گفتمان مسئله حجاب(علیرضا قائمی نیک)10

پیوند بی حجابی و تصویر در ایران و جهان

 علیرضا قائمی نیک، دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه تهران به  پیرامون عصر تصویر بی حجابی و بی حجابی اجباری در ایران  از برخی تحقیقات اجتماعی پرداخت و گفت:

 بی حجابی در ایران پیوند قدرتمندی با تصویر دارد. در ۱۰۰ سال گذشته در تعاملاتی که با غرب داشتیم، آنچه که در نهایت اجباری است، بی حجابی است و نه حجاب. اولین کشف حجاب رضا خان در ۱۳۱۴ اتفاق می افتد؛ یعنی خانم ها به طور معمول حجاب خود را داشتند. در تاریخ غرب اولین توجهات به بدن عریان زن ومرد، در دوران میکل آنژ و داوینچی پدید می آید که نوعی ساختارشکنی است. در قرن های ۱۷ و ۱۸ میلادی نیز که اوج شکوفایی نمایشنامه نویسی بوده، بازیگران مرد نقش زن ها را بازی می کردند. یهودیت، مسیحیت و حتی دین زرتشت، نه تنها به بی حجابی توصیه نکرده اند، بلکه حجاب مورد نظرشان بسیار شدیدتر از نظر فقهای ماست.

اولین پدیده های بی حجابی در جوامع غربی عمدتا بعد از جنگ جهانی دوم است که تحت تاثیرات فرهنگی گسترده ای، به خصوص ظهور صنعت سینما، قرار می گیرد. بعد از دوران رضاخان و در دوره پهلوی دوم، انتقال نشانه های بی حجابی از طریق رسانه ها در ایران اتفاق می افتد. بعد از انقلاب سفید در ۱۳۴۱، تلاش دربار برای جا انداختن فرهنگ بی حجابی از طرف وزارت فرهنگ آن زمان و ظهور گسترده بازیگران و خوانندگان زن شروع می شود. این بازیگران و خوانندگان عمدتا از هالیوود الگو می گرفتند و حتی بسیاری شان اسامی غربی داشتند. بدین ترتیب، تصویر زن باحجاب به کلی به حاشیه می رود.تغییرات اخیر در

وضعیت حجاب

در تحقیقاتی که از سال ۲۰۰۵ انجام شده است، وضعیت سیاسی حجاب در جمهوری اسلامی بررسی شده است. بعد از اتمام جنگ تحمیلی، شاهد گشوده شدن مسائلی هستیم و اقبال به ایجاد یک موج بی حجابی و تصویر بی حجاب از زن، رایج می شود. این را می توان در مسائلی نظیر تغییر در تبلیغات کرم یا گروه های موسیقی زیرزمینی، به خوبی مشاهده کرد که به بی حجابی تشویق می کنند.

این تحقیقات به این نکته مهمی اشاره می کنند که به همان نسبت که با غرب وارد تعاملات گسترده تر می شویم، بی حجابی هم بیشتر مطرح می شود. پس حجاب هم صرفا مسئله ای سیاسی نیست، بلکه فرهنگی است و نمی توان حجاب را  محدود به امور فقهی کرد.