زندگی نامه امام مهدی عجل الله فرجه الشریف

آخرین وصی پیامبر خدا(ص)، دوازدهمین امام شیعه و چهاردهمین معصوم از خاندان رسالت، حضرت مهدی(ع) در سپیده دم نیمه شعبان سال 255 هجری در شهر سامرا دیده به جهان گشود. با تولد او انتظار تحقق مژده ای که پیامبر خدا(ص) و امامان(ع) از دو قرن پیشتر داده بودند سر آمد و گام او زمین را برکت بخشید. نام آن حضرت، نام پیامبر(ص) و کنیه او کنیه رسول خداست. (محمد، ابوالقاسم) توصیه شده است که در عصر غیبت، از او به نامش یاد نشود، بلکه با القاب متعددی که دارد، مثل مهدی، منتظر، حجت، صاحب امر، صاحب الزمان، بقیه اللّه ، قائم، خلف صالح و ... نام برده شود. پدرش امام عسگری(ع) و مادرش نرجس است که نام اصلی وی ملیکه، دختر یشوعا فرزند قیصر روم بود. وجود آن امام، مشخصات وی، مژده ظهورش، ویژگی اصحابش و چگونگی حکومتش، در روایات بسیار آمده است و طبق روایات عقیده به او مخصوص به شیعه نیست، بلکه روایات بسیار در کتاب های اهل سنت نیز درباره او نقل شده است.

اسامی و القاب امام زمان عجل الله فرجه الشریف

مرحوم ثقه الاسلام نوری در بیان اسماء شریفه امام عصر علیه السلام، با استناد به آیات و روایات و کتب آسمانی پیشین و تعبیرات راویان و تاریخ نگاران تعداد یکصد و هشتاد و دو اسم و لقب برای حضرت مهدی علیه السلام ذکر می کند و مدّعی است که در این مقام، از استنباط های شخصی و استحسان های غیر قطعی خود داری نموده است که در غیر این صورت چندین برابر این اسماء و القاب، قابل استخراج از کتب مختلفه بود. که از آن جمله است: محمّد، احمد، عبداللّه، محمود، مهدی، برهان، حجّت، حامد، خلف صالح، داعی، شرید صاحب، غائب، قائم، منتظر و....کنیه های آن حضرت عبارتند از: ابوالقاسم (هم کنیه پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم) ابوعبداللّه، اباصالح که مرحوم نوری ابو ابراهیم، ابوالحسن و ابوتراب را نیز از کنیه های ایشان شمرده است.

سیمای ظاهری امام زمان عجل الله فرجه الشریف

حضرت مهدی علیه السلام سیمایی چون سیمای پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم دارد، در رفتار و گفتار و سیرت نیز شبیه و همانند اوست.

پیشانی بلند و گشادهاش بر هیبت و وقار چهره زیبایش می افزاید، و چنان نوری بر چهره و جبین او پیداست که سیاهی موهای سر و محاسن شریفش را تحت الشعاع قرار می دهد. قامتی نه دراز و بی اندازه و نه کوتاه بر زمین چسبیده دارد، بلکه اندامش معتدل و میانه است. خالی بر چهره دارد که بر گونه راستش همچون دانه مُشکی میان سفیدی صورتش می درخشد و خالی دیگر بین دو کتفش متمایل به جانب چپ بدن دارد.

آن حضرت رنگی سپید، که آمیختگی مختصری با رنگ سرخ دارد. از بیداری شب ها، چهره اش به زردی می گراید. چشمانش سیاه و ابروانش بهم پیوسته است و در وسط بینی او بر آمدگی کمی پیداست. میان دندان هایش گشاده و گوشت صورتش کم است. میان دو کتفش عریض است و شکم و ساق او به امیرالمؤمنین علیه السلام شباهت دارد.

مادر امام زمان عجل الله فرجه الشریف

نرجس خاتون مادر امام دوازدهم، از نوادگان شمعون، وصی حضرت عیسی(ع) که از جمال ظاهری برخوردار بود از کودکی تحت تعلیم جدّش، قیصر روم قرار گرفت و با بهره گیری از اساتید چیره دست آن روزگار علوم و کمالات فراوان کسب کرد و با زبانهای مختلف آشنا گشت. او خود در پاسخ کسی که از او سؤال می کند: تو که رومی هستی چگونه با زبان عربی این چنین آشنایی داری؟ می گوید: جدم به تربیت من اهمیت زیادی می داد و در این راه از هیچ کوششی دریغ نکرد و در همین راستا زنی را که به چند زبان تسلط داشت برگزید تا صبح و شام عربی را به من بیاموزد و من از این راه زبان عربی را به خوبی فرا گرفتم. امام هادی(ع) در اولین ملاقات به وی فرمود: «تو را به فرزندی بشارت می دهم که شرق و غرب عالم را مالک شود و جهان را از عدل و داد پر کند در آن هنگام که از ظلم و ستم پر شده باشد.» نرجس عرض می کند: «این فرزند از کیست؟» «امام هادی(ع) می فرماید: از همان کسی که در عالم رؤیا تو را به عقد او در آوردند. آیا اگر او را ببینی می شناسی؟ پاسخ داد: «از آن شبی که به محضر حضرت زهرا(س) رسیدم تا کنون شبی نیست که او را در عالم رؤیا ملاقات نکنم.»

