روابط عمومی پژوهشکده باقرالعلوم (علیه السلام) - اولین نشست علمی- تخصصی نقشه راه پژوهش در حوزه پایان نامه نویسی ، به همت پژوهشکده باقرالعلوم(ع)، با حضور جمعی از طلاب و دانشجویان، صبح امروز در سالن همایش های پژوهشکده برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده باقرالعلوم(علیه السلام): دکتر عظیم عابدینی مدیر گروه ارزیابی آثار پژوهشی پژوهشکده باقرالعلوم(ع) با اعلام این خبر گفت: اولین نشست علمی تخصصی نقشه راه پژوهش در حوزه پایان نامه نویسی توسط گروه ارزیابی آثار پژوهشی و با ارائه دکتر رحمت الله رضایی برگزار شد.

وی با اشاره به دبیری علمی خود در این نشست افزود: در این نشست تخصصی آقایان دکتر حسن رهنمایی و دکتر محمد رحمانی نیز به عنوان ناظران علمی این نشست، حضور داشتند.

عابدینی توضیحاتی در مورد عمده ترین مباحث مطروحه در این نشست داد و گفت: موضوع یابی با توجه به خلأهای علمی پژوهشی کشور، تدوين طرح پژوهشی همگن، بررسی و نقد علمی طرح پژوهشی(پروپوزال) در شوراي تخصصي گروه به صورتی که اعضا پیش از جلسه، مطالعات گسترده و دقیقی درباره موضوع پیشنهادی پایان نامه  انجام داده باشند (و با امادگی کامل حضور یابند) از مباحث مطرح شده در این نشست بود.

مدیر گروه ارزیابی آثار پژوهشی پژوهشکده در ادامه گفت: در این نشست الزام دانشجویان به امانتداری در نگارش پايان نامه ها و آموزش اصول پایان نامه نویسی در فرم و محتوا از سوی گروه های آموزشی دانشکده های مربوطه بیان شد.

وی ایجاد تغییرات ساختاری در جلسات دفاع از پايان نامه ها را از مطالب مهم مطرح شده در این نشست دانست و تصریح کرد: عدم آگاهي از روش تحقيق یکی از مشکلات مهم دانشجویان در مواجهه با پایان نامه نویسی است. هر پژوهشگر و نويسنده نيازمند روش تحقيق، بلکه نيازمند بازآموزي و نوسازي روش تحقيق خود، در طول زمان است. برخي از پژوهشگران از اين نياز اساسي غافل مي شوند و در نتيجه زحمات آنان راه به جايي نمي برد؛ شکل و سامان خوبي نمي يابد و از تحقیق آنها استفاده ي بهينه نمي شود.

این مدیر پژوهشی در مورد آگاهي از روش تحقيق و عدم اطلاع از روش شناسي تحقيق توضیحاتی داد و گفت: دکتر رهنمایی در این نشست تأکید کرد: گاهي محققان، روش تحقيق عمومي را مي دانند، ولي از اقسام روش هاي تحقيق، به ويژه روش هاي تخصصي هر حوزه و روش پژوهش ميان رشته اي، آگاهي ندارند. از اين رو، در انتخاب روش مناسب تحقيق، با مشکل مواجه مي شوند. از اين رو لازم است که پژوهشگران، علا وه بر آگاهي از روش تحقيق، از روش شناسي روش هاي تحقيق نيز مطلع باشند.

وی ادامه داد: پایان نامه دانشجو ، مسأله محور است؛ يعني مشکل و موضوع خود را تحليل کرده؛ به مسائل يا مسأله تبديل مي کند؛ به دنبال حل آن مي رود و براي آن فرضيه اي ارائه مي کند. از سوي ديگر، در آموزش و اطلا ع رساني ترويجي، موضوع محور يا مشکل محور است. از اين رو به مقدمات، حواشي، مصاديق، ابعاد و همسايه هاي مطلب مي پردازد. هدف آن اقناع مخاطب يا پرکردن ذهن او از معلومات است نه حل مسأله و نوآوري. ازآن جا که حوزه هاي علميه سه وظيفه ي تبليغ، آموزش و پژوهش را به عهده گرفته اند، گاهي افراد اين سه مطلب را با هم خلط مي کنند و پژوهش هاي آنان به اطلاع رساني آموزشي تبلیغی تبديل مي شود. از اين رو نتايج لازم را به دنبال نمي آورد.

عابدینی مسأله دیگر ارائه شده در این نشست را خلط گستره علوم و روش آنها یاد کرد و تأکید کرد: روشن است که با روش و چارچوب يک علم، نمي توان مسايل علم ديگر را حل کرد. روش عقلي در فلسفه و منطق به کار مي رود؛ روش تجربي در علوم تجربي و روش نقلي در حديث. هيچ کدام هم جاي ديگري را نمي گيرد.

این استاد دانشگاه، خلط يافته ها با اطلاعات را مشکل بعدی دانست و گفت: دانشجو، در جريان تحقيق، نخست به اطلاعاتي خام دست مي يابد که به آنها «داده ها يا يافته ها» گويند. سپس اين يافته ها مورد ارزيابي قرار مي گيرند و اطلاعات ارزشمند و معتبر به دست مي آيند. اين ، اطلاعات معتبر هستند که براي تحقيق، پردازش مي شوند. اطلاعات شايسته و معتبر آنهاست که مرتبط با موضوع، کامل، صادق، دقيق، واضح، نو و مستند هستند، اما گاهي برخي دانشجویان يافته ها را به جاي اطلاعات به کار مي گيرند، در حالي که يافته ها ارزش کاربردي ندارند.

وی افزود: طرح مسايل متعدد در تحقيق واحد تحقيق مسأله، محور است. هرچه مسأله ي تحقيق،جزيي تر باشد، نتيجه دقيق تر خواهد بود. از اين رو لازم است که مشکل و موضوع تحقيق به مسايل متعدد تجزيه شود و مسأله اي براي تحقيق انتخاب شود؛ همان طور که مجتهدان براي حل موضوعات فقهي آنها را به مسايل جزيي تقسيم مي کردند؛ هر فرع را، جداگانه، مورد بررسي قرار مي دادند و از خلط مسايل به شدت جلوگيري مي کردند.

مدیر گروه ارزیابی آثار پژوهشی پژوهشکده ادامه داد: دکتر رحمانی با ابراز اینکه خلط مصاديق، آثار، ابعاد و علل محتمل در تحقيق یکی دیگر از مشکلات پژوهش است؛ گفت: اگر مسائل تحقيق همان طور که گفته شد از هم جدا نشود، ممکن است پژوهشگر مصداق را با ابعاد يا آثار را با علل محتمل اشتباه کند و در تحقيق و نتيجه ي آن به خطا برود. از اين رو لازم است همه ي اين موارد از هم جدا شوند.

دکتر عظیم عابدینی الزام دانشجو در ارایه مقالات علمي پژوهشی یا علمی ترویجی، با استفاده از نتایج  پايان نامه را یکی از مباحث مطروحه در این نشست، دانست و گفت:  يکي از آسيب هاي پایان نامه های دانشجویی، تفسير مسبوق به نظريه است که پژوهش را به بی راهه مي برد. توضیح اینکه انسان از قبل ديدگاه خود را در مورد موضوع تحقيق انتخاب کرده باشد. سپس به تحميل ديدگاه خود بر متن بپردازد.  يعني پژوهشگر مسأله ي خود را بر متن (مثلا ً قرآن کریم) عرضه کند و به صورت بي طرفانه نظر ما را بخواهد. در اين صورت مسأله، مقبول متن يا مردود مي باشد يا اصلا ً در متن مطرح نشده است.