به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام)، در سال دهم هجرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) تصمیم به زیارت خانه خدا گرفتند و اعلام داشتند که این آخرین حج ایشان بوده و از اهمیت فراوانی برخوردار است. به همین علت قاصدانی به مناطق مختلف فرستاده شد تا به مردمی که قصد همراهی با ایشان را دارند اطلاع داده شود.
به این ترتیب جمعیت کثیری از مردم مدینه با حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) همراه شدند. از این سفر با عناوین حجه الوداع، حجه السلام، حجه الکمال، حجه البلاغ و حجه التمام یاد شده است.
زیارت انجام شد و در پایان مراسم حج و در راه مدینه وقتی که کاروان به منطقه «غدیر خم» رسید، وحی بر پیامبر نازل شد و فرمان توقف داد. در اینجا آیه دیگری که مشهور به آیه اکمال است بر رسول خدا وحی شد. این همان آیه معروف سوره مائده است که می‌فرماید:
«الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً؛ امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.»
پیامبر نیز دستور داد تا کاروانیان باز ایستند و پس از اقامه نماز ظهر و ایراد خطبه‌ای حجت را بر مردم تمام کرده و علی را جانشین خود و ولی مردم معرفی کرد. حاضرین نیز که پیامبر را بر سرپرستی خود سزاوار و آگاه می‌دانستند این ولایت را قبول کرده و به حضرت علی (علیه‌السلام) تبریک گفتند.
اعمال شب عید غدیر
نماز شب عید غدیر
برای شب عید غدیر در کتاب اقبال الاعمال نماز مستحبی آورده شده است. این نماز دوازده رکعت دارد. در هر رکعت باید یک تشهد خواند و در پایان رکعت دوازدهم می‌بایست سلام داد. در هر رکعت از این نماز، پس از خواندن سوره حمد و باید ده مرتبه سوره توحید و یک مرتبه آیة الکرسی خوانده شود و در رکعت دوازدهم، هفت مرتبه سوره حمد و 7 مرتبه نیز سوره توحید را بخوانید و سپس قنوت کنید و این دعا را در قنوت بخوانید:
«إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وحده لا شَرِیکَ لَهُ (لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ) یُحْیِی وَ یُمِیتُ و یمیت و یحیی و هو حی لا یموت عشر مرات بیده الخیر وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ و ترکع و تسجد و تقول فی سجودک عشر مرات.»
سپس رکوع و سجده را به جا آورده و در سجده 10 مرتبه بگویید:
«سبحان من أحصى کل شی‌ء علمه سبحان من لا ینبغی التسبیح إلا له سبحان ذی المن و النعم سبحان ذی الفضل و الطول سبحان ذی العزة و الکرم أسألک بمعاقد العز من عرشک و منتهى الرحمة من کتابک و بالاسم الأعظم و کلماته [کلماتک] التامة أن تصلی على محمد رسولک و أهل بیته الطیبین الطاهرین و أن تفعل بی کذا و کذا إنک سمیع مجیب»
اعمال روز عید غدیر
در روز عید غدیر چه کارهایی باید انجام دهیم
از برکات روز عید غدیر روایات بسیار گفته شده است، از جمله اینکه در این روز خداوند دو برابر آن تعداد که در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر از جهنم آزاد کرده، آزاد می‌کند. اعمالی در این روز توصیه شده است که انجام آن حسنه بسیار دارد، در ادامه به آن می‌پردازیم.
1. روزه گرفتن: روزه گرفتن در این روز معادل کفاره شصت سال گناه است و در روایت دیگری گفته شده که برابر با روزه‌های تمام عمر و به اندازه ثواب صد حج و صد عمره است.
2. غسل کردن.
3. زیارت مرقد حضرت علی (ع):- خوب است که انسان بتواند خود را برای زیارت به مزار ایشان برساند. در این روز برای امام سه زیارت نقل شده است که یکی از آنها زیارت "امین الله" است که می‌توان آن را از دور و نزدیک خواند و از زیارات جامعه مطلقه به حساب می‌آید.
4. خواندن دو رکعت نماز مانند نماز صبح: در رکعت اول سوره قدر و در رکعت دوم سوره توحید پس از حمد خوانده شود. بعد از نماز به سجده رفته و صد مرتبه شکر خدا کرده و پس از برداشتن سر از سجده دعای زیر خوانده شود: «اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِأَنَّ لَکَ الْحَمْدَ وَحْدَکَ لَاشَرِیکَ لَکَ ...» (مراجعه به مفاتیح)
پس از این دعا دوباره به سجده رفته و صد مرتبه «اَلْحَمْدُلِلّهِ» و صد مرتبه ذکر «شُكْراًلِلّهِ» را بگویید. طبق روایت ثواب این نماز مانند این است که کسی در روز عید غدیر نزد پیامبر اکرم (ص) رفته و با ایشان بر ولایت بیعت کرده است. بهتر است این نماز نزدیک ظهر ادا شود، زیرا در این ساعت بود که حضرت محمد (ص) امام علی را به امامت و خلافت منصوب کردند.
5. خواندن دعای ندبه
6. دعای حاجت در روز عید غدیر
7. در هنگام دیدار با مومنین برای تهنیت این روز جمله زیر را بگوییم.
«الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّکینَ بِوِلایَةِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ وَالْأَئِمَّةِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ.»
8. صد مرتبه خواندن این ذکر:
«اَلْحَمْدُلِلّهِ الّذى جَعَلَ كَمالَ دینِهِ وَ تَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلایَةِ اَمیرِ الْمُؤ مِنینَ عَلىِّ بْنِ اَبى طالِبٍ عَلَیْهِ السَّلامُ.»
9. به خواندن عقد اخوت با برادران دینی در روز عید غدیر سفارش شده است.
از دیگر اعمال توصیه شده برای روز عید غدیر می‌توان به:
لباس آراسته و پاکیزه
استفاده از عطر
شاد کردن شیعیان
صلوات فرستادن
صدقه دادن
عفو و بخشش دیگران
برآوردن حاجات
صله رحم
افطاری دادن
اطعام مومنین
تبسم داشتن
هدیه فرستادن برای سایرین و ... اشاره کرد.
عید کمال دین، سالروز اتمام نعمت و هنگامه اعلان وصایت و ولایت امیرالمؤمنین امام علی (علیه‌السلام) بر شیعیان و پیروان آن حضرت خجسته باد.