ولادت امام زمان عجل الله فرجه الشریف

روایتی که در این زمینه از «حکیمه» دختر بزرگوار امام جواد علیه السلام و عمه امام حسن عسکری علیه السلام نقل شده، شنیدنی است . شیخ صدوق (م 381 ق). در کتاب کمال الدین روایت کرده است که:

ابو محمد حسن بن علی علیه السلام به دنبال من فرستاد و فرمود: ای عمه! امشب روزه ات را با ما افطار کن زیرا امشب شب نیمه شعبان است و خداوند در این شب آن حجتی را که حجت او در زمین است آشکار می سازد . پرسیدم: مادر او کیست؟ فرمود: نرجس، عرض کردم: خدا مرا فدای شما گرداند، به خدا قسم در او هیچ اثری از حاملگی نیست! فرمود: موضوع این چنین است که می گویم.

...دقایقی کوتاه خواب به سراغ من آمد و در همین موقع بود که حالت زایمان به نرجس دست داد و من به سبب حرکت نوزاد بیدار شدم، جامه را از روی او کنار زدم و دیدم که او اعضای سجده را به زمین گذاشته و در حال سجده است، او را در آغوش گرفتم و با تعجب دیدم که او کاملا پاکیزه است و از آثار ولادت چیزی بر او نمانده است. در این هنگام ابومحمد [امام حسن عسکری] علیه السلام ندا برآورد که: ای عمه! پسرم را نزد من بیاور. نوزاد را به سوی او بردم، آن حضرت دستانش را زیر ران ها و کمر او قرار داد و پاهای او را برسینه خود گذاشت، آنگاه زبانش را در دهان او کرد و دستانش را بر چشم ها و گوش ها و مفاصل او کشید و بعد از آن گفت: پسرم! سخن بگو و آن نوزاد زبان گشود و گفت: شهادت می دهم که خدایی جز خدای یکتا نیست و هیچ شریکی برای او وجود ندارد و شهادت می دهم که محمد صلی الله علیه و آله فرستاده خداست. آنگاه بر امیرمؤمنان علیه السلام و سایر امامان درود فرستاد تا به نام پدرش رسید...

غیبت صغرای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف

غیبت صغرا از هنگام شهادت ابومحمد، امام حسن عسکری(ع) و آغاز سفارت اوّلین سفیر امام مهدی(ع)، «عثمان بن سعید عمری» از تاریخ هشتم ربیع الاوّل سال (260ق.) آغاز شد و این دوره تا تاریخ پانزدهم شعبان سال (329ق.) هنگام درگذشت آخرین نایب خاص حضرت، «علی بن محمد سمری» به مدت 69 سال و اندی ادامه داشت. بعد از شهادت امام عسکری(ع) کم کم این خبر پخش شد که از آن امام(ع) پسری متولد شده و او امام دوازدهم و «مهدی موعود» است. پخش این خبر موجب هراس در بین عباسیان شد؛ چرا که معلوم شد از «ابو محمد»، پسری به جا مانده است. از این رو، به دستور «معتمد» عباسی عده ای از مأموران وارد منزل امام(ع) شدند و اثاثیه منزل آن حضرت را بازرسی و سپس مهر و موم کردند و درصدد یافتن فرزندش برآمدند، ولی موفق نشدند. «معتمد» دستور داد که عده ای از قابله ها، زنان و کنیزان آن حضرت [امام عسکری(ع)] را معاینه کنند و اگر اثری از حمل در آنان مشاهده کردند، به خلیفه گزارش دهند.

غیبت کبرای امام زمان عجل الله فرجه الشریف

امام مهدی(ع) چرا غایب است و علّت و جهتش چیست؟ پاسخ این مسئله بسیار مشکل است زیرا که مسئله ای عقلی نیست تا با براهین عقلی پاسخ داده شود و نیز عرفی هم نیست تا عرف و عقلا آن را درک کنند، بلکه این موضوع تعبّدی است و باید پاسخ آن از منابع وحی؛ رسول خدا و اهل بیت طاهرینش(ع) اخذ شود. وقتی که به اخبار آل محمد(ع) مراجعه می کنیم می بینیم که اختلاف نظر بسیار در این باره وجود دارد. روایت ها دلیل غیبت را این امور دانسته اند: خوف و ترس، فرار از بیعت، تطابق با سایر پیامبران، اتمام نقمت بر کافران، امتحان و آزمایش مردم، رشد عقل ها، افشای اسرار توسط شیعیان، از اسرار الهی بودن غیبت.

در جلد 13 کتاب بحارالانوار از پیامبر عظیم الشان اسلام حضرت محمد، صلی الله علیه وآله، اینگونه نقل گردیده است: سوگند به خدایی که مرا به نبوت برگزیده مردم از نور رهبری او در دوران غیبتش بهره می گیرند. همانگونه که از خورشید به هنگام قرار گرفتن پشت ابرها. اشعه نامرئی وجود مقدس امام زمان، عجل الله تعالی فرجه، به هنگامی که در پشت ابرهای غیبت نهان است، دارای آثار گوناگون و متعددی است که برخی از آنها بدین قرار است: امید بخشیدن به جامعه، پاسداری از دین خدا و آئین حق، تربیت گروه شایستگان، نفوذ گسترده معنوی، ترسیم اهداف آفرینش، نظارت بر اعمال شیعیان.

