دانشکده اصول الدین
شعبه تهران
گروه: علوم قرآن و حدیث
پایان نامه کارشناسی ارشد M.A
موضوع:
انسان مؤمن و ابتلائات دنیوی
استاد راهنما:
دکتر غلامحسین تاجری نسب
استاد مشاور:
دکتر منصور پهلوان
نگارش:
طاهره انصاری
سال تحصیلی: 1390 – 1389
چکیده:
یکی از سنن الهی این است که خداوند متعال، در حیات دنیوی، همواره بندگان خویش را مورد ابتلاء و آزمایش قرار می دهد و این سنت، در مورد تمامی افراد عمومیت دارد.
بخش وسیعی از آیات قرآن، مستقیم یا غیرمستقیم به بحث ابتلاء اختصاص دارد. در اغلب کتب حدیثی و اخلاقی نیز به این مسئله و آثار و پیامدها و راههای مقابله با آن پرداخته شده است. بنابراین با توجه به آثار فراوان تربیتی و اخلاقی که ابتلائات در زندگی فردی و اجتماعی انسان دارد سزاوار است با شناخت اهداف و فلسفه ابتلائات، به درک بهتر این حقیقت بپردازیم تا بتوانیم ناملایمات زندگی را تحمل نموده و از آن، برای رسیدن به مراتب عالی کمال و انسانیت بهره ببریم.
این رساله در شش فصل تنظیم شده است که عبارتند از:
فصل اول: کلیات تحقیق.
فصل دوم: توضیح کلید واژه های: بلا، امتحان، فتنه، تمحیص.
همچنین در این فصل به عمومیت ابتلاء به ویژه ابتلای انسان مؤمن و نیز به شناسایی واقعیت دنیا پرداخته شده است.
در فصل سوم: به مهمترین اسباب ابتلاء اشاره شده است. مانند: مال، اهل و اولاد، بیماری، پست و مقام، فتنه ها و حوادث اجتماعی و غیر آن که می توان آنها را به دو دسته کلی نعمت ها و نقمت ها تقسیم کرد. البته در نگاه عامه مردم، ابتلاء و امتحان در چهره سختی ها بیشتر محسوس و مشهود است. همچنین ابعاد تربیتی ابتلائ به سختی ها که مورد عنایت قرآن است بیشتر از ابتلاء به خوشی هاست. از این رو در این رساله به جنبه نقمت بودن ابتلاء بیشتر پرداخته شده است.
فصل چهارم: به نحوه روبرو شدن مؤمن با ابتلائات پرداخته است که از جمله آنها می توان صبر، شکر، رضا و دعا را نام برد. در فصل پنجم: آثار و برکات ابتلاء مؤمن مورد بررسی قرار گرفته است، که تربیت و شکوفایی استعدادها، تذکّر و تنبّه، تطهیر و تمحیص، علوّ درجه، خلوص ایمان، کفاره ذنوب، کیفر و مجازات دنیوی گناهان و استحقاق پاداش و رحمت خاصّ الهی، از آن جمله است.