ابن ام مكتوم [1]
نامش را عبدالله بن شريح گفته اند. قبل از گرويدن به اسلام، حصين نام داشت و پيامبر(صلى الله عليه وآله) او را عبدالله نام نهاد. گرچه درباره ى نام او نظرها يكسان نيست و منابع مختلف نام هاى متعددى را براى او ذكر كرده اند. [2]
درباره ى نام پدرش نيز نظرها يكسان نيست و در منابع موجود، نام هاى مختلفى ياد شده است كه مشهورتر از همه قيس بن زائدة است. [3] كنيه اش را نيز ابا سراج گفته اند. [4] او دايى خديجه، همسر پيامبر(صلى الله عليه وآله) بود و كنيه ى مادرش عاتكه، دختر عبدالله بن عنكثه، ام مكتوم بود. [5]
ابن ام مكتوم، ساكن مكه و از قبيله ى بنى عامر، شعبه اى از قبيله ى فهربن غالب بود. [6]
همچنین محقق این مقاله محورهای زیر را نیز مورد بررسی قرار داده است:
- هجرت به مدينه
- ابن ام مكتوم; مؤذّن مدينه
- ابن ام مكتوم و جانشينى پيامبر(صلى الله عليه وآله)در مدينه
- ابن ام مكتوم و عثمان
- وفات ابن ام مكتوم
[1].محقق: پروین حبیبی
[2]. تفسير مجمع البيان، طبرسى 10 : 265; ريحانة الادب، مدرس تبريزى 7 : 392; سيرت رسول الله(صلى الله عليه وآله)، قاضى ابرقوه 2 : 544; تاريخ ابن خلدون، ابن خلدون 1 : 401 و الاصابه، ابن حجر 3 : 274.
[3]. سيرت رسول الله(صلى الله عليه وآله)، قاضى ابرقوه 2 : 544.
[4]. التبيان، شيخ طوسى 10 : 268.
[5]. الاستيعاب، ابن عبدالبر 3 : 1198.
[6]. تفسير مجمع البيان، طبرسى 10 : 265 و ريحانة الادب، مدرس تبريزى 7 : 392. ادامه مقاله جلد سوم دایره المعارف صحابه