یکی از مسائلی که این روزها، خواسته یا ناخواسته، به‌شدت بر آن دمیده می‌شود، موضوع اخراج اتباع بیگانه، به‌ویژه اتباع افغانستانی است؛ مسئله‌ای که کم‌کم به یک مطالبه عمومی نیز تبدیل شده است.
سویه‌ی تفریطی ماجرا آن بود که در گذشته مراقبت‌های کافی برای کنترل مرزها و ورود و خروج اتباع صورت نمی‌گرفت و در شهر، روستا، کوی و برزن، اتباعی از افغانستان حضور داشتند که به‌صورت غیرمجاز و قاچاقی وارد کشور شده، زاد و ولد کرده و حتی اسکان داده شده‌اند.
این رویکرد تفریطی، علاوه بر چالش‌های فرهنگی و اقتصادی، زمینه‌ساز بروز چالش‌های امنیتی نیز شده است؛ به‌گونه‌ای که ممکن است این افراد، با تسلط بر موقعیت‌های جغرافیایی کشور، زمینه‌ی سوءاستفاده دشمنانی مانند رژیم صهیونیستی را فراهم کنند؛ چنان‌که نمونه‌هایی از آن را این روزها در اخبار دیده و شنیده‌ایم.
اما آن‌سو، افراط نیز به شکل معکوسی خطرآفرین است. برخوردهای هیجانی و آمیخته با خشم ممکن است ما را از دایره اعتدال و انصاف خارج کند و موجب شود با بسیاری از این اتباع – که چه‌بسا چالش خاصی هم ایجاد نمی‌کنند – برخوردی خصمانه و غیراخلاقی داشته باشیم.
عده‌ای استدلال می‌کنند که اساساً حضور افغانستانی‌ها برای کشور مضر است و باید به‌کلی با آنان مقابله کرد؛ چراکه تصور می‌کنند این گروه هیچ خاصیت مثبتی برای ایران ندارند و باید از کشور اخراج شوند. در حالی‌که بخش مهمی از نیروی کار کشور، به‌ویژه در مشاغل سخت، توسط همین اتباع پوشش داده می‌شود و به اقتصاد و تولید کشور کمک می‌کنند.
از سوی دیگر، مردم افغانستان در جنگ ایران و عراق حدود سه هزار شهید، و در دفاع از حرم نیز بیش از دو هزار شهید تقدیم کرده‌اند.
به نظر می‌رسد در چنین موقعیتی، باید مواجهه‌ای خردمندانه و اخلاقی در پیش گرفت؛ نه گرفتار افراط شویم و نه با رویکردی تفریطی با موضوع برخورد کنیم. این مسئله نیازمند رویکردی عاقلانه است که هم در سطح مسئولان و هم در فضای رسانه‌ای، مبتنی بر انصاف و واقع‌بینی باشد.
اخلاق و انصاف اقتضا می‌کند که با کسانی که آسیبی به کشور نمی‌زنند، به منافع ملی کمک می‌کنند، نقشی در آبادانی و تولید دارند و حضور قانونی در کشور دارند، عادلانه برخورد شود. در مقابل، کسانی که غیرقانونی وارد کشور شده‌اند، به مصالح ملی لطمه می‌زنند، مرتکب فساد می‌شوند یا با دشمن همراه هستند – ولو به‌ظاهر قانونی در کشور حضور داشته باشند – باید به‌شدت و در اسرع وقت برخورد قهری با آن‌ها صورت گیرد و مجرمانشان نیز مجازات شوند.
در پایان، باید گفت که اخراج اتباع غیرمجاز، در همه جای دنیا یک اصل پذیرفته‌شده است و برای مراقبت از امنیت جامعه، رویکردی ضروری محسوب می‌شود. اما باید مراقب باشیم تخم کینه نکاریم، دوگانه‌ی «ایرانی – افغانستانی» ایجاد نکنیم، در پازل دشمن بازی نخوریم و زمینه‌ساز شکل‌گیری یک دشمن پنهان برای کشور نباشیم.