مهدویت و منجی گرایی در ادیان

ظهور منجی موعود، در عصر پایانی جهان ـ معروف به آخرالزمان ـ پس از فراگیر شدن ظلم و بیداد، واقعیتی است که مورد توافق جمله ادیان و آیین های الهی و وحیانی می باشد. پیامبران و فرستادگان الهی، نوید فرا رسیدن روزگاری آکنده از عدل و محبت را به پیروان خود می داده اند. هر چند شاید هیچ یک از کتاب های آسمانی پیامبران پیشین از گزند تحریف به دور نمانده، اما این حقیقت ریشه دار همچنان در میان بسیاری از آنها به چشم می خورد. مطلب جالب توجه آنکه، برخی از این بشارت ها به قدری از جامعیت برخوردار است، که حتی نسب و نام آن موعود نجات بخش را نیز بیان نموده؛ همان که در آخرین کتاب و کامل ترین آنها به نحو مبسوط معرفی شده است. با نگاهی کلّی به بشارت های منجی قیام کننده آخرالزمان ـ که از سوی پیامبران الهی، یا بزرگانی که در میان پیروان مذاهب و ملل جهان، به دارا بودن کتاب آسمانی معروف اند، بیان شده ـ می توان آنها را به چهار بخش دسته بندی نمود:

دسته اول، آیات و بشاراتی که به ویژگی های ظهور و قیام آن نجات بخش موعود می پردازد و به ویژه، فراگیر بودن و بین المللی بودن آن را بیان می کند. دسته دوم، آیاتی که به معرفی شخص منجی و نسب و خاندانش، به ویژه انتساب وی به خاندان پیامبر آخرالزمان می پردازد؛ دسته سوم، آیاتی که ویژگی ها و مشخصات دوران ظهور و چگونگی آن را بیان می کند، دسته چهارم، آیاتی که به انتظار کشیدن برای ظهور منجی، توصیه و دعوت می نماید. این چهار گروه، بشارت هایی است که در میان مجموعه آیات کتاب های آسمانی وجود دارد.

مهدویت در اسلام

همه ی مسلمانان، جز اندکی، بر این که رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) به وجود «مهدی» خبر و نوید داده اند و برای آن حضرت، اسماء و صفاتی را ذکر فرموده اند، اتفاق دارند. روایات شیعه و اهل سنت، در این موضوع، بیش از حد تواتر است. بنابراین، جامعه ی اسلامی، همگی، بر این باورند و هرگاه کسی بعد از شناخت از چنین اخباری، اصل این عقیده را تکذیب کند، در حقیقت، سخنان پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) را دروغ شمرده است.

اخبار نبی اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) درباره ی این موضوع، در کتاب های معتبر شیعه و نیز در صحاح و سنن و مجامیع اهل سنت، موجود است. نیز از سوی علمای شیعه و سنی، کتاب هایی جداگانه درباره ی حضرت مهدی (عج) تدوین شده است. علاوه بر احادیث، آیات بسیاری از قرآن مجید هم به امام مهدی (عج) تاویل شده است. مشهورترین تدوین کنندگان احادیث امام مهدی، از اهل سنت، اینان اند:

ابوبکر بن ابی خیثمة (وفات 279 ه)، نعیم بن حماد المروزی (وفات 288 ه)، ابوحسین بن المنادی (وفات 336 ه)، ابونعیم اصفهانی (وفات 430 ه)، ابوالعلاء عطار همدانی (وفات 569 ه)، عبدالغنی مقدسی (وفات 600 ه)، ابن عربی اندلسی (وفات 638 ه)، سعدالدین الطمویی (وفات 650 ه)، ابوعبدالله کنجی شافعی (وفات 658)، یوسف بن یحیی المقدسی (وفات 658)، ابن قیم جوزیه (وفات 685 ه)، ابن کثیر دمشقی (وفات 774 ه)، جلال الدین سیوطی (وفات 911 ه)، شهاب الدین ابن حجر مکی (وفات 974 ه)، علی بن حسام الدین متقی هندی (وفات 975 ه)، نورالدین علی قاری هروی (وفات 1014 ه)، محمد بن علی شوکانی (وفات 1250 ه)، احمد بن صدیق غماری (وفات 1380 ه)

امام زمان عجل الله فرجه الشریف در روایات معصومین علیهم السلام

بر اساس گواهی مفسران شیعه و سنی و مورخان اسلام شناس، آیاتی بسیار در قرآن مجید وجود دارد که به مسئله مهم مهدویت و موعودگرایی اشاره دارد. آیات ذیل نیز بر همین مسئله تأکید دارند. به علاوه در این زمینه، یک حدیث قدسی را نقل می کنیم.

«وَ نُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُواْ فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ؛ ما می خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم». امام علی (ع) در توضیح این آیه فرموده است: «لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیا عَلَیْنا بَعْدَ شِماسِهَا عَطْفَ الضَّرُوس عَلَی وَلَدِها؛ دنیا پس از سرکشی به ما روی می کند، چونان شتر ماده بدخو که به بچه خود مهربان گردد». سپس این آیه را تلاوت کرد.» نیز آن امام همام در تفسیر این آیه فرمود: «هُمْ آلِ مُحمّد یَبْعَثَ اللّهُ مَهْدِیهِمْ بَعدَ جُهْدِهِمْ، فَیَعِزُّهُمْ وَ یُذِلُّ عَدُوِّهِمْ؛ این گروه آل محمد(ص) هستند. خداوند مهدیِ آنها را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد می شود، بر می انگیزد و به آنها عزت می دهد و دشمنانشان را ذلیل و خوار می کند».

