به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع)، نشست رونمایی و نقد کتاب «آن صخره مرجانی» اثر محمدرضا امینی با حضور مؤلف کتاب، حجت‌الاسلام عباس حیدری پور قائم مقام پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع)، سجاد صفار هرندی رییس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری، صابر جعفری عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در خبرگزاری مهر برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام عباس حیدری پور قائم مقام پژوهشکده باقرالعلوم (ع) به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: این اثر برای اولین بار تولید شد و با دشواری‌های خاصی به لحاظ گوناگون روبرو بود اما این اثر با همه نقاط قوت و ضعف تولید شد و این جلسه نقد و بررسی برای شنیدن نقد آن هم به مفهوم واقعی کلمه است تا بیشتر در تولید آثار بعدی مورد توجه قرار گیرد.
محمدرضا امینی مؤلف کتاب در ادامه به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: من برای این کتاب یازده سال تلاش کردم و یک سال فقط نوشتن آن طول کشید؛ از سال ۹۰ نگارش این کتاب را آغاز شد. یازده سال از عمر خودم را اختصاصاً برای این کتاب هزینه کردم تا به نوعی گردآوری داده‌ها باشد. قریب به ۱۷ هزار داده را در تولید این اثر بررسی کردم و از ۳۵ منبع برای تألیف این کتاب بهره بردم. حدود ۲ هزار و ۷۰۰ مجله و روزنامه‌هایی که از دوران مشروطه تا انقلاب در اختیار داشتم را مورد ارزیابی قرار دادم، بیشتر این مجلات مجله‌های زرد بودند.
در ادامه سجاد صفار هرندی رییس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری گفت: بعضی وقت‌ها برخی داده‌ها و گزاره‌ها که در جای خود درست هم هستند اما نگاه کردن از زاویه نزدیک یا تمرکز زیاد به آنها ممکن است برای انسان یک بدفهمی و سوءتفاهم‌هایی را نسبت به موقعیت و شرایط اجتماعی و فرهنگی ایران در هر دوره‌ای به وجود بیاورد.
وی افزود: کتاب دارای یک طرح کلان است و این از عناوین فصل‌ها پیداست ولی این طرح کلان در متن و درون فصل‌های کتاب دیده نمی‌شود. به عبارتی در متن با داده‌های خام تا حدی مواجهیم؛ کار گرچه به از روایت رسانه‌ای فاصله گرفته است ولی به سطح جامعه‌شناسی فرهنگی هم نرسیده است. نکته این است که به لحاظ روش‌شناسی باید یک رفت‌وآمد فعال بین داده‌های جزیی و نگاه‌های کلان روی دهد.
رییس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری خاطرنشان کرد: مزیت این کار آن است که تاریخ اجتماعی-فرهنگی را به تاریخ اندیشه فرونکاسته است و بلکه خود تاریخ اجتماعی را روایت کرده است.
وی با بیان اینکه روش و محتوای کار هر دو الهام‌بخش است، اظهار داشت: تمرکز بیش از حد بر برخی داده‌ها ممکن است نوعی بدفهمی درباره حوادث و روندهای جامعه ایجاد کند. از همین منظر به نظر می‌رسد با اینکه چیزی به نام «فرایند بازگشت به خویشتن» در جامعه ایرانی و شکل‌گیری انقلاب مؤثر است ولی این فرایند نمی‌تواند تمامیت و وقوع این حادثه را به دوش بکشد و تبیین درباره انقلاب حتی فراتر از نقش خود امام ره است. این سخن البته فقط توسط موافقان انقلاب گفته نشده است کما اینکه کسانی چون سعید حجاریان هم بدین معتقدند یا فضای کتاب «انقلاب تصورناپذیر» چارلز کرزمن همین را حکایت می‌کند.
صفار هرندی تصریح کرد: با توجه به اینکه داده‌ها از نوعی مطبوعات خاص انتخاب شده است که مخاطب آن قشر متوسط است باید درباره تعمیم‌پذیری برداشت‌ها به کل جامعه ایران تأمل نمود.
وی افزود: به نظر می‌رسد باید درباره پدیده‌ای به نام «زنان نهضت» از حیث گستردگی آن در جامعه ایرانی دقت نمود.
همچنین در ادامه صابر جعفری عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: کتاب «آن صخره مرجانی» بسیار کار گرانسنگی است اما در این کتاب نویسنده به هر میزان به آستانه پیروزی انقلاب اسلامی نزدیک می‌شود به همان مقدار تحلیل‌ها و صورت بندی ها و حتی عنوان گذاری‌هایی که روی بخش‌ها گذاشته می‌شود از طراوت و صلابت آن کاسته می‌شود.
وی با بیان اینکه کتاب کمک می‌کند از دوگانه‌های سنتی-مدرن بگذریم و از این‌رو بسیار مغتنم است، اظهار داشت: ما هم در مجموعه تحقیقاتی که در حوزه تاریخ اجتماعی داریم به عنوان «زن مکتب» رسیدیم که خیلی به عنوان «زن نهضت» تقارب دارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به پیشنهاد دکتر صفار هرندی، گفت: مزیت دادۀ بیشتر و تحلیل کمتر می‌تواند برچسپی بر پیشانی این کار باشد. به نظرم تحلیل‌ها گاهی بلوغ خواننده را در رسیدن به واقع به تأخیر می‌اندازد و من بنا دارم با دانشجویان بر مبنای همخوانی این کتاب پیش برویم.
وی با بیان اینکه ضعف نظری کار غلبه بازگشت به خویشتن است که عقبه آن به قصه روسو می‌رسد که در تایخ پسااستعماری فرانسه و در میان روشنفکران مورد خوانش قرار گرفته است، ابراز کرد: به نظر می‌رسد زن روز درواقع گپ و گفت خودش را مطرح کرده است و ازباب خود گویی و خود خندی است و از این حیث باید قدری مراقبت شود.
جعفری خاطرنشان کرد: در کتاب مفهوم‌پردازی‌های خوبی رخ داده است مانند دردسرهای حجاب یا رنج حجاب یا تفاوت قرار دادن بین وجوب،هنجار و اجبار نشان از لطافت در اسم‌گذاری است. البته هرچقدر از فصل بازگشت به خویشتن به بعد فاصله می‌گیریم و به آخر کتاب نزدیک می‌شویم، عنوان تیترها از طراوتشان کم می‌شود.
وی با اشاره به کار مشترک خود با دکتر صفار هرندی به عنوان «عهد پدر» گفت: برای تبیین مبنای کنش‌ها و رفتارها در دوره بحث رسیدیم البته اینجا پدر، پدر خاصی نیست و ما از این دوران در انقلاب به دوران اسلام مکتبی وارد شدیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: اگر بخواهم چارچوب نظری پیشنهاد بدهم پیشنهادم سخن از فرد تاریخی (نه به عنوان یک فرد خاص) است که می‌تواند کارگشا باشد؛ اینکه بدانیم جوهر اخلاقی زندگی ایرانی چیست.
وی تصریح کرد: ما در کار خودمان از سرگذشت‌نامه‌ها و مانند آن پی گرفته‌ایم و البته همزمان با داده‌کاوی با روش‌های «مکس کیودا» نگاه‌های پدیدارشناختی هم داشته‌ایم.