به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه السلام، الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، علاوه بر مطالعات بنیادین، نیازمند مطالعات میدانی و تولید دانش کاربردی است. پژوهشهای کاربردی نه محصول مطالعات کتابخانهای بلكه محصول مطالعات تجربیاند. مجموعههای متكفل تولید علوم انسانی اسلامی، غالبا با بیمهری به تجربههای بومی (ایرانی و اسلامی) مینگرند و دچار كلیگوییهای كمثمر شدهاند که راه برونرفت از این بن بست مطالعه تجارب تحقق یافته در تاریخ پس از انقلاب اسلامی است.
علیرضا مؤمن آرانی مسئول کارگروه تجربهنگاری فرهنگی با بیان اینکه بیش از 40 سال تجربه جامعه ما در بعد از انقلاب اسلامی در ایستادگی مقابل تمدن غرب و قدرتهای جهانی در حوزه های مختلف، حاکی از موفقیت این تجربه است، که لازم است دانش متناسب با جامعه و فرهنگمان را با خوانش و تبدیل دانش مستتر در تجارب تحقق یافته، به «دانش آشکار» تولید کنیم.
وی افزود: موج اخیر تدوین «تاریخ شفاهی» در تجارب فرهنگی و علمی جریان انقلابی گرچه دستمایه خوبی برای تحقق این حرکت است اما کافی نیست؛ ما نیازمند ارتقاء آثار از سطح «روایت و تاریخ شفاهی» به سمت «تدوین تجربه به صورت یک مدل یا دانش» در قالب کارهای علمی پژوهشی هستیم و تا وقتی این نوع از دانش ها وارد ساحت رسمی دانش نشود، بیش از قصه گویی، ادعای تولید علم نمیتوانیم داشته باشیم.
مدیر کارگروه تجربهنگاری فرهنگی هدف اصلی این کارگروه را خلق سرمایه علمی از تجارب فعالین در بعد از انقلاب اسلامی عنوان کرد و از شناسایی، جذب، آموزش و ارتقا پژوهشگران از طریق تدوین بستههای آموزشی، راهاندازی کانال و گروه آموزشی در ایتا، برگزاری کارگاهها و وبینارهای علمی آموزشی همچون مصاحبه تجربهنگاری، تجربههای تجربهنگاری، تحلیل دادهها و آینده پژوهی، برگزاری نشستهای تخصصی، نشست نقد کتاب و تشکیل تیم شناسایی سوژه به عنوان برخی از اقدامات صورت گرفته توسط این کارگروه نام برد.
وی با بیان اینکه تاکنون 15 طرح پژوهشی به پایان رسیده است، گفت: تجربهنگاری حضور جهادی طلاب در سیل، روایت مادری، تجربهنگاری مدارس مسجد محور (مسجد خاتم النبیاء(ع)) قم، مردمنگاری تشکل مردمی خانواده محور، تجربهنگاری گروه جهادی فی سبیل لله در مواجه با بحران کرونا، تجربهنگاری حوزه زنان در اینستاگرام، تجربهنگاریِ فرایند شکلگیری شبکه مردمی فعالان فرهنگی و ارائه راهکارهای ایجاد و گسترش کنشگری اجتماعی، تجربهنگاری همیار بیمار و تجربه تجربهنگاری برخی از این پژوهشها است.
مؤمن از راهاندازی پایگاه اطلاعرسانی www.tajrobehnegary.ir، تشکیل کتابخانه تخصصی، جریانسازی برای تاسیس باشگاه تجربهنگاران و ایدهپردازان فرهنگی به عنوان اقدامات در دست انجام کارگروه تجربهنگاری فرهنگی نام برد.
مدیر کارگروه تجربهنگاری فرهنگی با بیان اینکه بسیاری از تجربیات ناشی از فعالیتهای فرهنگی مناسب به دیگران منتقل نمیشود تا از آن الگو بگیرند، گفت: ما در حوزه فرهنگی نیاز به یک دانش کاربردی داریم که بتوانیم به بقیه بگوییم در مسئله شما برخی از افراد و مجموعهها مبتنی بر یک سری ابدائات، ایدهها و تجربههایی توانستهاند با آن مشکل و فضا تعامل داشته باشند و کار مثبت انجام دهند.