امام زمان عجل الله فرجه الشریف در کلام علما و اندیشمندان

در زمان ظهور مهدی موعود ـ سلام الله علیه ـ که خداوند ذخیره کرده است او را از باب اینکه هیچ کس در اولین و آخرین، این قدرت برایش نبوده است و فقط برای حضرت مهدی موعود بوده است که عدالت را در تمام عالم گسترش بدهد، و آن چیزی که انبیا موفق نشدند به آن با این که برای آن خدمت آمده بودند، خدای تبارک و تعالی ایشان را ذخیره کرده است که همان معنایی که همه انبیا آرزو داشتند؛ لکن موانع اسباب این شد که نتوانستند اجرا بکنند، و همة اولیا آرزو داشتند و موفق نشدند که اجرا بکنند، به دست این بزرگوار اجرا بشود.

... چه مسعود و مبارک است روزی که جهان از دغل بازی ها و فتنه انگیزی ها پاک شود و حکومت عدل الهی بر سراسر گیتی گسترش یابد و منافقان و حیله گران از صحنه خارج شوند و پرچم عدالت و رحمت حق تعالی بر بسیط زمین افراشته گردد و تنها قانون عدل اسلامی بر بشریت حاکم شود و کاخ های ستم و کنگره های بیداد فرو ریزد و آن چه غایت بعثت انبیا(ع) و حامیان اولیا(ع) بوده، تحقق یابد و برکات حق تعالی بر زمین نازل شود و قلم های ننگین و زبان های نفاق افکن شکسته و بریده شود و سلطان حق تعالی بر عالم پرتوافکن گردد و شیاطین و شیطان صفتان به انزوا گرایند.

آداب انتظار

مهمترین وظیفه ای که منتظران مهدی، علیه السلام، دارند آن است که انتظاری سازنده، صحیح، منطقی، و پویا برای خود ترسیم کنند. انتظاری که در بطن خود آمادگی و آماده کردن زمینه را برای ظهور آن امام فراهم کند. حال باید دید: شاخصهای انتظار سازنده کدامند؟ و چگونه می توان امیدوار بود که انتظارمان سازنده است یا مورد نظر شرع نیست؟ از مهمترین مصادیق و شاخصهای انتظار سازنده، اقتدا به حضرت قائم، علیه السلام، و پیروی کردن از آن بزرگوار است. اصولا انتظار زمانی شکل می گیرد که تجانس روحی - ولو بالنسبة - میان «منتظر» و «منتظر» وجود داشته باشد و این تجانس زمانی که یک طرف قضیه امام باشد و طرف دیگر ماموم، در چارچوب تبعیت و پیروی، شکل می گیرد. به عبارت ساده تر، مامومین (منتظران) باید اهداف آینده امام (منتظر) را مورد نظر داشته باشند، از او پیروی کنند تا از رهگذر این اقتدا و پیروی، علاقه و تجانس روحی و انتظار قلبی و واقعی به وجود آید. در غیر این صورت «انتظار ظهور» از لقلقه زبان فراتر نخواهد رفت.

در متون روایی به مساله پیروزی از حضرت مهدی، علیه السلام، در زمان غیبت اشاره شده است. چنانکه رسول اکرم، صلی الله علیه وآله، فرمودند: «خوشا به حال منتظرانی که به حضور قائم برسند، آنان که پیش از قیام او نیز پیرو او هستند. با دوست او عاشقانه دوست اند و با دشمن او خصمانه مخالف اند»

انقلاب اسلامی ایران، زمینه ساز ظهور

گرچه امام (ره ) دورانی را آغاز نمودند که رجعت دوباره مسلمانان به ارزش ها و آموزه های اسلامی و انزوای عقاید و افکار الحادی و ماتریالیستی در سطح جهان و حیات دوباره ادیان الهی و پیروان آنها و اسلام گرایی بی سابقه در میان مسیحیان دنیا به ویژه غربیان بخشی از ویژگی های منحصر به فرد آن می باشد، لیکن شواهد و دلائل متقن و متعدد حاکی از آن است که اینها «تمام مقصود» قیام الهی امام (ره ) نبوده، و امام کبیر ما با وقوف بر رسالت خطیر و الهی خود، غایت قُصوای انقلاب اسلامی و هدف نهایی آن را امری فراتر از موارد مذکور؛ یعنی زمینه سازی انقلاب جهانی اسلام و فراهم آوردن مقدمات ظهور منجی عالم بشریت حضرت ولی عصر(عج) می دانستند، و بر اساس همین اعتقاد، امام بزرگوار به هدایت و رهبری انقلاب اسلامی و تحولات توفنده ناشی از آن پرداختند.

چنان که حضرت امام (ره) سال ها پیش از پیروزی انقلاب با هدف وقوف کامل یاران خود به اهداف بلند انقلاب اسلامی و افزایش سطح آمادگی آنان، به توضیح مراحل مورد نظر به پیشروی پرداخته و تصریح نمودند که :

برپایی حکومت اسلامی در ایران و احیای مجدد اسلام در کشورهای اسلامی تنها بخشی از آرمان های مقدس و موردنظر می باشند، و زمینه سازی ظهور حضرت ولی الله الاعظم، ارواحنا فداه، هدف بلند و نهایی انقلاب اسلامی است.

