بُدَيل بن ورقاء [1] 
 
بُدَيل بن ورقاء خُزاعى [2] ، از اصحاب مكى پيامبر9 و بزرگ قبيله خُزاعه بود [3]  درباره تاريخ تولد او اطلاع دقيقى در دست نيست اما در حجة الوداع حضور داشته [4] و هنگام فتح مكه نود وهفت سال داشه است [5]  وى از قبيله خزاعه بود كه مطابق مفاد صلح نامه حديبيه، هم پيمان مسلمانان بودند [6]  و پيامبر9 طى نامه اى كه به بديل نوشت،قبيله خزاعه و بديل را ستود و به اسلام دعوت كرد. [7]  قبيله خزاعه قبل از هجرت، پيامبر9را يارى مى كردند و بعد از پيامبر9 به تشيع معروف شدند. [8]  در روز فتح مكه، خانه بديل و رافع (غلام آزاد كرده اش) از خانه هاى امن به شمار مى رفت. [9]  و در جنگ حنين به فرمان پيامبر9مأمور گسيل اسيران از حنين به جعرانه بود و وظيفه حراست از غنائم را نيز به عهده داشت. و در تدارك مقدمات جنگ تبوك نيز، بديل از كسانى بود كه به فرمان پيامبر9نزد قبايل رفتند تا آنان را براى جنگ تبوك آماده كنند. [10] 
سایر محورهای این مقاله عبارتند از :
-  بُدَيل و سفارت اهل مكه
 
-  بُدَيل و استمداد از پيامبر9
 
-  نامه پيامبر به بديل
 
-  بُدَيل در فتح مكه
 
-  بُدَيل و زمان مرگ
 
 
[1]. محقق : فرهاد علیزاده.
[2]. بديل به ضم ياء و فتح دال مهمله و ورقاء به فتح واو و سكون راء
[3]. معجم رجال الحديث، خوئى 3:275; الثقات، ابن حبان :34 .
[4]. الطبقات الكبرى، ابن سعد 4:220 .
[5]. قاموس الرجال، شوشترى 2:255.
[6]. تاريخ نامه طبرى، بلعمى 3:251.
[7]. اسدالغابه، ابن اثير 1:203 ; الاصابه، ابن حجر 1:410.
[8]. اعيان الشيعه، امين عاملى 4:539.
[9]. اعيان الشيعه، امين عاملى 3:550 ; الاصابه، ابن حجر 1:409 .
[10]. جهت توضیح بیشتر رک جلد چهارم دایره المعارف صحابه.