به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام)، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی موسوی، رئیس این پژوهشکده، در دیدار با آیت‌الله محمدمهدی شب‌زنده‌دار، دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، گزارشی از روند تدوین و چاپ «موسوعه آیات‌الاحکام» ارائه نمود.
در این جلسه، حجت‌الاسلام موسوی با ارائه توضیحاتی، هدف از این دیدار را مشورت و نظرخواهی از شخصیت‌های برجسته حوزوی برای توسعه و ترویج اثر مذکور اعلام کرد.
وی با اشاره به ظرفیت‌های عظیم و کمتر دیده‌شده حوزه علمیه، تأکید کرد که سرمایه این نهاد فراتر از تصورات اولیه است و تلاش‌های گسترده‌ای برای عرضه آن به جهان اسلام و داخل کشور در جریان است.
در ادامه دیدار، حجت‌الاسلام قدرت انصاری، پژوهشگر برجسته علوم قرآنی و مدیر پروژه و از نویسندگان «موسوعه آیات الاحکام»، جزئیاتی از روند نگارش این اثر عظیم را مطرح کرد و گفت: «موسوعه آیات الاحکام» حاصل ۱۵ سال تحقیق و تلاش یک گروه پژوهشی متشکل از ۴ تا ۱۳ نفر است و یک مرجع جامع و بی‌نظیر در زمینه فقه قرآنی محسوب می‌شود.
وی با اشاره به آغاز طرح از سال ۱۳۸۴ و تأیید آن توسط حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی، به تشریح مراحل مختلف این پژوهش پرداخت و گفت: موسوعه آیات‌الاحکام با هدف پر کردن خلأهای موجود در آثار پیشین تدوین شده و سه رویکرد اساسی را دنبال کرده است؛ نخست استخراج و گردآوری نظرات فقهای شیعه و استفتائاتی که در منابع مدون پیشین نیامده بود، دوم شناسایی و جمع‌آوری روایات مرتبط با آیات‌الاحکام که کمتر مورد توجه قرار گرفته بود، و سوم، درج فشرده دیدگاه‌های علمای اهل سنت.
این پژوهشگر علوم قرآنی با بیان اینکه «موسوعه آیات‌الاحکام» در ۲۲ جلد تدوین شده است، اظهار داشت: ده جلد نخست این مجموعه بر پایه شیوه متداول آیات‌الاحکام سامان یافته، اما نوآوری اصلی از جلد یازدهم آغاز می‌شود؛ جایی که دوازده جلد پایانی به احکامی می‌پردازد که در منابع فقهی به طور معمول ذیل آیات‌الاحکام درج نمی‌شوند.
وی افزود: در این بخش، علاوه بر پرداختن به مباحث نوپدید یا مسائل مستحدثه مانند کشتار جمعی و موضوعات ژنتیکی و قواعد، از آیات قرآن برای استنباط قواعد فقهی نیز بهره گرفته شده است که دو جلد پایانی بدان اختصاص دارد و مناسب استفاده به عنوان کتاب درسی است.
وی ابراز امیدواری کرد که این موسوعه به عنوان یک مرجع تبلیغی برای فقه اهل بیت (علیه‌السلام) در جهان مورد استفاده قرار گیرد.
در بخش پایانی این دیدار، آیت‌الله محمدمهدی شب‌زنده‌دار، دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، با تقدیر از زحمات پژوهشگران «موسوعه آیات‌الاحکام» پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام)، به تبیین سه رویکرد اصلی در مواجهه فقهای شیعه با آیات‌الاحکام در طول تاریخ پرداخت.
وی بر منهج صحیح که در «موسوعه آیت‌الاحکام» دنبال شده است، تأکید کرد و افزود: راه درست نه اکتفا به قرآن و کنار گذاشتن روایات و نه کنارگذاشتن قرآن و اکتفا به روایات است، بلکه استفاده همزمان از کتاب و سنت به عنوان منبع استنباط احکام است.
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه در ادامه به برداشت‌های نو و بدیع از آیه تجارت اشاره کرد و افزود: از این آیه برای اثبات اعتبار شرعی اشخاص اعتباری مانند شرکت‌ها، بانک‌ها و صندوق‌ها استفاده می‌شود و این نشان‌دهنده پویایی فقه شیعه در پاسخ به نیازهای روز جامعه است.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار با اشاره به برخی مجموعه‌های فقهی همچون «جواهر الکلام» و «مفتاح الکرامه» و تأثیری که در زمینه کاهش وقت تحقیق داشته‌اند، اظهار داشت: این اثر، دسترسی به نظرات فقها و مفسران در زمینه آیات الاحکام را آسان می‌کند و وقت محققان را برای تتبع صرف نمی‌سازد. این کتاب، با جمع‌بندی روایات و آراء فقها، به پژوهشگران امکان می‌دهد در هر مسئله‌ای به منابع دسترسی پیدا کنند.
وی همچنین به ارزش ذاتی و ماندگاری آثار علمی اشاره کرد و افزود: هر کاری که با نیت الهی انجام شود، نیازی به تبلیغ ندارد؛ چرا که خودِ اثر، به دلیل محتوای غنی و تأثیرگذاری‌اش، به بهترین شکل ممکن مبلغ خود خواهد بود.