سهل بن سعد ساعدى [1]
او اهل مدينه و از قبيله خزرج مى باشد. نام اصلى او «حزَن» بوده و پيامبر صلی الله علیه وآله وسلم نام او را سهل نهاد. [2] كنيه اش، ابوالعباس و به نقلى ابويحيى بوده است. [3] پدرش، سعد بن مالك، كسى است كه هنگام خروج به سوى بدر، مريض شده و با همان مرض از دنيا رفت و پيامبر صلی الله علیه وآله وسلم براى او (از غنائم) سهمى قرار داد. [4] مادرش، ابيه بنت حارث [5] و هند، دختر زياد، همسر اوست. [6] تولد او پنج سال قبل از هجرت بود. [7] سهل از صحابه بزرگ رسول خدا [8] و جزو پنج نفرى است كه با رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بيعت كردند كه در راه خدا از ملامت هيچ ملامتگرى نترسند. خود مى گويد: من، ابوذر، عبادة بن صامت، ابو سعيد (خُدرى) و نفر پنجمى با رسول خدا به اين شرط بيعت كرديم كه در راه خدا از ملامت هيچ ملامتگرى نهراسيم، ولى پنجمين نفر خواستار به هم زدن بيعت خويش شد و رسول خدا بيعت با او را به هم زد. [9] سایر محورهای این مقاله که محقق محترم آن را مورد بررسی قرار داده اند عبارتند از:
- سهل و شركت در جنگ ها
- سهل و غدير خم
- سهل و شوراى شش نفره
- سهل و گزارشى از جنگ جمل
- سهل و حجاج بن يوسف
- سهل و پرهيز از ناسزاگوئى به علىعلیه السلام
- سهل و حادثه كربلا
- سهل و نقل حديث از پيامبر صلی الله علیه وآله وسلم
- سهل از ديدگاه رجال شناسى
- سرانجام سهل [10]
[1]. نویسنده : محمد نقی افشار.
[2]. الغارات، ثقفى كوفى (ترجمه: مستوفى هروى) : 438 و اسدالغابه، ابن اثير 2: 321.
[3]. الغارات، ثقفى كوفى (ترجمه: مستوفى هروى) ; الاستيعاب، ابن عبدالبر 2: 665 و اسدالغابه، ابن اثير 2: 321.
[4]. الطبقات الكبرى، ابن سعد، 3: 625 و الاصابة، ابن حجر 2: 77.
[5]. الطبقات الكبرى، ابن سعد 3: 625 و تاريخ مدينة دمشق، ابن عساكر 26: 260.
[6]. الاصابه، ابن حجر 8: 344.
[7]. تهذيب التهذيب، ابن حجر 4: 221.
[8]. الاصابه، ابن حجر 3: 168.
[9]. تهذيب الكمال، مزى 10: 299.
[10]. جهت توضیح بیشتر رک:جلد پنجم دائره المعارف صحابه پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم .