به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام)، نشست علمی «پدر دختری» از سلسله نشست‌های «پدر دختری در آینه علم و دین ۲»، با عنوان «نقش پدر در حفظ کرامت دختر»، به همت گروه مطالعات خانواده پژوهشکده و با ارائه‌ی سرکار خانم دکتر مریم حاجی عبدالباقی برگزار شد. این نشست که دهمین جلسه از این سلسله نشست‌ها بود، در فضایی علمی و تعاملی، با حضور علاقه‌مندان برگزار گردید.
در ابتدای نشست، خانم دکتر مریم حاجی عبدالباقی ضمن تسلیت به مناسبت سالروز وفات حضرت خدیجه (سلام الله علیها)، بحث خود را با محوریت «کرامت دختر و نقش پدر در حفظ آن» آغاز کرد. وی کرامت را یکی از ارکان اصلی شخصیت انسان دانسته و بر اهمیت آن از منظر دین و علم تأکید کرد. در همین راستا، به آیه‌ی «وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ، بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ» (تکویر، ۸-۹) اشاره کرده و توضیح داد که قرآن کریم بارها به مسئله‌ی زنده‌به‌گور کردن دختران در دوران جاهلیت پرداخته است.
وی بیان کرد که در نگاه دینی، کرامت انسانی یکی از اصول بنیادین تربیت دختران است و پدران نقش بسزایی در نهادینه کردن این حس در فرزندان دختر خود دارند. به گفته‌ی وی، در فرهنگ جاهلی، دختر به دلیل ویژگی‌های ظریف و گرایشش به زیبایی، موجودی بی‌ارزش تلقی می‌شد. اما قرآن کریم با تأکید بر حفظ کرامت دختران، این نگاه را اصلاح کرده و نقش پدران را در این زمینه پررنگ ساخته است.
محورهای اصلی نشست
۱. نگاه قرآن به کرامت دختران و نقش پدر
در سه آیه از قرآن کریم به مسئله‌ی زنده‌به‌گور کردن دختران اشاره شده است، که نشان‌دهنده‌ی مبارزه‌ی اسلام با فرهنگ تحقیر زنان است.
آیات قرآن جهت‌گیری مشخصی در حمایت از کرامت زنان دارند و نشان می‌دهند که تربیت دختران باید بر پایه‌ی احترام و عزت نفس باشد.
پدران نقش کلیدی در شکل‌گیری هویت و عزت نفس دختران دارند و نحوه‌ی رفتار آن‌ها تأثیر مستقیمی بر شخصیت دختران می‌گذارد.
۲. اهمیت درک ویژگی‌های دختران توسط پدران
دختران به‌طور طبیعی لطافت، میل به زیبایی و حساسیت بالاتری نسبت به پسران دارند.
این ویژگی‌ها نباید تحقیر شوند، بلکه باید مورد احترام قرار گرفته و در مسیر صحیح هدایت شوند.
اگر پدر درک درستی از تفاوت‌های ذاتی فرزند دختر خود نداشته باشد، ممکن است ناخواسته باعث تحقیر او شده و احساس کرامتش را خدشه‌دار کند.
۳. نقش کرامت در حفظ هویت و ارزش‌های دختران
احساس کرامت در دختران، آن‌ها را در برابر فشارهای اجتماعی مقاوم‌تر می‌کند و از نیاز به جلب توجه نامناسب جلوگیری می‌کند.
دخترانی که از سوی پدران مورد احترام و حمایت قرار می‌گیرند، کمتر دچار آسیب‌های روحی و اجتماعی می‌شوند.
عدم توجه به کرامت دختران می‌تواند منجر به رفتارهای ناهنجار، ضعف در تصمیم‌گیری و وابستگی بیش از حد به تأیید اجتماعی شود.
۴. بررسی روایات مرتبط با رابطه‌ی پدر و دختر
نمونه‌هایی از محبت پدرانه در سیره‌ی اهل بیت (علیه‌السلام):
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) هنگام ورود به خانه، ابتدا به دیدار حضرت فاطمه (سلام الله علیها) می‌رفتند و دست وی را می‌بوسیدند.
امام حسین (علیه‌السلام) علاقه‌ی ویژه‌ای به حضرت سکینه (سلام الله علیها) داشتند و در اشعار خود از محبتشان نسبت به وی یاد می‌کردند.
حضرت علی (علیه‌السلام) نیز با حضرت زینب (سلام الله علیها) گفت‌وگوهایی عاطفی و تربیتی داشتند که نشان‌دهنده‌ی عمق ارتباط پدر و دختر در فرهنگ اسلامی است.
احادیث پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی دختران:
«دختران مایه‌ی رحمت‌اند.»
«هر کس سه دختر را با محبت و احترام بزرگ کند، وارد بهشت می‌شود.»
«از برکت‌های یک زن این است که نخستین فرزندش دختر باشد.»
۵. شیوه‌های صحیح انتقاد و تنبیه دختران
دختران حساسیت بیشتری نسبت به انتقاد دارند، بنابراین پدران باید از روش‌های ملایم‌تر و تشویقی استفاده کنند.
انتقاد مستقیم و خشن می‌تواند به عزت نفس دختران آسیب بزند، درحالی‌که روش‌های محبت‌آمیز اثرگذاری بیشتری دارند.
مثال: به جای گفتن «نمره‌ی بدی گرفتی، خیلی بد عمل کردی»، بهتر است گفته شود «انتظار بیشتری از تو داشتم، مطمئنم دفعه‌ی بعد بهتر عمل می‌کنی.»
پرسش و پاسخ و جمع‌بندی نشست
در بخش پایانی، به سؤالات شرکت‌کنندگان در مورد نحوه‌ی رفتار صحیح پدر با دختر، تأثیر کرامت بر سبک زندگی، و چگونگی ایجاد احساس عزت‌نفس در دختران پاسخ داده شد. یکی از مباحث مهم، نقش کرامت در حفظ حجاب و ارزش‌های اخلاقی دختران بود. خانم دکتر حاجی عبدالباقی تأکید کردند که دخترانی که احساس کرامت و ارزشمندی دارند، کمتر نیاز به جلب توجه از طریق پوشش نامناسب پیدا می‌کنند.
وی همچنین اشاره کرد که بسیاری از مشکلات اجتماعی دختران، ناشی از کمبود محبت و عدم دریافت احترام از سوی خانواده، به‌ویژه پدران است. به همین دلیل، برخورد صحیح با دختران و احترام به ویژگی‌های آن‌ها، در شکل‌گیری شخصیت سالم و قوی در آن‌ها نقش کلیدی دارد.
این نشست یکی از جلسات مهم در حوزه‌ی خانواده و تربیت دینی بود که مورد استقبال گسترده‌ی حاضرین قرار گرفت و مباحث آن می‌تواند نقش مؤثری در بهبود روابط پدر و دختر در جامعه داشته باشد.
گفتنی است که سلسله نشست‌های «پدر دختری» هر روز ساعت ۱۶ از طریق لینک پیوند مجازی برگزار می‌شود. علاقه‌مندان می‌توانند برای اطلاع از برنامه نشست‌ها به لینک زیر مراجعه کنند:
🔗 لینک پیوند به جلسات