جهان در آستانه ظهور

نشانه های ظهور عبارتند از آن دسته از رخدادهایی که بر اساس پیش بینی معصومین علیهم السلام پیش و یا در آستانه ظهور حضرت مهدی علیه السلام پدید آمد، تحقق هر یک از آنها نویدی از نزدیک شدن آن قیام جهانی است؛ به گونه ای که با تحقق مجموعه رخدادهای پیش گویی شده و به دنبال آخرین نشانه، حضرت مهدی علیه السلام قیام خواهد کرد. روشن است که درجه اعتبار و درستی همه این نشانه ها یکسان نیست؛ ولی این دلیل رد همه آنها نخواهد شد؛ همان گونه که پذیرش همه آنها به دور از تعقل است.

اگر چه تقسیمات متعددی از نشانه های ظهور شده، ولی آن چه از همه مهم تر می نماید، تقسیم این نشانه ها به حتمی و غیره حتمی است. نشانه های حتمی آنهایی هستند که پدیدار شدن آنها بدون هیچ قید و شرطی، قطعی و الزامی خواهد بود؛ بر خلاف نشانه های غیر حتمی. از روایات فراوانی که در میان آنها روایت صحیح نیز وجود دارد، حتمی بودن نشانه های پنج گانه ذیل استفاده می شود:

1 . خروج سفیانی؛ 2 . خروج یمانی؛ 3 . خسف به بیداء؛ 4 . قتل نفس زکیه؛ 5 . ندای آسمانی.

عصر طلایی ظهور

آن گاه که زمان ظهور فرا رسد و رهایی بخش جهان از پشت پرده غیبت بیرون آید و رخ نمایاند، خداوند متعال امر او را در یک شب اصلاح می کند و همه زیباییهای پس از ظهور، یک به یک آشکار می شود.

صبح ظهور وقتی بندگان خدا از خواب بیدار می شوند دستی بر سر آنها کشیده می شود. به خود می نگرند، به دانسته ها و قدرت فهم و دریافت عقلی خویش، ناگهان می بینند که نور ایمان در قلب آنان می تابد به درخشندگی خورشید.

پیش از این، بندگان خدا پراکنده بودند و هر یک در اندیشه ای متفاوت. پس از ظهور، دستی بر سرهای آنان کشیده می شود و عقلهای آنها را به یک سو جهت می دهد. افکار آشفته و متفرق جمع می شوند و گویی همه عقلها به یک عقل؛ آن هم «عقل کامل» تبدیل می شوند؛ چونان قطره هایی که از سرتاسر کره زمین جمع می شوند و به رودها می ریزند و راههای دراز را معجزه آسا می پیمایند تا به دریا ریزند. آنان دیگر قطره نیستند. نام شناسنامه ای آنها از قطره به دریا تغییر می کند و همه یک هویت می یابند؛ دریا، دریای بیکران.

علائم ظهور

علائم ظهور بیش از آن است که در بخشی از یک مقاله بگنجد. ما فقط به برخی از علائم ظهور اشاره می کنیم که در کلام خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله بر آنها دست یافته ایم. البته این موارد، در واقع، نشانه های آخر الزمان است که منتهی به دوران ظهور حضرت مهدی علیه السلام می شود.

1. «عَنْ اِبْنِ عَباس عَنْ رَسُولِ الله صلی الله علیه و آله فی حَدیْثٍ اَنَّ اللّهَ اَوْحی اِلَیْهِ لَیْلَةً اَسْری بِهِ اَنْ یُوْصِیَ اِلی عَلِیٍّ وَاَخْبَرَهُ بِالاَْئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ اِلی اَنْ قالَ وَآخِرُ رَجُلٍ مِنْهُمْ یُصَلّی عیسَی ابْنُ مَرْیَمَ خَلْفَهُ یَمْلأُ الاَْرْضَ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ جَوْرا وَظُلْما... فَقُلْتُ اِلهی وَسَیِّدی مَتی یَکُونُ ذاکَ؟ فَاَوْحَی اللّهُ عَزَّوَجَلَّ اِلَیَّ یَکُونُ ذلِکَ اِذا رُفِعَ الْعِلْمُ وَظَهَرَ الْجَهْلُ وَکَثُرَ الْقِراءَةُ وَقَلَّ الْعَمَلُ وَکَثُرَ الْقَتْلُ وَقَلَّ الْفُقَهاءُ وَالْهادُونَ وَکَثُرَ فُقَهاءُ الضَّلالْةِ وَالْخَوْنَةِ... وَکَثُرَ الْجَوْرُ وَالْفَسادُ وَظَهَرَ الْمُنْکَرُ وَاَمَرَ اُمَّتُکَ بِهِ وَنَهی عَنِ الْمَعْرُوفِ؛⁽⁴⁾ ابن عباس می گوید از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در حدیثی نقل شده است که خداوند به او در شب معراج وحی کرد که به حضرت علی علیه السلام سفارش کند و نسبت به امامان از فرزندانش آگاهی داد تا آنجا که فرمود: آخرین مرد از آنها، کسی است که عیسی بن مریم علیهماالسلام پشت سرش نماز می خواند. زمین را پر از عدل و داد می کند؛ چنان که ستم فراگیر شده است... عرض کردم: خدای من و آقای من! آن (قیام مهدی) کی خواهد بود؟ خداوند به من وحی کرد، هرگاه علم از میان برداشته شود و جهل و نادانی ظاهر شود؛ خواندن [قرآن] زیاد، ولی عمل [به قرآن] کم شود، و قتل و کشتار فراوان، و فقها و هدایتگران کم شوند و عالمان گمراهی و خیانتکاری به وفور یافت شوند... جور و فساد زیاد شود، و منکر آشکار گردد، و امت تو به منکر امر! و از معروف نهی نماید.»

