عمرو بن حمق خزاعى [1]
وى در سال پنجم هجرت بعد از غزوه ى حديبيه به مدينه هجرت كرد و اخبار بسيارى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) حفظ كرد. پس از فتح مصر در مصر ساكن شد، تا اينكه در زمان حكومت امير المؤمنين على (عليه السلام) به كوفه آمد. او يك بار با آب يا شير پيامبر(صلى الله عليه وآله) را سيراب كرد و حضرت درباره اش اين گونه دعا فرمود: «اللهم متعه بشبابه»; خدايا! او را از جوانى اش بهره مند گردان. گفته شده، حتى در هشتاد سالگى يك تار موى سفيد در چهره اش ديده نمى شد. عمرو يكى از رؤساى جمعيت ششصد نفرى مصر بود كه به عنوان شكايت از عثمان به مدينه آمدند، موقعيت عمرو چنان بود كه جمعيت مصر را لشكريان عمرو بن حمق به حساب مى آوردند، و او يكى از چهار نفرى است كه وارد خانه عثمان شدند و او را كشتند و در آخرين رمق زندگى عثمان نه ضربه بر بدنش وارد كرد. عمرو از هواداران امير مؤمنان على(عليه السلام) بلكه از حواريون آن حضرت به حساب آمده است. او در سال پنجاهم هجرت به شهادت رسيد و در بيرون شهر موصل گنبد و بارگاهى دارد كه براى اولين بار سعيد بن حمدان، پسر عموى سيف الدوله در شعبان سال 336 هجرى آن را بر روى قبر او بنا كرد. البته به هنگام بناى مزار وى، ميان شيعه و سنى فتنه و آشوبى به پا شد. [2]
[1]. محقق و نویسنده:عبدالرضا عسکری
[2]. اسدالغابه، ابن اثير 3 : 15-714. جهت توضيح بيشتر رك:جلد دوم دايره المعارف صحابه پيامبر(صلى الله عليه وآله).