کارهای بزرگ از ایده پردازی شروع میشود. امام خامنه‌ای (حفظه الله) 25/2/86
در حوزه علم و دانش، سه مفهوم دانش، ایده و اندیشه، ارتباط متقابلی با یکدیگر دارند. دانش و نظام دانشی یک جامعه، به‌ویژه در سطح مدیریت اجتماعی و انسانی، باید همواره در ارتباط با ایده‌ها و نوآوری‌های فکری قرار گیرد؛ چراکه ایده‌ها از درون مسائل و گره‌های موجود در سطح میدانی و در پاسخ به نیازهای محسوس و آنی انسان‌ها سربرمی‌آورند و اگر دانش از این سطح از فعالیت‌ها بریده بماند، فایده‌مندی و نقش پاسخ‌گویی خود به سؤالات و نیازهای انسانی را از دست داده و وجودی انتزاعی خواهد یافت. اندیشه‌ورزی نیز به‌نوعی مقدمه ایده‌پردازی بوده و در برخورد با سؤالات و مسائل مختلف انسانی ظهور و بروز دارد و اگر این نوآوری‌ها و راهحلهای فکری، به‌درستی جهت‌دهی و پرورانده شوند، به شکوفایی و پویایی نظام دانشی انجامیده و در سطح پژوهش‌های علمی نیز مورد پیگیری واقع می‌شوند؛ بنابراین، عرصه اندیشه‌ورزی و ایده‌پردازی، از جایگاهی مهم هم در نظام دانشی و هم در پاسخ سریع به مشکلات و مسائل انسانی برخوردار است. البته ایده‌ها و اندیشه‌ها نیز به‌طور متقابل، نیازمند پژوهش‌های علمی و پشتوانه‌های دانشی بوده و مبانی آنها باید در نظام دانشی و علمی منقح گردد.
چالش کنونی در کشور ما آن است که دانش مقامی توصیف‌گر یافته است و از ارائه راه‌حل های واقعی قدری ناتوان می‌نماید (به‌خصوص در عرصه‌های انسانی و فرهنگی و اجتماعی). شاید تا زمانی که دانش به مرتبت ارائه راه‌حل جدی و میدانی بازگردد و قدری جلوتر آید باید منتظر ماند اما در زمانه چنین انتظاری نمی‌توان توقع تعطیلی کار و حل مسائل را داشت. یک راه‌حل میانی استفاده از روش ایده‌پردازانه است. ایده‌پردازی مبتنی بر ارتکازات و داشته‌های پیشین بدون آنکه بخواهد همانند یک متن علمی و آکادمیک (کلاسیک) در پی توصیف باشد بلکه اصل مسئله را اخذ کرده، مبتنی بر فهم نسبی و موجود خود از مسئله و بسیاری امور دیگر می‌خواهد از زاویه ایده‌های نو و خلاقانه به حل مسئله نزدیک شود. بدین‌ترتیب اگر می‌خواهیم نهاد دانش جدای از جامعه نباشد باید نهاد دانشی و پژوهشی آغوش خویش را به چنین راهحلهای میانبری باز کند. حل مسائل واقعی موجود در جامعه و حکومت لزوماً با پژوهش‌های آکادمیک میسر نمی‌شود، به این معنی که مسائل فرهنگی اجتماعی صرفاً مسائل نظری و تئوریک نیستند، بلکه برخاسته از نیازهای واقعی در فضای روز جامعه‌اند. اگرچه روند کلی ایده‌ها متکی بر مسائل واقعی اجتماعی و شامل راهحلهای قابل اجراست، اما گاهی لازم است یک بنیان تئوریک برای حل پژوهش مورد نظر انجام شود که طبیعتاً یک کار فرعی خواهد بود.
درواقع در رفت‌وبرگشت میان ایده و دانش و پژوهش است که سطور جدیدی از کار علمی و پژوهشی و حتی مداخلات میدانی ولو در سطح سیاستگذاری متولد میشود. خلاقیت ایده‌پردازی پنجره‌ای به سوی نو شدن و استنشاق هوایی نو، به جای ماندن در هوای کهنه و قدیمی داشته‌های پیشین است. حرکتی سبک و راهوار که البته قدری ساختارشکنانه است. اندیشکده‌ها اگر در نسبت وثیق با پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها قرار گیرند طبعاً می‌توانند در دراز مدت با آنها تعاطی فعال داشته باشند و از همین‌رو شکل‌گیری اندیشکده توسط مراکز پژوهشی در دلِ خود این مراکز یک ارتباط طبیعی و فعال را بین این دو ضلع رقم خواهد زد.
از سوی دیگر تبیین و عرضه‌ی فکر و فرهنگ و معارف اسلامی با توجه به نیازهای روز و با نوآوری در ادبیات و روشها و همچنین رصد و مقابله‌ی هوشمندانه با تهاجمات فکری و فرهنگی و تبلیغی و رسانه‌ای دشمنان دین و انقلاب و کشور نیازمند استفاده از ظرفیت‌های موجود و بهره‌گیری از اندیشه‌ها و روشها و ابزارهای کارآمد و مؤثر می‌باشد.[1]به‌صحنه کشاندن عنصر خلاقیت نخبگان جبهه فرهنگی انقلاب و فرصت بروز خلاقیت و ایده‌پردازی برای جوانان انقلابی، فرصت‌های بی‌نظیر و ظرفیت‌های پایداری را برای انقلاب اسلامی پدید خواهد آورد. بدین‌ترتیب پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم ع با درک اهمیت مقام و موقف کار اندیشکده‌ای نسبت به تأسیس اتاق ایده‌پردازی در نخستین گام های کاری نوین خود دست زده تا با لحاظ نیازهای میدانی و راهبردی سازمان تبلیغات، ساختار اندیشه‌ورزی و عقلانیت را به عنوان بازوی فکری و قوه هدایت‌گر با رویکرد حل مسائل سازمان تقویت کند.
بر این اساس هدف اتاق اندیشه‌ورزی و ایده‌پردازی، فعالیتی اندیشکده‌ای است که خروجی آن به‌صورت ارائه محصول به جامعه اجرایی (مسئولان) با ابزار گزارشات راهبردی، بسته‌های سیاستی، پیشنهادها و راهکارهایی برای حل مسائل عینی با تکیه بر اقناع مسئولان باشد.
فعالیت‌های اتاق ایده ردازی را می‌توان در چهارچوب‌های ذیل تصویر نمود:
- الف) کمک به طراحی‌ها و سیاستگذاری‌های سازمان تبلیغات اسلامی
- ب) تحلیل‌هاو گزارش‌های راهبردی در مسائل فرهنگی- تبلیغی روز
- ج) ایده‌پردازی‌های خلاقانه در حیطه فعالیت‌های نوآورانه اجتماعی و فرهنگی
- د) بازآفرینی خلاقانه و راهبردی پژوهش‌ها به سمت سازمان و نهادهای فرهنگی
- هـ) تلاش در جهت ارتقای الگوی حکمرانی فرهنگی مبتنی بر مکتب انقلاب اسلامی
[1]- حکم امام خامنه ای (حفظه الله) درانتصاب حجت‌الاسلام محمد قمی به ریاست سازمان تبلیغات اسلامی. ۲۸ مرداد ۱۳۹۷.