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «یَکُونُ عِنْدَ انْقِطاعٍ مِنَ الزَّمانِ وَظُهُورٍ مِنَ الْفِتَنِ رَجُلٌ یُقالُ لَهُ الْمَهْدِیُّ عَطائُهُ هَنیئا؛⁽⁵⁾ هنگام پایان زمان و آشکار شدن فتنه ها، مردی هست، که به او مهدی گفته می شود و بخشش او فراوان است.»

اقدامات پس از ظهور

از جمله مسائلی که درباره خاتم الاوصیاء، مهدی موعود علیه السلام در کلام خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله بدان پرداخته شده، تصویر کلّی و روشن و امیدوار کننده ای از دوران پس از ظهور است؛ همان چیزی که مایه دلخوشی تمام مستضعفان عالم به حساب می آید.

در این خصوص، به نمونه هایی اشاره می شود:

1. تسخیر جهان و تشکیل حکومت واحد: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «... وَالَّذی بَعَثَنی بِالْحَقِّ بَشیرا لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیا اِلاّ یَوْمٌ واحِدٌ لَطَوَّلَ اللّهُ ذلِکَ الْیَوْمَ حَتّی یَخْرُجَ فیهِ وَلَدِی الْمَهْدِیُّ... وَتُشْرِقُ الاَْرَضُ بِنُورِ رَبِّها وَیَبْلُغُ سُلْطانُهُ الْمَشْرِقَ وَالْمَغْرِبَ؛⁽⁶⁾ سوگند به آنکه مرا به حق، بشارت دهنده برانگیخت! اگر از عمر دنیا جز یک روز نمانده باشد، خداوند آن روز را طولانی می کند تا که فرزندم مهدی در آن قیام کند، و زمین به نور پروردگارش روشن شود و حکومت او شرق و غرب را فراگیرد.»

و در روایت دیگری آن حضرت فرمود: «اَلاَْئِمَّةُ مِنْ بَعْدی اِثْنا عَشَرَ اَوَّلُهُمْ اَنْتَ یا عَلِیُّ وَآخِرُهُمُ الْقائِمُ الَّذی یَفْتَحُ اللّهُ تَعالی ذِکْرُهُ عَلی یَدَیْهِ مَشارِقَ الاَْرْضِ وَمَغارِبَها؛⁽⁷⁾ پیشوایان پس از من دوازده نفرند. اولین آنها تو هستی یا علی! و آخرین آنها قائم است؛ همو که خداوند متعال به دست او مشرقها و مغربهای زمین (تمام کره زمین) را فتح خواهد کرد.»

و از همان حضرت نقل شده است که در شب معراج خداوند در بخشی از سخنان خود فرمود: «وَلاَُطَهِّرَنَّ الاَْرْضَ بِاخِرِهِمْ مِنْ اَعْدائی وَ لاَُمَکِّنَنَّهُ مَشارِقَ الاَْرْضِ وَمَغارِبَها؛⁽⁸⁾ و به راستی زمین را به وسیله آخرین آنها (امامان معصوم علیهم السلام ) از دشمنانم پاک خواهم ساخت و تمام شرق و غرب زمین را در فرمانروایی او قرار خواهم داد.»

2. اقامه شریعت نبوی: اداره جهان گسترده نیاز به قانون جامعی دارد که در سنت نبوی و کتاب الهی گرد آمده است؛ لذا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اَلْقائِمُ مِنْ وُلْدی... وَسُنَّتُهُ سُنَّتی یُقیمُ النّاسَ عَلی مِلَّتی وَشَریعَتی وَیَدْعُوهُمْ اِلی کِتابِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ؛⁽⁹⁾ قائم از فرزندان من است... شیوه و سنت او سنت من است؛ مردم را بر اساس دین و شریعت من بر پای می دارد، و آنها را به کتاب خداوند عزیز و جلیل دعوت می کند.»

3. عدالت گسترده: با اقامه کتاب الهی، قرآن کریم، در جامعه و زنده شدن شریعت نبوی، تمام زمین را عدل و داد فراخواهد گرفت و مردم برای اولین بار شاهد عدالت گسترده و فراگیر در تمام کره خاکی خواهند بود. در این زمینه، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله سخنان فراوانی دارد که به حد تواتر می رسد، و در منابع فریقین جمع آوری شده است که به نمونه هایی اشاره می شود:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اِنَّ عَلِیَّ بْنَ اَبی طالِبٍ اِمامُ اُمَّتی... وَمِنْ وُلْدِهِ الْقائِمُ الْمُنْتَظَرُ الَّذی یَمْلاَءُ اللّهُ بِهِ الاَْرْضَ عَدْلاً وَقِسْطا کَما مُلِئَتْ جَوْرا وَظُلْما؛⁽¹⁰⁾ به راستی که علی بن ابی طالب امام امت من است... و قائم منتظر از نسل اوست؛ آن کس که زمین را از عدالت و داد پر می کند، آن گونه که از ستم و بیداد پر شده است.»

