به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام، همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی، آئین رونمایی از مجموعه ۴۰ جلد عنوان کتاب تجربه‌نگاری فرهنگی تبلیغی، یکشنبه ۲۵ آبان ماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد.
تجربه‌نگاری ضرورت مغفول‌مانده فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی است
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در این مراسم بر جایگاه بنیادین ثبت تجربه‌ها در تعمیق خردورزی تأکید کرد و گفت: این امر یکی از الزامات پیشبرد فعالیت‌های تبلیغی است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از تصمیم‌ها و رفتارهای کنشگران فرهنگی در میدان عمل در شرایطی شکل می‌گیرد که فرصت تأمل طولانی وجود ندارد، گفت: گاهی فعال فرهنگی در لحظه مواجهه با یک رخداد تازه، بر اساس تجارب پیشین یا حتی به پشتوانه یک ذوق ابتکاری، واکنشی بروز می‌دهد و این پرسش مطرح می‌شود که ارزش این نوع رفتارها چگونه باید سنجیده شود.
وی افزود: اگر چنین واکنش‌هایی ریشه در مبانی متقن و عقلانی داشته باشد، حتی رفتارهای لحظه‌ای نیز قابلیت مطالعه و تحلیل پیدا می‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین قمی سپس بر ضرورت ثبت تجربه‌ها به‌عنوان یکی از مهمترین محورهای خردورزی تأکید کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب بارها بر اهمیت قدر دانستن تجربیات تأکید کرده‌اند و این نگاه بیانگر آن است که تجربه زمانی ارزشمند می‌شود که درس‌آموز باشد و مسیر پیش روی انسان را روشن کند.
رییس سازمان تبلیغات اسلامی افزود: ثبت تجربه‌ها نوعی پیوند میان عقل و خردمندی ایجاد می‌کند و می‌تواند سرمایه‌ای برای آینده فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی باشد.
وی با بیان اینکه بخشی از جامعه فرهنگی کشور بیشتر به سمت مطالعات کتابخانه‌ای تمایل دارد، گفت: در حوزه تبلیغ و فعالیت‌های جهادی، ثبت دقیق تجارب نوعی مجاهده با نفس است و برخی تصور می‌کنند ثبت تجربه‌ها ممکن است از اخلاص آن‌ها بکاهد یا موجب شود متهم به خود روایت‌گری شوند، این در حالی است که چنین نگرانی‌هایی در عرصه عمل به‌صورت جدی وجود دارد و باید درباره آن گفت‌وگو شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین قمی تأکید کرد: مستندسازی تجربه‌های میدانی نه تنها با اخلاص منافات ندارد، بلکه جلوه‌ای از خردمندی است و موجب غنای دانش بومی و قابل انتقال می‌شود.
وی در ادامه افزود: این فرایند می‌تواند پشتوانه‌ای مطمئن برای توسعه روش‌های کارآمد در فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی کشور فراهم کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین قمی از تلاش پژوهشگران و مجموعه‌های فعال در حوزه احصا و تدوین تجربیات تقدیر کرد و با اشاره به نقش حجت‌الاسلام‌والمسلمین موسوی در پژوهشکده باقرالعلوم و حجت‌الاسلام واعظی در دفتر تبلیغات اسلامی قم، از تلاش آنان در پیشبرد این پروژه علمی و راهبردی قدردانی کرد.
اعتبار تاریخی روحانیت از همراهی با مردم و حضور در متن جامعه برمی‌خیزد
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم نیز در این مراسم انتشار مجموعه 40 جلد کتاب تجربه‌نگاری را رخدادی ارزشمند دانست و گفت: توجه همزمان به ساختار ارائه و مضمون آثار، نشان می‌دهد جریان مستندسازی فعالیت‌های فرهنگی در مسیر درستی قرار گرفته و این توجه صوری، در کنار محتوا، خود یک دستاورد مهم به شمار می‌رود.
وی با تشریح اهمیت پیوند تاریخی روحانیت با جامعه، افزود: یکی از شاخصه‌های بنیادین حوزه‌های علمیه در طول تاریخ، حضور در میان مردم و رسیدگی به نیازهای اجتماعی آنان بوده و اعتبار روحانیت همواره از همین همراهی برآمده است.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی گفت: بخش مهمی از وجاهت روحانیت نتیجه فعالیت‌هایی است که فراتر از آموزش و تهذیب، در متن جامعه و برای کاستن از رنج‌های مردم شکل گرفته است.
وی با مرور تحولات پس از پیروزی انقلاب اسلامی و ورود گسترده روحانیت به مسئولیت‌های رسمی، اظهار کرد: اشتغال به امور اداری موجب شده است بخشی از تماس اجتماعی روحانیون کمرنگ‌تر شود و این مسئله ضرورت تلاش مجدد برای بازآفرینی نقش میدانی روحانیت در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی را دوچندان کرده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی تأکید کرد: تقویت روحیه حماسی و خدماتی روحانیت برای کاهش آلام جامعه، رسالتی جدی است و تجربه‌نگاری می‌تواند در این روند نقش تقویتی داشته باشد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود از ضعف جریان‌سازی و انتقال تجربیات در کشور انتقاد کرد و گفت: بسیاری از فعالیت‌های ارزشمند، محدود به افراد و زمان اجرای آن می‌ماند و به محافل تخصصی بازتاب نمی‌یابد.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی یادآور شد: ثبت تجربه نه‌تنها با اخلاص منافاتی ندارد بلکه می‌تواند زمینه انتقال آن به دست اهل فن را فراهم کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی همچنین پیشنهاد کرد: گروهی کارشناسی برای بررسی قابلیت‌های تصویری این آثار تشکیل شود تا بخشی از این تجارب در قالب مستندهای بصری متناسب با نیازهای فرهنگی امروز جامعه ارائه گردد.
