبهات اعتقادی ورزشکاران مربوط به زندگی غربیان در این کتاب، با زبانی روان و گویا برای مبلغان و مخاطبان بیان شده است.
در این باره میخوانیم: موسیقی اگر انسان را به بیکارگی و ابتذال و بیحالی و واخوردگی از واقعیتهای زندگی بکشاند، این موسیقی حرام است. همچنین اگر انسان را از معنویت و خدا و ذکر غافل کند دارای حرمت است، یا اگر انسان را به سمت گناه و شهوترانی سوق بدهد این موسیقی حرام است.
در واقع این کتاب کوشیده مسائل معرفتی و شرعی ورزشکاران را که در محیطهای داخلی و خارجی حضور دارند، احصا کرده و پاسخ مناسب بدهد.
یک خاطره جالب هم از الکس فرگوسن نقل میکند: اولین باری که روی نیمکت منچستر یونایتد نشستم قبل از بازی دعا کردم و از خدا خواستم برنده از زمین بازی خارج شویم. برخلاف باورم بازی را باختیم. بعد از بازی متوجه شدم تیم حرفم هم دعا کرده و آنها هم از خدا برای پیروزیشان کمک خواستند! پس رفتم و برای ادامه کارم سخت تلاش کردم.
این کتاب همچنین مهارتهای مورد نیاز مبلغ در محیط ورزشی را برشمرده که ورزشکار بودنِ مبلغ، تسلط به زبانهای خارجی، معرفی شدن از سوی مدیران ارشد باشگاه، پیداکردن رگ خواب ورزشکاران، شرکت در مراسم شادی مانند جشن تولد، برطرف کردن نیازها، همجنس بودن مبلغ ورزشکاران زن، هماهنگی با مربیان، مهارت در تبلیغ چهره به چهره و تبلیغ در گفتار و رفتار، از جمله آن است.
کتاب رخصت در پنج فصل با طرح جلدی که زنگ زورخانه و دست یک روحانی را به نماد رخصت نشان میدهد در 224 صفحه به قلم علیرضا صانعی و محمد حسین کارگر و به همت پژوهشکده باقرالعلوم علیهالسلام در سال 1403 روانه بازار شده است.
- برای تهیه کتاب «رخصت» به این لینک مراجعه شود.