وی دغدغه کلی کارگروه تجربهنگاری فرهنگی را نوع مواجهه و برنامهریزی با تجربیات دیگران و انتقال این تجربیات به نسل آینده عنوان و ابراز کرد: کارگروه با این دغدغه و ضرورت فعالیت پژوهشگران توانمند در این حوزه اقدام به اعلام فراخوان برگزاری دورههای آموزشی و تربیت نیرو در این زمینه کرد تا پروژهها به افرادی واگذار شود که توانمندی حداقلی از پژوهش داشته و در این دورههای آموزشی شرکت کرده باشند.
وی داشتن فهم و تجربه انجام کار فرهنگی و آشنایی با روش پژوهش را از جمله ویژگی پژوهشگران کارگروه تجربهنگاری فرهنگی عنوان کرد و افزود: هرچند دورههای آموزشی روش تجربهنگاری فرهنگی برای پژوهشگران برگزار میشود، اما داشتن مدرک کارشناسی ارشد و گذراندن روشهای پژوهش در اولویت انتخاب پژوهشگران است.
مدیر کارگروه تجربهنگاری فرهنگی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیهالسلام خاطرنشان کرد: در مجموع چهار دوره آموزش عمومی تجربه نگاری برگزار شده ویژه پژوهشگران، حدود صد نفر شامل طلاب و دانشجوطلبههای علاقهمند به این حوزه شرکت کردند و هماکنون چهل نفر با کارگروه فرهنگی تجربهنگاری در حال همکاری هستند.
وی با اشاره به تجربیات به دست آمده در این کارگروه، اظهار داشت: یکی از تجربهها این بود که در تجربهنگاری به جای اینکه پژوهشگری که با محیط آشنا نیست را آموزش دهیم، بهتر است با گروههای میدانی ارتباط گرفته و از آنها دعوت کنیم که حوزه فعالیت خود را تجربهنگاری کنند؛ به طور مثال در حوزه زنان یا کودکان افرادی اقدام به تجربهنگاری میکنند که خود در این حوزه فعال هستند.
این استاد دانشگاه در ادامه از فعال شدن گروه معلمان صاحب ایده و برگزاری دورههای آموزشی ویژه برای این قشر جامعه، بررسی نظری چیستی تجربهنگاری فرهنگی، انتشار کتاب مجله به صورت تجربهنگاری، برگزاری دورههای آموزشی تکمیلی، دوره تخصصی آموزش تبدیل گزارش پژوهشی به کتاب و حمایت از مراکز و افراد علاقه مند به کار تجربه نگاری خبر داد.
مؤمن فعالیت کارگروه تجربهنگاری فرهنگی را از ابعاد مختلف دارای اهمیت دانست و اظهار داشت: کارگروه تجربهنگاری فرهنگی افزون بر اینکه میتواند تجربیات اجرا شده و عملیاتی در صحنه را جمعآوری، حفظ و برای استفاده در اختیار افراد و مجموعههای دیگر قرار دهد، نمیگذارد تجربههای پراکنده افراد مختلف در گذر زمان از بین برود.
شایان ذکر است که مستندسازی تجارب پژوهشگاه رویان در حل مسئله اداره دولتی، گروه فرهنگی- تبلیغی بقیه الله، تجربهنگاری پاسخ به شبهات، کتاب راهنمای کاربردی تبلیغ در جلسات خانگی زنانه، الگوی کارآمد فعالیتهای خیریه مردم نهاد در ترویج ازدواج آسان، تدوین کتاب راهنمایِ کاربردیِ تبلیغ در بین ورزشکاران و تجربهنگاری حرکتهای طلبگی در پیشگیری و درمان اعتیاد به مواد مخدر برخی از پروژههای در حال انجام کارگروه تجربهنگاری فرهنگی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیهالسلام است.
از دیگر فعالیتهای در دست انجام کارگروه تجربهنگاری فرهنگی میتوان به تجربهنگاری مناسک آیینی شادی، تجربهنگاری مهدکودک مادر و کودک حسنات، روشهای نوین جذب دختران نوجوان با محوریت موسسه فرهنگی مذهبی فانوس اصفهان، تجربهنگاری انتخابات خانه طلاب جوان، تجربهنگاری رویان، تجربهنگاری گروه پیام رسان ایتا، تجربهنگاری تشکلهای جهادی، تجربهنگاری حل اختلاف، تجربهنگاری تبلیغ در ادارات، تجربهنگاری مساجد و تجربهنگاری مدارس اشاره کرد.