وی، افزود: موفقیت یک فعالیت می‌تواند وابسته به ویژگی‌های فردی کنشگر یا شرایط خاص مخاطب باشد و این زمینه‌گرایی لزوماً اجازه تعمیم نتایج را نمی‌دهد.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی این رخداد علمی فرهنگی را آغاز مسیری مبارک توصیف کرد و گفت: باید با استمرار تحقیقات، بازخوردگیری‌های دقیق و تکمیل چرخه تجربه‌نگاری، این روند تا دستیابی به پروتکل‌های رفتاری منسجم دنبال شود.
خلق دانش مبتنی بر تجربه، گامی نوین در عرصه علمی و فرهنگی است
در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی موسوی رییس پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام با اشاره به اهمیت ثبت و انتشار تجربیات موفق انقلاب اسلامی، گفت: تبدیل دستاوردهای عملی انقلاب به دانش کاربردی و قابل تکرار یک ضرورت ملی است و باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: مطالعه محتواهای علمی و مدیریتی توسط مدیران ارشد در محیط‌های پژوهشی کاری دشوار است، اما تجربه‌نگاری این مسیر را تسهیل می‌کند و امکان بهره‌برداری عملی از تجربیات ارزشمند را فراهم می‌آورد.
رئیس پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام با اشاره به چالش‌های پیش روی حوزه دانش تجربی انقلاب اسلامی تصریح کرد: ما در تولید دانش نظری موفق عمل کرده‌ایم، اما در عرصه تجربه و کارکرد عملی انقلاب، هنوز نتوانسته‌ایم این دستاورد بزرگ بیش از چهل ساله را به شکل یک دانش تجربی و کاربردی تبدیل کنیم.
وی خاطرنشان کرد: یکی از دلایل این کاستی آن است که در اداره امور، غالباً ساختارهایی که در کشورهای غربی تجربه شده بدون بومی‌سازی و تطبیق با شرایط داخلی استفاده می‌شود و این مسئله به‌ویژه در حوزه تبلیغ و فعالیت‌های فرهنگی بیش از سایر بخش‌ها به چشم می‌آید، در حالی که سرمایه‌های تجربی بسیار ارزشمندی در اختیار داریم.
حجت‌الاسلام والمسلمین موسوی یادآور شد: از سال ۱۳۹۸ روند شکل‌گیری کارگروه تجربه‌نگاری به عنوان یک سرمایه پژوهشی در دستور کار قرار گرفت تا بتوانیم دستاوردهای کاربردی و ارزشمند را جمع‌آوری و ثبت کنیم.
وی اظهار داشت: تاکنون ۲۳۵ سوژه در حوزه تجربه‌نگاری بررسی شده و از این میان ۷۴ سوژه به مراحل نهایی تأیید رسیده است و ۲۸ اثر منتشر شده، ۲۳ اثر در دست انتشار است و در مجموع ۴۱ اثر نهایی شده و ۱۸ طرح‌نامه نیز در حال پیگیری و اقدام قرار دارد.
رئیس پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام افزود: چهل نویسنده اهل قلم که توان استخراج دانش ضمنی و تبدیل آن به دانش کاربردی را دارند، مهمترین سرمایه این مجموعه محسوب می‌شوند.
وی با اشاره به ضرورت الگوسازی از تجربیات موفق بیان کرد: اگر امروز به شخصیت‌هایی مانند حاج آقای قرائتی نگاه می‌کنیم و آن را یک پدیده بی‌نظیر می‌دانیم، این نشان می‌دهد که هنوز نتوانسته‌ایم این تجربه‌ها را به الگوهایی تکرارپذیر تبدیل کنیم و هدف ما این است که نه یک فرد، بلکه تعداد زیادی از چنین شخصیت‌هایی شکل بگیرند و این امر تنها از طریق دانش تحقیقاتی مبتنی بر تجربه امکان‌پذیر است.
حجت‌الاسلام والمسلمین موسوی ادامه داد: سال‌ها سرمایه‌گذاری در این حوزه انجام شده و اکنون زمان استفاده حداکثری از این ظرفیت‌های با ارزش برای پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی است.
وی خاطرنشان کرد: تجربه‌نگاری به معنای تولید دانش بر اساس تجربه، نیازمند صبر و سرمایه‌گذاری مستمر است و در این مسیر از همکاری و حمایت سازمان تبلیغات اسلامی و دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم قدردانی می‌کنیم.
رئیس پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه‌السلام تصریح کرد: اگرچه خاطره‌نگاری و روایت شفاهی گسترش یافته است، اما تولید دانش بر اساس تجربه‌نگاری کاری نو و خلاقانه است و باید تلاش کنیم این تجربیات به الگوهای تکرارپذیر تبدیل شوند.
در پایان مراسم، با حضور مسئولان و مدیران حاضر، از نویسندگان و پژوهشگران مجموعه ۴۰ جلدی تجربه‌نگاری فرهنگی‌ـ‌تبلیغی تقدیر شد. در این بخش، ضمن تجلیل از تلاش‌های علمی و میدانی فعالان عرصه فرهنگ و تبلیغ، بر استمرار نهضت تجربه‌نگاری و تبدیل این دستاوردها به دانش کارآمد تأکید شد و حاضران رونمایی این مجموعه را آغازی تازه برای تعمیق ادبیات تجربی انقلاب اسلامی دانستند.