دادگری امام به گونه ای گسترده و فراگیر است که رسول خدا صلی الله علیه و آله در سخنی فرمود: «یَمْلاَءُ الاَْرْضَ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ جَوْرا یَرْضی بِخِلافَتِهِ اَهْلُ الاَْرْضِ وَاَهْلُ السَّماءِ وَالطَّیْرُ فِی الْجَوِّ؛⁽¹¹⁾ [مهدی موعود [زمین را پر از عدل کند، چنان که پر از ستم گشته است؛ [به گونه ای که [ساکنان زمین و آسمان و پرندگان هوا از حکومتش خشنود گردند.»⁽¹²⁾

4. بخشش گسترده: از دیگر اقدامات حضرت مهدی علیه السلام که مورد توجه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله قرار گرفته، بخشش و اعطاء گسترده و وسیع آن حضرت است؛ چنان که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اِنَّ فی اُمَّتی الْمَهْدِیَّ... فَیَجیءُ اِلَیْهِ رَجُلٌ فَیَقُولُ یا مَهْدِیُّ اَعْطِنی اَعْطِنی! قالَ فَیَحْثی لَهُ فی ثَوْبِهِ مَا اسْتَطاعَ اَنْ یَحْمِلَهُ؛⁽¹³⁾ مهدی در امت من است... مردی نزد او می آید و می گوید: ای مهدی! به من عطایی بفرما! مرا چیزی ببخش! پس آن حضرت به اندازه ای که او بتواند بردارد و حمل کند، به دامن او می ریزد.»

شبیه همین روایت را ابو سعید خدری نیز از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل کرده است⁽

5. بازپس گیری حقوق: از دیگر اقدامات دوران ظهور آن حضرت، بازگرداندن حق به صاحبان حق است؛ چنان که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «یَبْلُغُ مِنْ رَدِّ الْمَهْدِیِّ الْمَظالِمَ حَتّی لَو کانَ تَحْتَ ضِرْسِ اِنْسانٍ شَیْ ءٌ اِنْتَزَعَهُ حَتّی یَرُدَّهُ؛ کار امام مهدی در باز پس گرفتن حقوق بدان جا رسد که حتی اگر در بُنِ دندان انسانی چیزی باشد، آن را برمی گیرد تا به [صاحبش[ برگرداند.»

6. برخورد با کارگزاران: از دیگر اقدامات آن حضرت پس از ظهور، برخورد با کارگزاران و سخت گیری نسبت به آنهاست؛ چنان که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «عَلامَةُ الْمَهْدِیِّ اَنْ یَکُونَ شَدیدا عَلَی الْعُمّالِ جَوادا بِالْمالِ رَحیما بِالْمَساکینِ از نشانه های مهدی علیه السلام ، سختگیری بر کارگزاران، بخشندگی مال، و مهربانی با تهیدستان است.»

نیمه شعبان، لیلة القدر منتظران

شب نیمه شعبان، یادآور تولّد اولین و آخرین امید پیامبران و فرشتادگان الهی و منجی عالم بشریت حضرت ولی عصر(عج) و دارای فضلیتی بس عظیم است و در روایات معصومین علیهم السلام بر احیای آن تاکید شده تا آن جا که نبی مکرم اسلام(ص) در فضیلت این شب نورانی فرموده است: «مَنْ أَحْیَا لَیْلَهَ النِّصْفِ‌ مِنْ شَعْبَانَ‌ لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ؛ هرکس شب نیمه شعبان را به شب زنده داری سپری کند، در روزی که دلها مرده است، دل او زنده است.» بزرگان دین و علما به عنوان وارثان و ادامه دهندگان رسالت انبیاء الهی و مروجان حقیقی آموزه های غنی اهل بیت(ع) نیز علاوه بر آن که خود اهتمام ویژه ای به احیای شب نیمه شعبان داشته و دارند، عموم مومنین و منتظران و عاشقان امام عصر حضرت بقیه الله الاعظم(عج) را به احیای این شب عزیز و دعا برای سلامتی و تعجیل در ظهور ولی عصر(عج) دعوت کرده اند.

حضرت ولی عصر عجل الله فرجه و آخرین حجّت الهی که «خیر اهل الارض» زمان ماست، در سحرگاه نیمه شعبان سال ۲۵۵ ه. ق چشم به جهان گشودند و این شب مبارک که میلاد موفور السرور آن حضرت است، احتمال دارد شب قدر نیز باشد، همان گونه که به برخی اعمال لیالی قدر در این شب نیز سفارش گردیده است.

