به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام)، در این مراسم، از نویسندگان کتاب‌ها، حجت‌الاسلام محمد تازه‌مرد، دارای دکترای فقه و مبانی حقوق، و دکتر مهدی مولایی‌آرانی، دارای دکترای سیاستگذاری فرهنگی، تقدیر شد. همچنین، مهمانان ویژه‌ای چون مهندس مهدی متقیان، مشاور عالی استاندار و مدیرکل پدافند غیرعامل استان قم، و دکتر محمدجواد باقری، رئیس مرکز اورژانس بیمارستانی و مدیریت حوادث، آقای محمدرضا بهرامی رئیس جمعیت هلال احمر استان قم و آقای علی زندیه سرپرست آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری قم حضور داشتند.
رزم سلامتی؛ روایتی از خط مقدم
حجت‌الاسلام محمد تازه‌مرد، نویسنده کتاب «رزم سلامتی»، اثر خود را گزارشی مستند از وقایع اسفند ۱۳۹۸ و فروردین ۱۳۹۹ در خط مقدم مبارزه با کرونا دانست و با اشاره به مشارکت نیروهای بسیجی در بیمارستان‌ها به عنوان مددکار، از این بحران به عنوان «رزم سلامتی» یاد کرد و آن را به دوران دفاع مقدس تشبیه نمود.
وی تأکید کرد که کتاب «رزم سلامتی» تحلیلی نیست، بلکه گزارشی مستند از اتفاقاتی است که توسط شاهدان عینی روایت شده‌اند. همچنین، در هر تجربه تلاش شده است تا با توجه به فضای آن، آیات و روایات مرتبط نیز آورده شود تا به محتوای کتاب بعد معنوی ببخشد.
روایت‌های مسئولان از بحران
مسئولان حاضر در این رویداد، از جمله دکتر محمدجواد باقری، رئیس مرکز اورژانس قم؛ آقای محمدرضا بهرامی، رئیس جمعیت هلال احمر قم؛ آقای علی زندیه، سرپرست سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری قم؛ و آقای مهدی برزویی‌خواه مدیر مرکز پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شهرداری قم، هر یک از زاویه دید خود به این بحران پرداختند.
دکتر باقری، تجربه کرونا را نوعی چالش بیولوژیک نامید و گفت که آموخته‌های آن دوران، در مدیریت بحران‌های بعدی بسیار راهگشا بوده است.
آقای بهرامی، به غافلگیری جامعه در روزهای اول شیوع اشاره کرد و تلاش خودجوش مردم و خیرین قم را در تهیه ۱۶۰۰ کپسول اکسیژن، به عنوان نمونه‌ای از روحیه جهادی جامعه، ستود.
آقای زندیه، این بحران را فرصتی برای تحول و پیشرفت دانست و به تغییرات مثبتی مانند برگزاری جلسات آنلاین و افزایش رعایت بهداشت فردی اشاره کرد.
آقای برزویی‌خواه، از اهمیت «تجربه‌نگاری» در بهبود عملکرد آینده سخن گفت و با بازگویی خاطرات تلخ از اوج‌گیری بحران در آرامستان‌های قم، از غربت و تلاش نیروهای خدماتی در آن روزها یاد کرد.
ضرورت تلفیق توان حوزویان با مدیریت بحران
در ادامه مراسم، مهندس مهدی متقیان، مدیرکل پدافند غیرعامل استان قم، با تأکید بر ماهیت گروهی مدیریت بحران، از نقش نیروهای گمنام مردمی و به ویژه حوزویان در دوران کرونا قدردانی کرد.
مشاور عالی استاندار قم با اشاره به توان علمی و دینی بی‌نظیر حوزویان قم، خواستار همکاری ساختارمند حوزه علمیه با دستگاه‌های اجرایی برای مدیریت بهتر بحران‌ها شد.
وی با تأکید بر اینکه پدافند غیرعامل مورد تأکید مقام معظم رهبری است، از مسئولان خواست تا فرمایشات ایشان را دستورالعمل رسمی خود بدانند و به آن عمل کنند.
ظرفیت‌های جهادی در دل هیئت‌ها
همچنین، دکتر علیرضا مؤمن‌آرانی، مدیر کارگروه تجربه‌نگاری، به تشریح پژوهش کتاب «عزاداری محرم و کرونا» پرداخت و گفت که نتایج این پژوهش نشان می‌دهد هیئت‌های مذهبی با وجود تمام محدودیت‌ها، با سیاست‌های ستاد ملی کرونا همراهی داشتند.
وی بر لزوم استفاده از فرهنگ و ظرفیت‌های بومی در مواجهه با بحران‌ها تأکید کرد و گفت: این تجربه‌نگاری‌ها برای این است که بدانیم در بحران‌های آینده، شیوه مواجهه ما باید متناسب با فرهنگ خودمان باشد.
مدیر کارگروه تجربه‌نگاری فرهنگی پژوهشکده خاطرنشان کرد: در مواجهه با این مسائل، رویکردهای کلاسیک و غربی غالباً ناکارآمد است و این ظرفیت‌های مردمی و فرهنگی است که گره‌گشا خواهد بود.
رویکرد فرهنگی در مدیریت بحران کلید حل بن‌بست‌ها
در بخش پایانی مراسم رونمایی از دو کتاب «رزم سلامتی» و «عزاداری محرم و کرونا»، حجت‌الاسلام عباس حیدری‌پور، قائم مقام پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (علیه‌السلام)، بر لزوم استفاده از رویکرد فرهنگی و معنوی در مواجهه با بحران‌ها تأکید کرد.
وی، نگاه مادی‌گرایانه را یکی از چالش‌های اصلی در مدیریت بحران‌ها دانست و گفت: گاهی اوقات ما ناخواسته در چهارچوب محاسبات مادی اسیر می‌شویم، در حالی که در جامعه، ظرفیت‌های انسانی و فرهنگی متعددی وجود دارد. اگر نگاه ما فرهنگی و معنوی باشد، بسیاری از بن‌بست‌ها شکسته خواهد شد.
قائم مقام پژوهشکده با اشاره به بحران‌هایی مانند «جنگ ۱۲ روزه» و همه‌گیری کرونا، بر اهمیت ثبت و مستندسازی تجربیات فرهنگی و معنوی مردم ایران در این وقایع تأکید کرد و افزود: ثبت این تجربیات از طریق کتاب و رسانه ضروری است و پژوهشکده باقرالعلوم (علیه‌السلام) نیز تلاش کرده است تا این حوادث را به صورت پژوهشی و مستند تجربه‌نگاری کند.
این مراسم بار دیگر نشان داد که ثبت و ضبط تجربیات میدانی، نه تنها به حفظ خاطرات و ایثار مردم و مسئولان در مواجهه با بحران‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به عنوان یک منبع ارزشمند برای مدیریت بحران‌های آینده مورد استفاده قرار گیرد.