14 تیر 1401, 15:12
نویسنده کتاب «معنویتِ بی‌سامان: تأملی جامعه شناختی بر معنویت‌گراییِ جدید و چراییِ گرایش به آن در ایران» در سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی شایسته تقدیر شناخته شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع)، کتاب «معنویت بی‌سامان: تأملی جامعه شناختی بر معنویت‌گراییِ جدید و چراییِ گرایش به آن در ایران که به همت پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع) به زیور طبع آراسته و از سوی شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شده است، می‌کوشد با نگاهی جامعه‌شناختی به تشریح معنویت‌گرایی جدید و چرایی گرایش به آن در ایران بپردازد.
صدیقه رمضانی تمیجانی که برای این اثر در گروه علمی اخلاق، ادیان و عرفان سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی ویژه تحقیقات علوم انسانی و اسلامی شایسته تقدیر شناخته شده است در گفتگو با روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع) دغدغه خود از پژوهش و نگارش کتاب «معنویت بی‌سامان» را خلأ حوزه علوم انسانی در این‌‌باره عنوان کرد.
وی افزود: از جمله مسائل مبتلابه فضای فکر و اندیشه در جامعه ایرانی فقدان داده‌های گردآوری شده عینی در خصوص پدیده‌ها و واقعیت‌های اجتماعی و ناهم‌خوان با زیست‌بوم ایرانی است و این کتاب تلاش دارد در جهت پر کردن این خلأ و بهبود این آسیب حرکت کند.
نویسنده کتاب «معنویت بی‌سامان» خاطرنشان کرد: غالب پژوهش‌هایی که تاکنون در موضوع مورد توجه اثر در ایران انجام شده است، تنها به ارائه شاخص‌هایی برای خود پدیده معنویت‌گرایی جدید یا نهایتا جمع‌های معنویت‌گرا پرداخته و شاخص‌هایی را ارائه داده‌اند که از کارایی لازم برای سنجش گرایش به معنویت‌گرایی جدید برخوردار نیستند.
وی با بیان اینکه «معنویت بی‌سامان» در معرفی شاخص‌ها، مسیر مطمئن‌تری را نسبت به سایر پژوهش‌ها پیش گرفته است، یادآور شد: بخش زیادی از مطالبی که در این کتاب عرضه می‌شود، برآمده از پژوهشی است که در این موضوع طی دوره دکتری رشته جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی به سرانجام رساندم و در سال 95 از آن دفاع کردم.
خانم رمضانی با اشاره به اینکه انگاره‌ها و معنویت‌های جدید از دهه هشتاد وارد کشور شد، اما بیشتر مطالعات بر روی گونه‌های خاص و افراطی متمرکز بود و بخش‌ها و لایه‌هایی که در زندگی مردم وارد می‌شد کمتر مورد بررسی قرار می‌گرفت، گفت: کتاب «معنویت بی سامان» با استمداد از مطالعۀ تجربی و جامعه شناختی، درصدد آسیب شناسی و معرفی شاخص‌های بومی و دلایل روی آوری افراد به معنویت‌گرایی جدید است.
این کتاب دارای 4 فصل با عناوین «معنویت‌گرایی جدید در عالم نظر»، «گفتگو با معنویت‌گرایان جدید ایرانی»، «وضعیت شهر تهران به مثابه مشتی از خروار» و «بررسی انتقادی روایت‌های ایرانی» است. نویسنده در سه فصل اول درصدد بررسی نظری و سپس آسیب شناسی و معرفی شاخص‌های بومی و دلایل روی‌آوری ایرانیان به معنویت‌گرایی جدید است.
از مزایای این اثر توجه نویسنده به ایجاد تمایز میان معنویت‌گرایی جدید و سایر پدیده های مشابه و همچنین ارائه گونه شناسی جامعی برای پرداختن به همه انواع آن به جای تمرکز بر گونه‌ای خاص است.
بررسی انتقادی مهمترین روایت‌های ایرانی در تبیین گرایش به معنویت‌گرایی جدید، از بخش‌های دیگر کتاب است. توجه به ویژگی‌های بومی و زمینۀ فرهنگی- اجتماعی جامعۀ ایرانی و ارائۀ مجموعه‌ای گرانبها، از داده‌های کمی و کیفی و قابل بهره‌برداری در مقاصد مختلف فرهنگی دینی از دیگر مزایای این اثر است که جای خالی آن در کارنامۀ نشر حوزۀ دین و معنویت به شدت احساس می‌شود.
از آنجا که بررسی‌های انجام شده در این کتاب با کمک نتایج پژوهشی میدانی و نه نقد و مواجۀ صرفاً نظری انجام پذیرفته است؛ می‌تواند راهگشای فرهیختگان و مبلغان باشد؛ از این‌رو مطالعۀ آن به پژوهشگران و سیاستگذاران دینی و فرهنگی این حوزه که در جستجوی داده‌های عینی قابل اتکا برای سیاست‌های کارآمد هستند، توصیه می‌گردد.
کتاب معنویت بی سامان؛ تاملی جامعه شناختی بر معنویت گرایی جدید و چرایی گرایش آن در ایران در ۳۱۱ صفحه رقعی و شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه از سوی شرکت چاپ و نشر بین الملل منتشر شده و در اختیار علاقمندان به کتاب قرار گرفته است.