جشن ها و آئین های نیمه شعبان

میراث های معنوی سرمایه های فرهنگی ما هستند. اگر آثار باستانی و تاریخی مثل تخت جمشید و طاق بستان و... میراث تاریخی ماست و نشان از قدمت و عظمت تاریخی ما دارد، میراث معنوی عصاره ی فرهنگ و باورهای یک ملت است. میراث معنوی، باورها و افکار یک ملت را به جهانیان نشان می دهد. با مطالعه ی میراث معنوی می توان فهمید مردم یک کشور باورهایشان را به چه شکلی نشان می دهند و آداب و رسوم آن ها چه معنایی دارد. یکی از آثار معنوی که در کشورمان ثبت شده، جشن نیمه ی شعبان است، جشنی که ریشه ی مذهبی و معنوی دارد و مثل نوروز فراگیر است و در نقاط مختلف کشورمان به شکل های مختلف دیده می شود. نیمه ی شعبان، برای مردم کشور ما روز امید است. مردم در این روز علاوه بر جشن های مختلف، مراسم خاصی دارند که گاه از چند روز مانده به نیمه ی شعبان شروع می شود. روزه گرفتن، آذین بندی، پخش نذورات، مولودی خوانی، اجرای موسیقی های محلی و زیارت اهل قبور، جزو برنامه هایی است که در نیمه ی شعبان انجام می شود و هر کدام از آن ها می تواند جداگانه، به عنوان مراسم و میراث معنوی ثبت شود، ولی اکنون فقط کلّیت نیمه ی شعبان ثبت شده تا درباره ی بخش های مختلف آن مطالعه و مراسم روز امید ایرانیان برای آیندگان ثبت شود.

میعادگاه منتظران

مسجد مقدس جمکران یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های شیعیان و عاشقان دل سوخته حضرت بقیة الله ارواحنا فداه است که در شش کیلومتری شهر مذهبی قم واقع شده امروزه با گسترش شهر قم وتوجه به این مکان مقدس، این مسجد به شهر قم وصل است و مطابق آمار، همه ساله، بیش از میلیون ها عاشق دل باخته، از سراسر میهن اسلامی و جهان، در این پایگاه معنوی گرد می آیند و نماز تحیت مسجد و نماز حضرت صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه را در این مکان مقدس به جای می آوردند و با استمداد از خداوند متعالی وتوسل به حضرت درصدد برآورده شدن حاجات و رفع مشکلات خویش برمی‌آیند و برای ظهور حضرت نیز دعا می کنند.

آسیب شناسی مهدویت

هر امر مهمی به نسبت اهمیتش، در معرض خطرها و آسیب هایی است. مقوله مهم مهدویت هم با اثرات بسیار حیاتبخش و بهجت زای خود که کمترین آن ها، امید به آینده و سر فرو نیاوردن در مقابل حوادث، ستم ها و سختی هاست، از این قاعده مستنثی نیست. این آسیب ها به قرار ذیل اند: برداشت هایی انحرافی از مقوله انتظار فرج، افراط و تفریط در ارائه چهره مهر و قهر از امام عصر(عج)، طرح مباحث غیرضروری، شتابزدگی و تعجیل، توقیت و تعیین وقت ظهور، تطبیق نادرست نشانه های ظهور، افراط و تفریط در تبیین مفهوم غیبت، ملاقات گرایی، آرزوگرایان بی عمل، عاشق نمایان دنیاخواه، مدعیان دروغین مهدویت و نیابت خاصه و عامه، عدم پیروی از ولایت فقیه و نواب عام، فعالیت های غرب و مستشرقان.

امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در شعر

بی تو ای راحت جان! خسته دل و جان من است

روز روشن ز غمت چون شب هجران من است

ز آتش هجر تو پروانه صفت می سوزم

شاهد سوز نهان دیده گریان من است

همچو یعقوب همه دیده به ره دوخته ایم

چون که روی مه تو یوسف کنعان من است

صبح امید وصالت ز چه طالع نشود

این هم از تیرگی گردش دوران من است

در ره وصل تو آرام ندارد دل من

مرغ شب تا به سحر ناظر افغان من است

امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در متن ادبی

دلم، بهارانه می بارد، جانم، شقایق وار می شکفد و هستی ام با تو بودن را زمزمه می کند؛ باغ اندیشه ام لبریز از صدای حضورت و پرچین های شوق، ملتهب دیدارت و انتظار، دریچه قلبش را به سویت گشوده است. دعا، چادر سبزش را بر دروازه شهر آرزوها بر پا کرده و نیاز و نیایش، دست به سوی آسمان بلند کرده اند و تا سحر، ستاره می شمارند و آمدنت را چشم به راهند. ای بهاری ترین آینه هستی، ای آرزوی زمان، قلب ها آذین بسته اند حضورت را و چشم ها دامن دامن گل بر جاده انتظار، می افشانند. کاش زودتر بیایی و خلوت سرد سکوت را بشکنی، تا دلم به زلال آرامش برسد! هر سپده دم، گل های «الغوث» می کارم و غنچه های «ادرکنی» می بویم و در سایه سار «الساعه» آرام می گیرم و در چشمه سار «العجل» وضو می سازم؛ سجاده امید، بر چمنزار آرزو پهن می کنم و دو رکعت نماز «رجا» می گزارم؛ شکوفه های نیاز به دست نسیم استجابت می سپارم و بر آورده شدن را به انتظار می نشینم، که انتظار، تعلق خاطری است به جاودانگی. می دانم که خواهی آمد و مرا از عشق لبریز خواهی کرد و پر از نور ظهور خواهم شد.

 آدرس مطللب :
https://hawzah.net/fa/occation/view/70128/%DA%AF%D9%84-%D9%86%D8%B1%DA%AF%D8%B3