در آغاز ضمن تشکر، به عنوان مدخل گفتگو پس از معرفی خودتان شمه ای از زندگی علمی و فرهنگی خود(یا گروه علمی تان) را بیان نمایید.
اینجانب محمد علی فرهنگی دانش آموخته حوزه علمیه قم هستم که از سال 1378 وارد حوزه علمیه قم شدم. در کنار تحصیلات حوزوی به توفیق الهی در رشته های علوم سیاسی و اندیشه سیاسی اسلام و مطالعات انقلاب اسلامی به ترتیب در دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری موفق به تحصیل شدم. عمده مطالعات و پژوهش ها و فعالیت های بنده هم طبیعتا در همین دو بعد حوزوی و رشته تحصیلات دانشگاهی ام بوده است. از سال 1390 توفیق همکاری با گروه فقه پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام را داشته ام. این گروه بر مبنای یک نیاز سنجی دقیق در حوزه ی خروجی های مربوط به احکام شرعی و فتاوای مراجع معظم تقلید شکل گرفته است و اساس آن بر بازبینی منابع فتوایی و تولید آثاری با روش های متفاوت در این عرصه بوده که در ادامه توضیحات بیشتری در این مورد عرض می کنم.
لطفا بفرمایید چه شد که به نویسندگی روی آوردید و اولین تالیف شما (یا گروه علمی تان) چه بود؟
فارغ از فضای مطالعات و تحقیقات و تالیفات شخصی، اگر بخواهم در ارتباط با خروجی های این گروه با برکت، عرایضی داشته باشم می بایست زمان مجزا و مفصلی را به این موضوع اختصاص دهم. اما از باب «ما لایدرک کله لا یترک کله» چند نکته پیرامون خروجی های این گروه خدمتتان متذکر می شوم: این گروه به حول و قوه الهی توانسته است تا به امروز آثار متعددی را پیرامون حوزه کاری خود به عرصه ی چاپ برساند و آثار دیگری نیز نهایی شده و در آستانه چاپ قرار دارند.
در ارتباط با آثاری که چاپ شده است می توان به موارد زیر اشاره نمود:
احکام شرایط روزه، کتاب احکام مفطرات، کتاب احکام قضا و کفاره، کتاب احکام استهلال، کتاب احکام فطریه، کتاب احکام مطهرات 1، کتاب احکام مطهرات 2 ، کتاب احکام نجاسات، کتاب احکام تخلی، کتاب احکام اعتکاف، کتاب احکام مسافر ، کتاب احکام وضو، کتاب احکام تیمم، کتاب احکام تقلید، کتاب احکام امر به معروف و نهی از منکر و ...
چرا این سوژه را برای نوشتن انتخاب نمودید؟
اما در ارتباط با موضوع این کتاب یعنی احکام مطهرات، نجاسات و تخلی لازم است نکاتی را به عنوان مقدمه عرض کنم تا فلسفه تدوین این کتاب روشن تر شود. دین اسلام به عنوان مجموعه ای وحیانی که کارویژه آن نمایاندن راه سعادت انسان در زندگی دنیوی و حیات پس از مرگ است در درون خود نظامات متعدد و جامعی را برای رسیدن به این هدف معرفی کرده است. در همین راستا، احکام در کنار عقاید و اخلاق از بخش های ضروری دین می باشد که بر زندگی فرد و اجتماع اثر اساسی دارد و نقش بی بدیلی در رساندن فرد و جامعه به سعادت ایفا می کند، و به همین دلیل، اهتمام به یادگیری احکام شرعی و عمل به آنها در عرصه زندگی فردی و اجتماعی، ضرورتی اجتناب ناپذیر به شمار می رود.
با توجه به این ضرورت ها واحد ابواب فقهی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (س) در راستای اهداف تبلیغی خود در تامین محتوای تبلیغ مبلغان دینی، بر آن شد که با شناسایی برخی از نیاز¬ها در منابع فتوایی موجود و با توجه به تعدد مراجع تقلید، تدوین مجموعه هایی از احکام موضوعی با ویژگی¬هایی خاص را وجهه همت خود قرار دهد.
در همین راستا طرح جامع و عظیمی در پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (ع) بر مبنای
• درک صحیح از کاستی های موجود در منابع فتوایی مانند: تخصصی بودن منابع فتوایی، تالیف منابع اصلی فتوایی به زبان عربی، تعدد مراجع تقلید و درنتیجه تعدد منابع فتوایی، فقدان دسته بندی ریز و منطبق بر اصول تنظیم درختواره ای در منابع فتوایی،
• سخت بودن احاطه مبلغان و پاسخگویان مسائل شرعی به نظرات مراجع معظم تقلید با توجه به دامنه وسیع اختلاف فتاوا،

