عقيل بن ابى طالب [1]
نام و نسب او ابو يزيد، عقيل بن أبى طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف بن قصى قرشى هاشمى است. [2] او يكى از اصحاب رسول خدا(صلى الله عليه وآله) و از خاندان بنى هاشم است كه ايشان مشهورترين خاندان شهر مكه به شمار مى روند و نيز از خاندان هاى كهن سال بوده و طولانى ترين نسب را دارند. آنها از اولاد عبدمناف بوده و در مكه مناصب مهم و متعددى داشتند كه پرده دارى كعبه و سقايت حجاج و ميزبانى و مهمان دارى، از آن جمله است. شاخص ترين چهره ى اين خاندان عبدالمطلب بود كه مقامى والا داشت و خدمات مهمى به مردم مكه كرد. وى در خداپرستى و فضيلت و كمال و نيكوكارى سرآمد بود و مردم را نيز به اين آئين و آداب و اوصاف و فضايل فرا مى خواند. همچنين وى پرده دار خانه ى كعبه و رئيس قريش بود. وى به سال 587 ميلاى، در 95 سالگى جهان را بدرود گفت. وى ده پسر داشت كه حضرت ابوطالب قبل از عبدالله، آخرين پسر عبدالمطلب به دنيا آمده است. پدر عقيل ابوطالب است كه نهمين پسر عبدالمطلب بود. [3] سایر محورهای این مقاله عبارتند از:
- فرزندان عقيل و نسل او
- شخصيت عقيل
- عقيل و نقل روايت
- عقيل از ديدگاه ابوطالب
- عقيل از نظر پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله)
- عقيل در عصر نبوت
- عقيل و حوادث پس از رحلت پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله)
- عقيل در زمان خلافت امام على(عليه السلام)
- ارادت به برادر و آمادگى براى جان فشانى
10. پاسخ امام على (عليه السلام)به نامه ى عقيل
11. پذيرايى امام على (عليه السلام) از برادرش
12. عقيل و آهن گداخته
13. عقيل و معاوية بن ابوسفيان
14. توصيف عقيل از دو سپاه كوفه و شام
15. عقيل و افشاگرى در مجلس معاويه
16. عقيل و آينده نگرى
17. ويژگى هاى شخصى عقيل
18. وفات و محل دفن عقيل [4]
[1]. محقق و نویسنده:حسین شهسواری
[2]. زندگانى محمد(صلى الله عليه وآله)، ابن هشام (ترجمه : مهدوى دامغانى) 2 : 314; المغازى، واقدى (ترجمه : مهدوى دامغانى) : 105; مروج الذهب، مسعودى (ترجمه : پاينده) 2 : 40; فتوح البلدان، بلاذرى (ترجمه : توكل) : 628; تاريخ اليعقوبى، يعقوبى (ترجمه : آيتى) : 1 : 405 و 2 : 41; الفخرى، ابن طقطقى (ترجمه : گلپايگانى) : 98; تاريخ الطبرى، طبرى (ترجمه : پاينده) 2 : 708; تاريخنامه ى طبرى، بلعمى 3 : 113 و 129 و 147; الامامة و السياسه، ابن قتيبه دينورى (ترجمه : طباطبايى) : 112 ; الاستيعاب، ابن عبدالبر 3 : 79-1078; اسدالغابه، ابن اثير 3 : 63-560; الاصابه، ابن حجر 8 : 273 و 276; الكامل، ابن اثير 1 : 458; سير اعلام النبلاء، ذهبى 3 : 99; آفرينش و تاريخ، مطهر بن طاهر مقدسى (ترجمه: شفيعى كدكنى) 2 : 684 و 793; تاريخ ابن خلدون، ابن خلدون (ترجمه : گنابادى) 1 : 4 و 2 : 37; معجم رجال الحديث، خويى 12 : 154; الدرجات الرفيعة فى طبقات الشيعه، سيد على خان مدنى شيرازى : 65-153; قاموس الرجال، شوشترى 7 : 226 و موسوعة التاريخ الاسلامى، يوسفى غروى 1 : 224، 353، 354 و 2 : 141.
[3]. نام وى عبد مناف است. رك: سفينه البحار، شيخ عباس قمى 3 : 222 (واژه ى طلب); بحارالانوار، علامه مجلسى 97 : 189 و 35 : 138 و 33 : 526 و موسوعة التاريخ الاسلامى، يوسفى غروى 1 : 224.
[4]. جهت توضیح بیشتر رک: جلد ششم دائره المعارف صحابه