به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام)، نشست علمی «پدر دختری» از سلسله نشست‌های «پدر دختری در آینه علم و دین ۲» با عنوان« هویت جنسی سالم دختر با پدر مقتدر، مادر محبت دیده»، با ارائه استاد حجت‌الاسلام دکتر بنیانی و به همت گروه مطالعات خانواده پژوهشکده باقرالعلوم عليه‌السلام برگزار گردید. دکتر بنیانی در این نشست علمی به بررسی ابعاد مختلف هویت جنسیتی، نقش خانواده در شکل‌گیری آن و پیامدهای انقلاب جنسی در قرن بیستم پرداخت.
مقدمه و ضرورت بحث
دکتر بنیانی در ابتدای نشست دو مطلب کلیدی را به عنوان مقدمه و ضرورت طرح بحث بیان کردند:
۱. ابعاد جنسیتی انسان: ایشان ابعاد جنسیتی انسان را به پنج بخش تقسیم کردند: رفتار جنسیتی، نقش‌های جنسیتی، گرایش‌های جنسیتی، هویت جنسیتی و جنسیت. وی توضیح دادند که جنسیت از زمان تولد شکل می‌گیرد، در حالی که سایر ابعاد تحت تأثیر عوامل بیرونی نیز قرار دارند.
۲. انقلاب جنسی در قرن بیستم: دکتر بنیانی به انقلاب جنسی در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ در اروپا و آمریکا اشاره کردند که در آن گفتمان سنتی جنسیت جای خود را به گفتمان جدیدی داد. این گفتمان جدید بر لذت‌طلبی و رفع محدودیت‌ها تأکید داشت، اما نتایج آن چندان مثبت نبود و منجر به گسترش مشکلات هویتی و جنسیتی شد.
پیامدهای انقلاب جنسی
دکتر بنیانی به برخی از پیامدهای منفی این گفتمان جدید اشاره کردند:
- آزادسازی جنسی (زن و مرد)
- افزایش بی‌تعهدی در روابط
- رواج پیشگیری از بارداری
- باز شدن بدن‌ها، به ویژه بدن زنان
- پوشش آزادتر
- گسترش روابط آزاد پیش از ازدواج
همچنین، مشکلات عمیق‌تری مانند تغییر در رفتارهای جنسیتی، نقش‌های جنسیتی، هویت جنسیتی و حتی تغییر جنسیت نیز شیوع یافت و زندگی افراد را تحت تأثیر قرار داد.
تعریف مفاهیم کلیدی
در ادامه، دکتر بنیانی به تعریف مفاهیم کلیدی مرتبط با هویت جنسیتی پرداختند:
۱. هویت جنسیتی: احساس فرد از جنسیت خود که ممکن است با بدنش مطابقت داشته باشد یا نداشته باشد.
۲. هنجارهای جنسیتی: نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی تعریف‌شده مطابق با جنسیت که در همه جوامع وجود دارد.
عوامل تأثیرگذار بر هویت جنسیتی
دکتر بنیانی سه عامل اصلی تأثیرگذار بر هویت جنسیتی را برشمردند:
۱. جنبه‌های فیزیولوژیکی: ساختار مغزی، هورمونی و ژنتیکی.
۲. جنبه‌های خانوادگی: الگوهای دلبستگی، تربیتی و نقش‌های والدینی.
۳. جنبه‌های اجتماعی: هنجارها و انتظارات جامعه.
نقش خانواده در شکل‌گیری هویت جنسیتی
دکتر بنیانی تأکید کردند که خانواده یکی از مهم‌ترین عوامل بیرونی در شکل‌گیری هویت جنسیتی است. ایشان سه حیطه مرتبط با عوامل خانوادگی را بیان کردند:
۱. الگوهای دلبستگی: فرزندانی که در ابتدای زندگی دچار دلبستگی ناایمن می‌شوند، بیشتر در معرض مشکلات هویت جنسیتی قرار می‌گیرند.
۲. الگوهای تربیتی: روش‌های تربیتی مستبدانه و سهل‌گیرانه می‌توانند منجر به مشکلات هویت جنسیتی شوند.
۳. نقش‌های والدینی: نقش‌های تعریف‌شده برای مردان و زنان در خانواده بسیار تأثیرگذار است.
نقش‌های جنسیتی مردان و زنان
دکتر بنیانی به تفصیل به نقش‌های جنسیتی مردان و زنان پرداختند:
نقش‌های مردانه: اقتدارطلبی، حمایت‌کنندگی و تحت پوشش قرار دادن دیگران.
نقش‌های زنانه: مراقبت‌کنندگی، عشق‌ورزی و پرورش‌دهندگی.
ایشان همچنین به نظریه «مهر و اقتدار» اشاره کردند که بر اساس آن، زنان نیاز به مهر و محبت و مردان نیاز به اقتدار دارند. اگر این نیازها برآورده شود، هر یک از زن و مرد می‌توانند نقش‌های خود را به نحو مطلوب انجام دهند.
تأثیرات منفی عدم تعادل در نقش‌های جنسیتی
دکتر بنیانی هشدار دادند که اگر نقش‌های جنسیتی در خانواده به درستی تعریف نشود، می‌تواند به مشکلات هویت جنسیتی منجر شود. به عنوان مثال، اگر مردی دیکتاتور یا ضعیف عمل کند، این موضوع می‌تواند بر هویت جنسیتی فرزندان تأثیر منفی بگذارد و حتی منجر به تغییر جنسیت شود.
پیشنهادات و راهکارها
در پایان، دکتر بنیانی پیشنهاد کردند که باید به مادران کمک شود تا احساس خوبی از جنسیت خود داشته باشند و احساس تحقیر یا بی‌ارزشی نکنند. این موضوع می‌تواند به شکل‌گیری هویت جنسیتی سالم‌تر در فرزندان کمک کند.
این نشست با پرسش و پاسخ شرکت‌کنندگان به پایان رسید و پاسخ‌های کامل به سوالات مطرح‌شده در فایل صوتی جلسه قابل دسترسی است.
اطلاع‌رسانی نشست‌های آینده
به اطلاع شرکت‌کنندگان رسید که سلسله نشست‌های «پدر دختری» هر روز در ساعت ۱۶ از طریق لینک پیوند مجازی برگزار می‌شود.
🌐 کانال پژوهشکده
🔗 لینک پیوند به جلسات