• زمان بر و خطا پذیر بودن مراجعه مبلغان و پاسخگویان جهت مراجعه به منابع اصلی فتوایی،
• و در نهایت نیاز ضروری و فوری مبلغین و مراکز پاسخگویی سوالات شرعی نسبت به دسترسی به فتاوای مراجع به صورت دسته بندی شده و در عین حال متقن و جامع
طراحی گردید و با توجه به آثار چاپ شده و آثار آماده چاپ تا کنون نیز عملکرد و خروجی قابل قبولی از خود ارائه نموده است.
کتاب مطهرات، نجاسات و تخلی یکی از این موضوعات و بخشی از پروژه ی عظیم ابواب فقهی فوق الذکر می باشد. این موضوع بخشی از احکام شرعی به شمار می رود که از سویی محل ابتلای تمامی مکلفین می باشد و از سوی دیگر رابطه ی فرد مسلمان را با اشیا و جانداران و افراد و شخص مکلف ساماندهی می کند. با توجه به مقدمه پیش گفته هر فرد مسلمانی با رعایت احکام مربوط به پاکی ها و ناپاکی ها و نجاسات، علاوه بر بهینه سازی زندگی دنیوی خویش به آخرت بهتری نیز دست می یابد. این تالیف در حقیقت در جستجوی تدوین و ارائه ی اثری نوین در راستای پاسخگویی به احکام شرعی مرتبط با موضوع مطهرات و نجاسات می باشد.
وجه تمایز و مزیت های این کتاب با آثار مشابه آن چیست؟
مختصات و ویژگی های منحصر به فرد این کتاب را می توان در موارد ذیل خلاصه نمود:
1. تدوین درختواره فقهی برای تمام ابواب فقهی و منطبق با استاندارد های لازم، با ویژگی هایی نظیر:علمیت و جامعیت، انعطاف و منطقی بودن. لازم به ذکر است تدوین چنین درختواره ای برای همه ابواب فقهی با استانداردهای خاص، در نوع خود بی نظیر می باشد.
2. طراحی سوالات شرعی با محور قرار دادن منابع فتوایی تفصیلی مانند عروةالوثقی و تحریر الوسیلة و منهاج الصالحین با محوریت مولفه هایی مانند جامعیت، فراگیر بودن مورد سوال، قابل فهم بودن متن سوال، سوالات مستحدثه. این شیوه در طراحی سوالات شرعی منجر به تولید مجموعه هایی جامع و بی نظیر از سوالات شرعی گردیده است که از سویی، فقهی پرسش محور را در اختیار مبلغ و پاسخگو و حتی مخاطب عام قرار می دهد و از سوی دیگر با توجه به ناظر بودن سوالات بر مبانی و امهات مسائل تقریبا اکثر قریب به اتفاق سوالات در هر موضوعی با مراجعه به این منابع پاسخ داده می شود.
3. پاسخگویی به سوالات طراحی شده در مرحله قبل با مراجعه به منابع فتوایی مراجع معظم تقلید با ویژگی های خاص ذیل:
• قلمرو پاسخگویی عبارت است از فتاوای فقهی دوازده نفر از مراجع معظم تقلید معاصر
• بهره گیری از منابع دست اول فتوایی اصلی هر یک از مراجع تقلید با مشخص کردن اولویت بین منابع فتوایی هر کدام از مراجع جهت استخراج فتوای صحیح
• جمع بندی فتاوا جهت تسلط اسان ترخواننده به نظرات فقهی مجموعه مراجع معظم تقلید
• روان سازی متن و توضیح اصطلاحات فقهی در روند پاسخگویی
• آدرس دهی دقیق پاسخ های ارائه شده، به تفکیک هر کدام از مراجع در پاورقی صفحات منطبق با آیین نامه¬ ی گروه

به نظر شما چه قشری از کتاب های شما علی الخصوص این اثر، بیشتر استقبال می کنند؟
مخاطب اصلی این کتاب و همچنین سایر خروجی های این پروژه بزرگ فقهی، در درجه اول مبلغین محترم دینی می باشند که این کتاب دقیقا در راستای انجام ماموریت های تبلیغی و برای پر کردن نیاز مهمی از این ماموریت یعنی دسترسی آسان و مستند و جامع به احکام شرعی و فتاوای مراجع عظام تقلید تدوین و ارائه گردیده است. اما در درجه دوم با توجه به ویژگی های پژوهشی منحصر به فرد این کتاب، تمامی اقشار جامعه با مراجعه به این کتاب می توانند بخش وسیعی از پرسش های شرعی خود در زمینه ی موضوع کتاب یعنی مطهرات و نجاسات و تخلی، را پاسخ گویی نمایند.
به نظر شما برای پیوند عمیق تر نسل جوان با معارف دینی چه کارهای باید انجام شود؟
اولین گام برای پیوند عمیق تر نسل جوان با معارف دینی فهم صحیح جوان امروزی و نیاز های وی می باشد. و در دومین گام می بایست محتوای دینی و پیام های معرفتی برگرفته از دین، متناسب با مختصات جوان امروزی و به زبان وی و با استفاده از انواع و اقسام رسانه های متناسب با ذائقه ی وی به او ارائه شود.
و در کنار اینها احترام و القای هویت و شخصیت به جوان به نظرم یکی از مهم ترین بسترهای تاثیر گذاری بر روی این قشر محسوب می گردد. به تعبیر قرآن کریم، خداوند متعال خطاب به پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله و سلم می فرمایند:

فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ
به سبب رحمت خداست كه تو با آنها اينچنين خوشخوى و مهربان هستى. اگر تندخو و سخت‌دل مى‌بودى از گرد تو پراكنده مى‌شدند.
آیا برای سال های آینده هم کتابی خواهید داشت؟
بله، به حول و قوه ی خداوند متعال، آثار متعددی از این طرح پژوهشی تدوین شده و آماده چاپ می باشد که به مرور و در صورت آماده شدن بسترهای لازم به چاپ خواهند رسید. لازم می دانم در انتهای این مصاحبه از ریاست محترم پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم (س) جناب حجه الاسلام سید علی موسوی که با وسعت نظر و با درک عمیق از نیازهای ضروری در عرصه تبلیغ احکام شرعی زمینه ی انجام این قبیل پژوهش ها را فراهم نمودند کمال قدردانی و تشکر و آرزوی دوام توفیقات را داشته باشم. همچنین از شما برادر ارجمند و روابط عمومی پژوهشکده که فرصت انجام این مصاحبه را فراهم نمودید تشکر کرده و برایتان آرزوی سلامتی و موفقیت دارم. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته